“Giải phóng” – góc nhìn của nhà báo Italia về chiến thắng của quân dân ta

Nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025), Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách “Giải phóng” của nhà báo, nhà văn nổi tiếng người Italia Tiziano Terzani, do Viện Nghiên cứu Phát triển Phương Đông cùng dịch giả Nguyễn Hiền Thu tổ chức biên dịch.

Nhà báo, nhà văn Tiziano Terzani (1938-2004) là người viết tin, bài, tường thuật các sự kiện chính trị - xã hội lớn diễn ra ở châu Á suốt 30 năm liền cho tuần báo Der Spiegel. Ông đến Sài Gòn vào năm 1971. Giữa tháng 3-1975, ông nhận được lệnh của chính quyền Sài Gòn trục xuất khỏi miền Nam Việt Nam với lý do là một trong những bài báo của ông đã xúc phạm Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu.

Ngay lúc đó, Tiziano Terzani đã linh cảm rằng ngày tàn của chế độ Việt Nam cộng hòa đã đến, nên ông tìm mọi cách để ở lại miền Nam Việt Nam nhằm chứng kiến giây phút cuối cùng của chiến tranh. Tháng 4-1975, ông là một trong số ít nhà báo phương Tây đã ở lại Sài Gòn và trở thành nhân chứng của thời điểm lịch sử đó. Ông được chứng kiến cảnh xe tăng của Quân giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập.

Sau ngày 30-4-1975, Tiziano Terzani được phép ở lại Việt Nam thêm 3 tháng. Ông đã đi gần như xuyên suốt Việt Nam, gặp những nhà lãnh đạo cao cấp của Đảng và Nhà nước ta và chứng kiến những thay đổi sau ngày giải phóng. Trong chiếc vali của mình, ông đã mang theo 14 cuốn sổ ghi chép, 20 băng cassette ghi lại các cuộc phỏng vấn, bài phát biểu, cuộc trò chuyện với người dân trên phố; nhiều tập báo, tài liệu và các bản dịch. Chính từ các tài liệu đó, cuối năm 1975, ông cho ra đời tác phẩm “Giải phóng” kể lại 3 ngày cuối cùng của chiến tranh trước khi Sài Gòn được giải phóng và 3 tháng Tiziano Terzani quan sát đất nước Việt Nam sau khi thống nhất, bước vào giai đoạn đầu của xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Qua việc miêu tả quá trình tiến hành cuộc di tản của quân Mỹ và sự sụp đổ của chế độ Việt Nam cộng hòa, cuốn sách cho bạn đọc thấy rõ sức mạnh tổng lực của quân và dân cả nước tiến tới chiến thắng vang dội, thực hiện trọn vẹn Di chúc thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần vào cuộc đấu tranh cách mạng của nhân dân thế giới.

Cuốn sách còn tập trung phản ánh quá trình tiếp quản Sài Gòn sau ngày giải phóng với những vấn đề cụ thể như: Khắc phục thiệt hại về kinh tế; ổn định tình hình chính trị; đăng ký cán bộ, sĩ quan, binh lính ngụy để tiến hành đào tạo lại; chiến dịch chống văn hóa đồi trụy; chống các thành phần ngoan cố… Qua đó, cuốn sách bác bỏ các luận điệu xuyên tạc của các thế lực phản cách mạng làm mất uy tín của Quân giải phóng.

Thông qua cuốn sách, tác giả Tiziano Terzani đã làm nổi bật chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa nhân đạo - "sợi chỉ đỏ" xuyên suốt quá trình đấu tranh cách mạng giành độc lập dân tộc cũng như công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta; đồng thời khẳng định chủ nghĩa nhân đạo chính là biểu tượng cao đẹp của con người Việt Nam anh dũng, kiên cường, bất khuất, giàu lòng nhân ái và vị tha.