Giải ngân thấp, đề xuất kéo dài thời gian thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì, điều hành phiên họp.

Thay mặt lãnh đạo Đoàn giám sát, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Nguyễn Lâm Thành cho biết, kết quả giám sát cho thấy, việc giải ngân chậm (nhất là vốn sự nghiệp) phần lớn là do nguyên nhân chủ quan, nhiều văn bản hướng dẫn đến cuối năm 2023 mới được hoàn thành, sửa đổi, bổ sung để thực hiện, dẫn đến kết quả giải ngân vốn các Chương trình mục tiêu quốc gia đến ngày 30-9-2023 đạt thấp, đặc biệt là vốn sự nghiệp mới đạt khoảng 15% (3.800 tỷ đồng).

Theo báo cáo của Chính phủ, nếu không được kéo dài nguồn vốn thực hiện năm 2023 sang năm 2024 sẽ dẫn đến việc hủy dự toán năm 2023 khoảng 16.000 tỷ đồng, gồm 15.000 tỷ đồng vốn sự nghiệp, 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư. Trong đó, riêng vốn sự nghiệp năm 2022 chuyển sang năm 2023 không giải ngân hết còn khoảng 3.713 tỷ đồng.

Đoàn giám sát đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến đối với việc cho phép kéo dài nguồn vốn thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Trong đó có 2 phương án đồng ý và không đồng ý “Cho phép kéo dài vốn năm 2022 của các chương trình mục tiêu quốc gia chưa giải ngân hết năm 2023 (bao gồm vốn đầu tư phát triển, kinh phí chi thường xuyên của ngân sách trung ương và ngân sách địa phương) sang thực hiện trong năm 2024”.

Đoàn giám sát cũng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thể hiện trong dự thảo Nghị quyết giám sát nội dung thông qua chủ trương xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 và cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện quyết định cơ cấu nguồn vốn, phân bổ sử dụng vốn ngân sách nhà nước trong triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia theo trình tự, thủ tục rút gọn. Giao Chính phủ xây dựng hồ sơ theo trình tự, thủ tục rút gọn, trình Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Đoàn giám sát cũng đề nghị đưa vào Nghị quyết nội dung do Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị: “Cho phép HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định việc điều chỉnh: Danh mục dự án đầu tư công năm 2022, 2023 trong khuôn khổ kế hoạch, vốn đầu tư đã được cấp có thẩm quyền giao năm 2022, 2023; điều chỉnh dự toán chi ngân sách nhà nước vốn sự nghiệp, giữa các nội dung, dự án, lĩnh vực chi không còn đối tượng chi, hoặc không hiệu quả sang nội dung khác trong cùng một chương trình, nhưng bảo đảm không vượt tổng dự toán giao vốn sự nghiệp hằng năm của địa phương.

Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang bày tỏ mong muốn Quốc hội cho phép, đồng ý chủ trương xây dựng một nghị quyết thí điểm theo trình tự rút gọn, bảo đảm đủ điều kiện theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và kịp trình trong phiên họp gần nhất.

Đối với kéo dài nguồn vốn sang năm 2024, Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh nếu cắt nguồn vốn này thì áp lực giải ngân của Chính phủ có giảm đi, nhưng lại thiệt thòi cho các địa phương. “Địa phương đang rất mong chờ, rất cần nguồn vốn này”, Phó Thủ tướng Chính phủ nói.

Phát biểu kết luận phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, qua thảo luận cho thấy, các đại biểu cơ bản đồng tình với việc ban hành Nghị quyết cơ chế đặc thù theo thể thức rút gọn. Tuy nhiên cách thức thể hiện cần tiếp tục được bàn thảo cụ thể đúng tinh thần, đúng quy định Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bám sát kết luận của Trung ương về vấn đề thực hiện cơ chế khoán kinh phí, giao thẩm quyền cho cấp huyện trên cơ sở điều hành của cấp tỉnh.

Đối với các vấn đề về ngân sách, trên cơ sở kết quả thảo luận tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Phó Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan chuẩn bị báo cáo chính thức của Chính phủ trên tinh thần tháo gỡ tối đa vướng mắc trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia nhưng không được để ra xung đột pháp luật.