Hát xẩm Hà Nội đã có một sân khấu riêng

Các nghệ nhân hát xẩm

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, hát xẩm là một loại hình nghệ thuật mà không mấy ai nhắc đến, và dường như cũng không có chỗ để trình diện. Thế nhưng, tối  8/4, tại khu phố đi bộ Hàng Đào - Đồng Xuân, hát xẩm đã có một sân khấu riêng cho nó.

Đây là đêm diễn thứ hai của trong chương trình âm nhạc dân gian "Hà Nội 36 phố phường". Chương trình âm nhạc này sẽ được tổ chức định kỳ vào tối thứ bảy hàng tuần trên tuyến phố đi bộ chợ đêm Hàng Đào - Đồng Xuân, nhằm tăng thêm một điểm sinh hoạt văn hoá và quan trọng hơn, là khôi phục lại một nét văn hoá của Hà Nội cổ xưa. Đã có rất đông khán giả đã dừng chân tại sân khấu nhỏ đầu phố Hàng Đào. Không phải vì tò mò mà vì họ đã bị hấp dẫn bởi những làn điệu xẩm.

Hát xẩm đã từng là một loại hình nghệ thuật rất phát triển ở Hà Nội vào những năm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX thuở trước. Những người dân ở các miền quê ra Hà Nội kiếm ăn đã tạo ra hát xẩm và đã chuyển hoá nó theo thẩm mỹ, thẩm âm của người Hà Nội, tạo ra một nghệ thuật mang cái hồn của Hà Nội 36 phố phường.

Nhạc sĩ Thao Giang, Chủ nhiệm chương trình âm nhạc dân gian "Hà Nội 36 phố phường" cho biết: "Khôi phục lại được nghệ thuật hát xẩm là làm thức tỉnh một chân dung văn hoá, qua âm nhạc của hát xẩm để nhận diện được Hà Nội xưa. Cách buôn bán, các cửa hàng có thể thay đổi nhưng hồn của bài hát vẫn ở trong tâm thức mỗi người và bây giờ sẽ được sống lại".

"Hà Nội như động tiên sa/6h tắt hết đèn xa đèn gần/Vui nhất có chợ Đồng Xuân/Mùa nào thức nấy xa gần xem mua...", đó là một đoạn lời trong điệu Xẩm chợ. Hầu như tất cả các tên phố của Hà Nội 36 phố phường đều được kể tại đây, cũng như những nét đặc trưng của phố phường từ những năm đầu thế kỷ.

Đến nay, nhóm hát đã sưu tầm được khoảng 20 điệu xẩm, trong đó với nhiều người, nghe lạ nhất có lẽ là xẩm tàu điện. Nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa, người trình bày Xẩm tàu điện tâm sự: "Mình học nhiều điệu hát như Thập ân, Xẩm chợ, Xẩm tàu điện, trong đó, xẩm tàu điện là đặc trưng của Hà Nội, càng hát điệu xẩm này mình càng thấy nó hay và càng có rất nhiều cảm xúc". 

Lời của những điệu xẩm được yêu thích là những bài thơ của Nguyễn Khuyến, Á Nam Trần Tuấn Khải, Nguyễn Bính, như Mục hạ vô nhân, Anh khoá, Lỡ bước sang ngang, Trăng sáng vườn chè... Một người nhạc sĩ khi tìm hiểu về hát xẩm đã nói: Nếu hát ca trù, hát cô đầu là của phố Khâm Thiên thì hát xẩm là của chợ Đồng Xuân và những phố phường Hà Nội cổ. Hát xẩm đã được tìm về với đúng nơi đã sinh ra nó, bởi nó là một nghẹ thuật dân gian đô thị và là một phần hồn của Hà Nội 36 phố phường. Sân khấu hát xẩm này sẽ được tổ chức vào tối thứ bảy hàng tuần, luân phiên qua bốn điểm quanh tuyến phố chợ đêm Hàng Đào - Đồng Xuân.

Theo VTV