Duy trì hòa bình, an ninh khu vực là điều kiện không thể thiếu cho sự thịnh vượng

* Việt Nam được đề cử vào vị trí Tổng Thư ký ASEAN
Sáng 9-7, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN (AMM) lần thứ 45 đã chính thức khai mạc tại Cung Hòa bình Thủ đô Phnom Penh, với sự tham dự của các đoàn đại biểu đến từ 10 nước thành viên, dưới sự chủ trì của nước chủ nhà Campuchia, Chủ tịch ASEAN luân phiên đương nhiệm. Đoàn Việt Nam do Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu tham dự hội nghị.

Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Campuchia Hun Sen đã có diễn văn khai mạc khẳng định duy trì hòa bình và an ninh khu vực là điều kiện không thể thiếu cho sự thịnh vượng và phát triển của toàn thể các nước ASEAN. Đặc biệt, Thủ tướng Hun Sen cho rằng ASEAN cần tiếp tục chứng tỏ khả năng và vai trò của mình như là động lực thúc đẩy đối thoại và hợp tác trong các vấn đề an ninh và chính trị, vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.  ASEAN cần phát huy hiệu quả của các công cụ và cơ chế hiện nay nhằm bảo đảm an ninh và hòa bình khu vực như Hiệp ước Thân thiện và hợp tác, Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân, Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+)…

Sau phiên khai mạc, Hội nghị AMM lần thứ 45 đã tập trung thảo luận các nội dung ưu tiên quan trọng của ASEAN và khu vực. Các bộ trưởng nhấn mạnh việc ASEAN cần tiếp tục thúc đẩy triển khai hiệu quả Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN; bảo đảm thực thi đúng hạn các thỏa thuận hợp tác đến năm 2015; đẩy mạnh công tác phối hợp cũng như huy động các nguồn lực cần thiết. Tại hội nghị, nhiều bộ trưởng bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến gần đây trên biển Đông đối với hòa bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải ở khu vực, đặc biệt là những diễn biến phức tạp, gây phương hại đến vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của các quốc gia ven biển, trái với luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển 1982 của Liên hợp quốc (UNCLOS). Theo đó, các bộ trưởng nhấn mạnh giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình và không sử dụng vũ lực, tôn trọng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Luật biển 1982 của LHQ và tinh thần DOC; các nước cần tôn trọng quyền của các quốc gia ven biển đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa, phù hợp với UNCLOS 1982. Các bộ trưởng đánh giá cao việc ASEAN đã cơ bản hoàn tất tài liệu quan điểm về các thành tố chính của Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC), để từ đó khởi động tham vấn ASEAN - Trung Quốc về COC.

Cũng tại Hội nghị AMM-45, các bộ trưởng đã ủng hộ đề cử nhân sự của Việt Nam vào vị trí Tổng Thư ký ASEAN nhiệm kỳ 1/2013- 2/2017 và nhất trí kiến nghị lên Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 21 (tháng 11-2012) bổ nhiệm chính thức.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Phạm Bình Minh khẳng định ASEAN cần tiếp tục ưu tiên xây dựng Cộng đồng, triển khai Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN, thu hẹp khoảng cách phát triển, thúc đẩy phát triển bền vững và đồng đều ở khu vực. Về biển Đông, Bộ trưởng Phạm Bình Minh bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình diễn biến phức tạp xảy ra gần đây trên biển Đông; nhấn mạnh lập trường của Chính phủ Việt Nam phản đối việc Trung Quốc phê chuẩn thành lập cái gọi là "thành phố Tam Sa" và mời thầu quốc tế 9 lô dầu khí nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam theo UNCLOS 1982. Các vụ việc này đã vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của các quốc gia ven biển đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa theo quy định của UNCLOS 1982 và trái với tinh thần DOC, gây phương hại đến hòa bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải ở khu vực. Bộ trưởng đồng thời nhấn mạnh các nguyên tắc về tôn trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của các quốc gia ven biển đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa theo quy định của Công ước Luật biển của LHQ, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực, tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982 và tinh thần DOC. Đồng thời, ASEAN cần thể hiện vai trò chủ đạo, trách nhiệm và tinh thần xây dựng trong xử lý các vấn đề là lợi ích chung của khu vực; tạo môi trường cho các bên liên quan giải quyết một cách hòa bình các tranh chấp.