Hoạt động của Hội đồng nhân dân xã, phường, thị trấn: Rõ bộ máy, rõ hiệu quả

Chuyển biến từ tổ chức bộ máy mới

Theo Sở Nội vụ Hà Nội, toàn thành phố có 15.559 đại biểu được cử tri Thủ đô tín nhiệm bầu tham gia đại biểu HĐND cấp xã. Sau bầu cử, HĐND các xã đã tiến hành họp bầu các chức danh chủ chốt của HĐND, UBND, các ban của HĐND cấp xã theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015. Kể từ đó, HĐND các xã vừa ổn định tổ chức, vừa xây dựng quy chế hoạt động cho cả nhiệm kỳ và kế hoạch công tác năm 2016; phối hợp tổ chức tập huấn kỹ năng hoạt động cho các đại biểu.

Đến nay, hầu hết các quận, huyện, thị xã đã hoàn thành tập huấn kỹ năng đợt đầu cho đại biểu, trong đó đều mời các chuyên gia, người có nhiều kinh nghiệm về hoạt động của HĐND phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật mới liên quan trực tiếp đến hoạt động của HĐND và đại biểu HĐND.

Theo quy định của luật, tổ chức bộ máy HĐND cấp xã có thêm các ban chức năng, bước đầu đi vào hoạt động đạt được kết quả đáng ghi nhận. Việc ban hành nghị quyết được thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục, thẩm quyền và đúng pháp luật, quyết định nhiều vấn đề quan trọng trên địa bàn như tình hình phát triển kinh tế - xã hội, thu chi ngân sách, công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp sau dồn điền, đổi thửa…

Đặc biệt, hoạt động giám sát có bước chuyển quan trọng, các đợt giám sát chuyên đề nhiều hơn, đi sâu vào các lĩnh vực bức xúc dân sinh. Đối với công tác tiếp xúc cử tri, tiếp công dân từ đầu nhiệm kỳ đến nay cũng có nhiều chuyển biến.

Theo Chủ tịch HĐND xã Thượng Vực (huyện Chương Mỹ) Cao Văn Mỹ - người từng tham gia nhiều nhiệm kỳ HĐND cấp cơ sở, nhiệm kỳ 2016-2021 áp dụng luật mới, bộ máy của HĐND cấp xã có thêm 2 ban (Kinh tế - Xã hội và Pháp chế), nên hoạt động rõ, hiệu quả hơn so với các nhiệm kỳ trước. Các ban cũng chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện giám sát các vấn đề của xã, thôn tích cực hơn, số cuộc giám sát nhiều hơn. Chính vì thế, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, mới mấy tháng trôi qua nhưng các ban HĐND xã Thượng Vực đã giám sát 5 cuộc (nhiệm kỳ trước chỉ trung bình mỗi năm 3 cuộc) về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sau dồn điền, đổi thửa; quản lý đất đai...

Đồng tình với nhận định hoạt động HĐND nhiệm kỳ 2016-2021 có nhiều đổi mới tích cực, Phó Chủ tịch HĐND phường Yết Kiêu (quận Hà Đông) Nguyễn Như Hậu cho biết, HĐND phường đã phát huy được vai trò giám sát kỹ hơn về các chuyên đề như công tác thu chi tài chính, xây dựng cơ bản, thực hiện an sinh xã hội, tuyển chọn gọi công dân nhập ngũ…

Mô hình tổ chức của HĐND cấp xã, phường như hiện nay thực sự đã khắc phục được tình trạng “quá tải” cho thường trực HĐND; việc xem xét, quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương sát, thực chất hơn. Chủ tịch HĐND phường Phú La (quận Hà Đông) Nguyễn Thị Nụ cho rằng, chức năng giám sát của HĐND phường đã nâng cao hơn. Trước đây, rất ít đợt giám sát chuyên đề, đa số giám sát qua các kỳ họp, nhưng nay các ban HĐND phường đã có những giám sát chuyên đề.

Cần tăng cường trang bị kỹ năng cho đại biểu

Kết quả trên là đáng ghi nhận, nhưng không phải đã hết khó khăn. Theo nhiều đại biểu HĐND cấp xã, kinh phí chi cho hoạt động của HĐND cấp xã được tăng lên tương ứng với bộ máy mới, nhưng việc hướng dẫn chưa cụ thể, từ đầu nhiệm kỳ vẫn áp dụng mức chi cũ; cơ sở vật chất, trang thiết bị cần thiết phục vụ cho hoạt động chưa được quan tâm. Việc tiếp công dân định kỳ theo quy định một số nơi mới chỉ xây dựng kế hoạch cho thường trực và đại biểu kiêm nhiệm đang công tác các lĩnh vực ở xã.

Theo Phó Chủ tịch HĐND huyện Thanh Trì Nguyễn Quang Hiếu, hoạt động của nhiệm kỳ này có chuyển biến rõ nét. HĐND cấp xã cần khắc phục những hạn chế như lúng túng trong tổ chức và điều hành tại kỳ họp; hoạt động giám sát, một vài nơi vẫn còn biểu hiện né tránh, nể nang, ngại va chạm… Đặc biệt, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp ở một số xã còn hạn chế và mang tính hình thức. Những vấn đề hạn chế trên, tới đây HĐND huyện sẽ chỉ đạo, hướng dẫn cơ sở khắc phục trong năm 2017. Việc tổ chức kỳ họp cần có sự chuẩn bị chu đáo, cung cấp đầy đủ và kịp thời các báo cáo, tờ trình cho đại biểu nghiên cứu, dành thời gian thỏa đáng cho đại biểu thảo luận và chất vấn. Chủ tọa cần linh động trong điều hành kỳ họp, gợi mở để đại biểu mạnh dạn tham gia ý kiến đóng góp nhằm xây dựng nghị quyết có tính khả thi cao.

Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn cho biết, hoạt động của HĐND các cấp, trong đó có HĐND cấp xã ngày càng hiệu quả hơn, thể hiện được vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của cử tri.

Tuy nhiên, để hoạt động hiệu quả hơn nữa, mỗi đại biểu nên tự trau dồi kiến thức, kỹ năng hoạt động, nhất là các đại biểu tham gia lần đầu. Bởi để giám sát được các vấn đề chuyên sâu, ngoài am hiểu chuyên môn, còn cần trình độ lý luận, lập luận vấn đề, để tìm câu trả lời cho vấn đề cần quan tâm xác thực nhất.

Để giúp cho các đại biểu HĐND các cấp có thêm kỹ năng hoạt động, tới đây, HĐND thành phố và HĐND các quận, huyện, thị xã sẽ tổ chức nhiều cuộc tập huấn cho đại biểu với mong muốn HĐND các cấp ngày càng đổi mới, hiệu quả, vì dân.