Hà Nội: Khó nhất là giải phóng mặt bằng

(HNMO) – Sáng nay (4/3), Chính phủ đã tổ chức Hội nghị giao ban trực tuyến toàn quốc về đầu tư xây dựng. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chủ trì hội nghị cùng với sự tham dự của nhiều Bộ, ngành và các địa phương trong cả nước.

Hà Nội: Khó nhất là giải phóng mặt bằng

Phát biểu tại hội nghị giao ban, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo cho biết: Năm 2009 là năm đầu tiên triển khai kế hoạch xây dựng cơ bản trên địa bàn TP Hà Nội sau khi mở rộng địa giới hành chính. Với yêu cầu phải tiếp tục đầu tư cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội, đặc biệt ở các vùng nông thôn ngoại thành còn nhiều khó khăn, giải quyết các vấn đề dân sinh bức xúc, xóa các phòng học tạm, học nhờ, chỉnh trang đô thị… và chuẩn bị cho Đại lễ 1000 năm Thăng Long, TP Hà Nội phải đối mặt với rất nhiều thách thức về tổ chức, cơ chế chính sách chung trên địa bàn, về nguồn vốn đầu tư đảm bảo cho các nhiệm vụ chính trị. Bên cạnh đó, trong bối cảnh Chính phủ thực hiện các giải pháp kích cầu đầu tư, TP Hà Nội cũng phải khẩn trương triển khai kế hoạch kích cầu nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân các dự án, góp phần cho tăng trưởng kinh tế của TP.

Theo số liệu của Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội, tính đến 31/1/2010, tỷ lệ khối lượng thực hiện của các nguồn vốn là 94% so với kế hoạch, tỷ lệ giải ngân là 92% so với kế hoạch.

Trong năm 2009, trong số 511 dự án xây dựng cơ bản do cấp TP trực tiếp quản lý, Hà Nội có 140 dự án hoàn thành đưa vào sử dụng, chiếm 59,6% số dự án trong giai đoạn thực hiện. Trong đó, nhiều công trình giao thông trọng điểm đã hoàn thành và đưa vào sử dụng như: Cầu Đen, đường 32 (đoạn Nhổn – Sơn Tây), đường Lạc Long Quân, nút giao thông Kim Liên, thông xe và đưa công trình cầu Vĩnh Tuy vào khai thác, cơ bản hoàn thành đường trục phía Bắc quận Hà Đông, thông xe kỹ thuật tuyến đường xung quanh Hà Tây… Hà Nội đang tiếp tục tập trung triển khai và hoàn thành các công trình hạ tầng kỹ thuật quan trọng như: đường Văn Cao – Hồ Tây, đường Lê Trọng Tấn (Hà Đông), đường 5 kéo dài, đường Cát Linh – La Thành – Thái Hà – Láng, đường vành đai 2 đoạn Nhật Tân – Bưởi – Cầu Giấy, công viên Dịch Vọng… Đặc biệt, trong năm 2009, Hà Nội đã hoàn thành đầu tư nâng cấp, xây mới thêm 75 trường đạt chuẩn quốc gia, đầu tư cải tạo, xây mới 1684 phòng học tạm, phòng học cấp 4 xuống cấp; ngân sách TP cũng đã hỗ trợ người nghèo xây lại 3846 nhà đột nát. Đó là sự nỗ lực lớn của TP Hà Nội. Về cơ bản kế hoạch xây dựng cơ bản năm 2009 đã đạt hiệu quả và đáp ứng được mục tiêu phát triển của TP Hà Nội.

Trong năm 2010, tổng vốn đầu tư xây dựng cơ bản của Hà Nội đã giao là 14.081 tỷ đồng (không bao gồm vốn đầu tư phát triển của Chương trình mục tiêu quốc gia và thành phố), trong đó vốn trong nước là 13.831 tỷ đồng, vốn nước ngoài (ODA) là 250 tỷ đồng. Vốn xây dựng cơ bản do cấp TP trực tiếp quản lý là 6.734 tỷ đồng, phân bổ cho 558 dự án. TP Hà Nội cũng có 32 dự án thực hiện theo phương thức BT với tổng kế hoạch vốn ghi thu – chi năm 2010 là 3.000 tỷ đồng…

Bên cạnh đó, Hà Nội còn có các nguồn vốn chương trình mục tiêu, vốn trái phiếu Chính phủ, vốn xổ số kiến thiết Thủ đô…

Có thể thấy, năm 2010 là năm Thăng Long – Hà Nội tròn 1.000 năm tuổi, năm cuối thực hiện nhiệm vụ kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm 2006 – 2010. Được sự quan tâm hỗ trợ, chỉ đạo sát sao của Chính phủ và các Bộ, ngành TƯ, TP Hà Nội đã ưu tiên tập trung đầu tư cho các công trình kỷ niệm 1000 năm Thăng Long, đặc biệt đối với 34 công trình hoàn thành, tiếp tục đầu tư cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội, đặc biệt ở các vùng nông thôn ngoại thành còn nhiều khó khăn, giải quyết các vấn đề dân sinh bức xúc, xóa các phòng học tạm, học nhờ, chỉnh trang đô thị… nhằm đảm bảo tổ chức thành công Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, phát triển kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội.

Bên cạnh những thuận lợi, Hà Nội hiện đang gặp một số khó khăn trong việc triển khai kế hoạch. Đó là việc triển khai thực hiện các luật mới liên quan đến đầu tư xây dựng từ vốn ngân sách trong thực tiễn gặp vướng mắc do hệ thống văn bản quy phạm pháp luật còn chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, chậm được hướng dẫn. Hơn nữa, Thủ đô đang trong quá trình phát triển nhanh chóng, nhu cầu đầu tư cho hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, kinh tế xã hội rất lớn trong khi nguồn vốn ngân sách cho đầu tư phát triển còn hạn hẹp, cần được tập trung tháo gỡ. Nguồn vốn cho các công trình kỷ niệm 1000 năm Thăng Long và các dự án lớn còn thiếu rất nhiều so với nhu cầu. Bên cạnh đó công tác quy hoạch triển khai chậm, chất lượng quy hoạch đô thị còn hạn chế, quản lý quy hoạch, quản lý trật tự xây dựng và kiến trúc đô thị còn yếu kém. Các quy hoạch cốt yếu của TP (quy hoạch kinh tế - xã hội, quy hoạch chung xây dựng, quy hoạch các ngành và lĩnh vực trọng điểm) đang trong quá trình rà soát, điều chỉnh. Đặc biệt, khu vực phía Tây Hà Nội hầu như chưa có quy hoạch xây dựng tỷ lệ 1/5000, 1/2000 để làm cơ sở cho việc lập và thực hiện dự án đầu tư xây dựng.

Tiếp theo đó, công tác chuẩn bị đầu tư của nhiều dự án sử dụng vốn ngân sách Nhà nước triển khai chậm. Còn nhiều dự án phải điều chỉnh trong quá trình triển khai. Nguyên nhân chính của tình trạng này là do cơ chế chính sách của Nhà nước, nhất là các quy định về định mức, đơn giá trong đầu tư xây dựng chưa ổn định, thiếu đồng bộ; đồng thời vẫn chưa khắc phục được tình trạng năng lực, trình độ của chủ đầu tư và tư vấn hạn chế, công tác khảo sát chưa đầy đủ hoặc số liệu khảo sát chưa chính xác, chất lượng thấp.

Mặt khác, công tác giải phóng mặt bằng của Hà Nội gặp nhiều khó khăn do chính sách thay đổi, khiếu kiện phức tạp dẫn đến việc còn một số dự án đầu tư thực hiện kéo dài quá thời gian quy định. Một số công trình hoàn thành nhưng hiệu quả còn khai thác hạn chế.

Từ thực tế quản lý hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn, trong hội nghị giao ban hôm nay, TP Hà Nội đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan điều chỉnh, bổ sung Nghị định quy định rõ hơn về các thức, trình tự và trách nhiệm trong việc tổ chức di dời các công trình ngầm, nổi hạ tầng kỹ thuật; Đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép áp dụng cơ chế ứng vốn xây dựng khu tái định cư cho các dự án giao thông từ nguồn vốn bồi thường, giải phóng mặt bằng của dự án đầu tư trên địa bàn để có nguồn vốn chuẩn bị hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư; Thủ tướng Chính phủ ưu tiên cho TP Hà Nội được thực hiện thí điểm một số dự án đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật lớn bằng hình thức PPP (hợp tác công tư); cho phép TP Hà Nội áp dụng một số cơ chế tín dụng đầu tư phát triển đặc thù để có nguồn vốn lớn thực hiện giải phóng mặt bằng…

Tại hội nghị giao ban trực tuyến, Chủ tịch Nguyễn Thế Thảo nhấn mạnh: Việc khó nhất trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản của Hà Nội là giải phóng mặt bằng. Theo Nghị định 69 của Chính phủ, khi thu hồi đất nông nghiệp phải đền bù lại đất dịch vụ cho người dân nhưng các dự án gần trung tâm Hà Nội không có đất dịch vụ, phải trả người dân bằng tiền, cũng gây nhiều bất cập.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đồng tình, Hà Nội đang vướng vào nhiều dự án cần giải phóng mặt bằng lớn như: Cầu Nhật Tân, Nhà ga T2 Nội Bài, đường 32, đường Hà Nội – Thái Nguyên, Cao tốc Nội Bài – Vĩnh Phúc… cần phải giải quyết dứt điểm, tạo tiền đề phát triển mạnh mẽ hạ tầng đô thị của Thủ đô.

Thủ tướng chỉ đạo tháo gỡ nhanh các vướng mắc, tạo mọi điều kiện đầu tư phát triển

Sau ý kiến phát biểu của nhiều tỉnh, thành trong cả nước, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải giao trách nhiệm cho các Bộ, ngành liên quan ghi nhận những vướng mắc, kiến nghịtrong hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản của các địa phương để tháo gỡ kịp thời. Với các địa phương, năm 2010 là năm cuối thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 2006 – 2010, năm đầu thực hiện kế hoạch 2010 – 2015; đòi hỏi phải thực hiện công tác quy hoạch rất lớn. Để thực hiện dự án đầu tư, các địa phương cần chuẩn bị tốt từ nguồn vốn, năng lực tư vấn, đấu thầu, giao thầu, chuẩn bị phương án tổng thể về giải phóng mặt bằng, tái định cư…

Phát biểu kết luận tại hội nghị giao ban trực tuyến sáng nay, Thủ tướng Chính phủ bày tỏ vui mừng vì năm 2009 đã huy động được nguồn vốn phát triển khá cao (đạt 42%)trong điều kiện tăng trưởng suy giảm so với các năm trước (chỉ đạt 5,3%). Trong đó vốn ngân sách, vốn trái phiếu Chính phủ tăng gần gấp đôi, kết quả giải ngân tốt hơn nhiều so với các năm trước; Nhiều công trình mới được đưa vào sử dụng. Thủ tướng đề nghị năm 2010 phải làm tốt hơn năm 2009 cả về giải ngân, chất lượng công trình, tiến độ thi công. Hết quý I, các địa phương phải phân bổ xong vốn đầu tư, phân bổ đúng mục đích, đúng công trình, đúng quy hoạch.

Rút kinh nghiệm năm 2009, các địa phương phải tập trung chỉ đạo, đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng cơ bản, xem xét lại việc chuẩn bị đầu tư, giải phóng mặt bằng. Giải phóng mặt bằng là vấn đề khó, liên quan đến quyền lợi của nhân dân, các địa phương cần vận động tuyên truyền người dân chấp hành đúng chủ trương chính sách của Nhà nước, nếu một bộ phận cố tình dây dưa, không chấp hành thì phải cưỡng chế. Thủ tướng đồng ý để các tỉnh, thành phố dùng số tiền thu từ đấu giá quyền sử dụng đất để đền bù giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch phát triển các dự án tiếp theo.

Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo các Bộ, Tập đoàn củng cố năng lực của cơ quan tham mưu, năng lực của chủ đầu tư; thực hiện phân cấp mạnh hơn; Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án bằng các chỉ đạo, đôn đốc, giải quyết vướng mắc kịp thời…

Riêng với xử lý vốn tăng thêm từ các công trình có vốn ngân sách Nhà nước đã được các địa phương phân bổ xong, nay cần điều chỉnh do giá cả tăng thêm; Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư thống nhất mức điều chỉnh tăng thêm, trình Thủ tướng, Thường trực Chính phủ bổ sung vốn ứng trước của năm 2011 cho các công trình của năm 2010 ngay trong tháng 4, tháng 5 này; Tạo mọi cơ chế thông thoáng huy động đa dạng các nguồn vốn đầu tư phát triển; góp phần vào mục tiêu tăng trưởng 6,5% của đất nước trong năm 2010, tạo không khí phấn khởi trước khi bước vào Đại hội Đảng các cấp.