Hà Nội đẩy mạnh cơ giới hóa thu gom rác

Hà Nội đang đứng trước sức ép lớn từ khối lượng rác thải sinh hoạt ngày càng tăng, đặc biệt ở các khu dân cư trong ngõ hẹp. Trước thực trạng ấy, việc đẩy mạnh cơ giới hóa công tác thu gom, vận chuyển rác không chỉ là yêu cầu cấp bách để giảm bớt gánh nặng cho công nhân vệ sinh môi trường, mà còn là giải pháp căn cơ để Thủ đô hướng tới mục tiêu xanh - sạch - đẹp, văn minh, hiện đại.

Đẩy mạnh cơ giới hóa thu gom rác

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, trung bình mỗi ngày trên địa bàn thành phố phát sinh hơn 7.600 tấn rác thải sinh hoạt. Đáng chú ý, có lượng lớn rác thải đến từ các khu dân cư nằm trong ngõ hẹp - nơi xe chuyên dụng cỡ lớn khó tiếp cận. Trong khi đó, phần lớn công việc thu gom tại những khu vực này vẫn dựa vào xe đẩy tay thủ công, vừa tốn sức lao động, vừa tiềm ẩn nhiều rủi ro mất an toàn lao động và gây ô nhiễm môi trường.

Câu chuyện của chị Nguyễn Thị Hiền - công nhân tổ thu gom rác khu vực phường Thanh Xuân phản ánh rõ sự vất vả của nghề. Theo đó, mỗi ngày chị phải đẩy xe chở tới 2-3 tạ rác đến điểm tập kết, nhiều lần gặp nguy hiểm vì xe không phanh, tầm nhìn bị che khuất. Không ít đồng nghiệp của chị từng bị tai nạn khi di chuyển xe chở rác đi vào giờ cao điểm…

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này chủ yếu do phương tiện lạc hậu: Xe đẩy tay, thùng chứa tạm bợ không còn phù hợp với tốc độ đô thị hóa, gây mất mỹ quan và vệ sinh. Hơn nữa, khối lượng rác lớn, tốc độ phát sinh rác vượt quá năng lực thu gom, vận chuyển hiện có của các đơn vị vệ sinh môi trường. Ở một số nơi, việc chỉnh trang, vệ sinh môi trường còn mang tính phong trào, thiếu giám sát chặt chẽ từ cơ sở. Đặc biệt, ý thức cộng đồng chưa cao, nhiều hộ dân vẫn xả rác bừa bãi, không đổ đúng giờ.

Trong bối cảnh đó, rõ ràng thu gom rác bằng phương thức thủ công đã không còn phù hợp. Việc đổi mới công nghệ, cơ giới hóa toàn diện trở thành giải pháp bắt buộc, nếu thành phố Hà Nội muốn đạt mục tiêu phát triển bền vững.

Trước yêu cầu thực tiễn, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, trong đó nổi bật là Kế hoạch số 366/KH-UBND ngày 13-12-2024 và Công văn số 3984/UBND-NNMT ngày 8-7-2025. Hai văn bản này xác định rõ: Phải chuyển đổi phương thức thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt từ thủ công sang cơ giới hóa, hiện đại hóa.

Điểm nhấn quan trọng là việc thành phố yêu cầu các doanh nghiệp vệ sinh môi trường đưa vào sử dụng hệ thống xe cuốn ép rác chuyên dụng, đạt tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Các phương tiện mới được thiết kế kín khít, hạn chế mùi hôi và nước rỉ rác, có khả năng vận hành trong không gian hẹp, góp phần cải thiện đáng kể mỹ quan đô thị.

Bên cạnh đó, thành phố Hà Nội cũng khuyến khích các đơn vị vệ sinh môi trường ứng dụng sáng kiến công nghệ trong nước vào thu gom, xử lý rác. Mô hình xe trợ lực CyanDuck - thiết bị thu gom rác điện nhỏ gọn, vận hành linh hoạt trong ngõ hẹp, chở tới 600kg, tích hợp thùng phân loại được thí điểm tại phường Thanh Xuân và bước đầu đem lại hiệu quả rõ rệt. Công nhân vận hành xe cảm thấy nhẹ nhọc hơn, an toàn hơn, đồng thời việc phân loại rác tại nguồn cũng được hỗ trợ đáng kể.

Ông Trần Anh Dũng, Tổng Giám đốc Công ty MAB Việt Nam, tác giả sáng chế CyanDuck khẳng định: “Xe trợ lực CyanDuck được tạo ra để trở thành người bạn đồng hành của công nhân môi trường. Nó không chỉ giúp giảm sức lao động, mà còn nâng cao hình ảnh đô thị hiện đại, chuyên nghiệp”.

Hướng tới đô thị xanh - sạch - đẹp

Song song với đổi mới phương tiện, UBND thành phố cũng triển khai hàng loạt giải pháp đồng bộ vì môi trường xanh - sạch - đẹp. Cụ thể, thành phố phân cấp mạnh cho chính quyền cơ sở, trong đó Chủ tịch UBND phường, xã phải chịu trách nhiệm trực tiếp về công tác vệ sinh môi trường trên địa bàn. Truyền thông nâng cao ý thức cộng đồng, như tổ chức các chiến dịch tuyên truyền được thiết kế riêng cho từng nhóm đối tượng, từ nhà hàng, quán ăn đến hộ dân…, nhằm thay đổi thói quen xả rác. Công khai thời gian, địa điểm, tần suất thu gom để người dân giám sát và yêu cầu các xã, phường xử lý nghiêm hành vi đổ rác sai quy định theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP…

Chiến dịch đồng bộ về vệ sinh môi trường, chỉnh trang đô thị thời gian qua cho thấy quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị. Đặc biệt, trong dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2-9 tới đây, toàn thành phố đang vào cuộc tổng lực, tạo diện mạo đô thị khang trang, sạch đẹp để chào đón sự kiện trọng đại. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn cả là chiến dịch này không chỉ mang tính thời điểm, mà là bước khởi đầu cho quá trình cải cách lâu dài, toàn diện. Hà Nội đang hướng tới mục tiêu xây dựng đô thị carbon thấp, thân thiện môi trường, hiện đại và giàu bản sắc.

Để đạt được điều đó, ngoài sự đầu tư của chính quyền, mỗi người dân phải là “người giữ gìn môi trường” từ những hành động nhỏ, như: Bỏ rác đúng giờ, phân loại tại nguồn, không xả rác bừa bãi. Chỉ khi cả cộng đồng cùng hành động, những đổi mới về công nghệ, chính sách mới phát huy hiệu quả thực chất.

Có thể khẳng định, đẩy mạnh cơ giới hóa trong thu gom rác thải là điều kiện tất yếu để Hà Nội hiện thực hóa khát vọng trở thành Thủ đô xanh - sạch - đẹp, văn minh và hiện đại, xứng đáng là trung tâm chính trị, văn hóa của cả nước và là Thành phố vì hòa bình trong mắt bạn bè quốc tế.

* Bài viết có sự phối hợp của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội.