Giải bài toán phương tiện vi phạm “vô chủ”

Hàng chục nghìn phương tiện bị tạm giữ đã “đắp chiếu” nhiều năm, bị xuống cấp nghiêm trọng, không chỉ gây lãng phí tài sản, tạo áp lực cho đơn vị trông giữ, mà còn tiềm ẩn nguy cơ cao về cháy, nổ.

Nằm “đắp chiếu”… la liệt

Dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn vừa qua, số lượng xe vi phạm trật tự an toàn giao thông trên địa bàn thành phố tăng, khiến các bãi trông giữ vốn đã quá tải nay càng khó khăn. Khảo sát tại một số điểm trông giữ xe vi phạm, phóng viên ghi nhận tình trạng những chiếc xe máy nằm chất đống trong cảnh “dầm mưa dãi nắng”, thậm chí dây leo bám chằng chịt… Tại điểm trông giữ xe của Xí nghiệp 5 (Công ty TNHH MTV Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội) nằm trên đường Lê Quang Đạo (quận Nam Từ Liêm), số lượng xe vi phạm được đưa về hiện lên đến trên 3.000 chiếc. Đặc biệt, từ đầu năm 2023 đến nay, khi lực lượng cảnh sát giao thông tăng cường xử lý vi phạm về nồng độ cồn, lượng xe bị đưa về bãi tạm giữ tăng vọt. Phó Giám đốc Xí nghiệp 5 Nguyễn Đức Lộc cho biết, phương tiện bị tạm giữ tại đây chủ yếu là do người điều khiển vi phạm về nồng độ cồn.

Tương tự, tại điểm trông giữ xe vi phạm của Công ty Hà Cầu - Thăng Long ở quận Hà Đông, sau Tết Nguyên đán lượng xe vi phạm được đưa về tăng cao, khiến bãi xe càng quá tải. Theo quan sát, những phương tiện bị tạm giữ tại đây gồm đủ chủng loại, đủ nhãn hiệu. Nhiều xe vốn có giá trị cao nhưng đến nay hầu hết đều trong tình trạng hỏng hóc nghiêm trọng theo thời gian, bụi phủ dày, các phụ tùng bị hoen gỉ, không thể sử dụng.

Phó Giám đốc Công ty Hà Cầu - Thăng Long Phạm Văn Thành cho biết, trung bình mỗi ngày có khoảng 20-25 xe vi phạm được đưa về bãi, nhưng dịp Tết vừa qua số lượng xe vi phạm tăng thêm khoảng 10-15 xe mỗi ngày. Phần lớn phương tiện vi phạm là xe máy, chỉ có vài chiếc ô tô. Do quá tải, đơn vị phải đầu tư mở rộng diện tích để tăng chỗ chứa phương tiện, nhưng vẫn không đủ. “Bãi trông xe đang có khoảng 4.000 xe máy, trong đó phần lớn được đưa về từ nhiều năm trước, không có giấy tờ, cũng không thấy chủ xe đến làm thủ tục nhận lại. Diện tích bãi trông giữ chỉ có hạn khiến chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn”, ông Thành chia sẻ.

Ông Nguyễn Đức Lộc khẳng định, quá tải là tình trạng chung của hầu hết các điểm trông giữ xe vi phạm trên cả nước. Nguyên nhân chủ yếu là do mức phạt cao hơn giá trị xe khiến nhiều chủ xe sẵn sàng “bỏ của chạy lấy người”. Mặt khác, quy trình thanh lý, phát mại xe vi phạm hiện rất phức tạp, khiến việc hoàn tất thủ tục kéo dài.

Cách nào xử lý xe “vô chủ”?

Luật sư Hoàng Tùng, Văn phòng Luật sư Trung Hòa (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) thông tin, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính, ban hành ngày 13-11-2020 có nêu quy định về việc xử lý tang vật, phương tiện, giấy phép… hết thời hạn tạm giữ. Theo đó, đối với tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tạm giữ, khi hết thời hạn thi hành quyết định xử phạt mà cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm không thi hành quyết định xử phạt thì trong thời hạn 5 ngày làm việc, kể từ ngày hết thời hạn thi hành quyết định xử phạt, người có thẩm quyền tạm giữ phải chuyển tang vật, phương tiện vi phạm hành chính cho người có thẩm quyền cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt để quyết định việc kê biên, bán đấu giá theo quy định pháp luật.

Tuy nhiên, thực tế, dù các đơn vị chức năng đã hoàn thiện hồ sơ thanh lý xe “vô chủ”, nhưng vì lý do pháp lý và tình trạng phương tiện, nhiều năm nay, việc đấu giá phương tiện hết thời hạn tạm giữ vẫn chưa thể tiến hành. Theo luật sư Hoàng Tùng, việc các chủ phương tiện bỏ xe không chỉ thể hiện sự coi thường pháp luật, mà còn khiến lực lượng chức năng gặp nhiều khó khăn trong quản lý. Do đó, cần có giải pháp để xử lý tình trạng này.

Đồng quan điểm, Trung tá Trần Quang Vinh, Đội trưởng Đội Tuyên truyền, khám nghiệm điều tra tai nạn giao thông, Phòng Cảnh sát giao thông (Công an thành phố Hà Nội) cho biết: "Trên thực tế, không ít trường hợp khi vi phạm nồng độ cồn, nếu mức phạt tương đương hoặc cao hơn giá trị xe, người vi phạm thường lấy lý do không có giấy phép lái xe, không nhớ để ở đâu… để lực lượng chức năng không thể lập biên bản tạm giữ giấy phép lái xe mà phải giữ phương tiện. Sau đó, người vi phạm sẽ bỏ xe”.

Để giải quyết tình trạng bỏ xe vi phạm, Trung tá Trần Quang Vinh nhấn mạnh, cần phải áp dụng công nghệ số trong quản lý giấy phép lái xe, căn cước công dân và các giấy tờ liên quan. Khi tất cả dữ liệu của người dân được tích hợp vào hệ thống, Cảnh sát giao thông sẽ tra cứu và có đầy đủ thông tin của người vi phạm… thì sẽ ngăn được tình trạng bỏ xe. Khi giấy phép lái xe được tích hợp trên dữ liệu dân cư quốc gia, Cảnh sát giao thông sẽ biết được người nào đã có giấy phép lái xe, người nào không. Từ đó, lực lượng chức năng có thể tước giấy phép lái xe ngay trên hệ thống. Nếu người vi phạm không đến nộp phạt, giấy phép lái xe sẽ bị vô hiệu, lúc đó chắc chắn sẽ không ai dám bỏ xe nữa…

Trước mắt, theo Trung tá Trần Quang Vinh, để giảm tải cho các điểm trông giữ xe vi phạm, tránh lãng phí nguồn lực, chi phí trông giữ và tài sản của người dân, các cơ quan quản lý cần sớm nghiên cứu, hoàn thiện hành lang pháp lý theo hướng đơn giản hóa thủ tục thanh lý xe “vô chủ”. Đồng thời, chỉ áp dụng việc tạm giữ phương tiện với những hành vi vi phạm giao thông nghiêm trọng hoặc với xe bất hợp pháp, không rõ nguồn gốc để hạn chế lượng phương tiện vi phạm bị đưa về tạm giữ tại các điểm trông giữ xe.