Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam: Công trình biểu tượng của kỷ nguyên vươn mìnhBài cuối: Quyết tâm cao nhất để triển khai dự án

Kỳ vọng tạo đột phá lớn với đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Sau 18 năm nghiên cứu kỹ lưỡng, khoa học, phải đến cuối tháng 11-2024, tại kỳ họp thứ tám, Quốc hội khóa XV, dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam mới được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư.

Đây chính là thời khắc quan trọng góp phần hiện thực hóa chủ trương, định hướng của Đảng, chính sách của Nhà nước, tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội, hiện đại hóa kết cấu hạ tầng giao thông.

Theo các chuyên gia, nhìn tổng thể các nền kinh tế hiện nay, một yếu tố mới để tạo ra lợi thế cạnh tranh và động lực phát triển nhanh, bền vững là tốc độ di chuyển.

Tốc độ di chuyển sẽ được đặt cạnh các yếu tố cơ bản, truyền thống khác, như quy mô dân số, tài nguyên. Với lý do đó, nếu chọn đột phá ở thời điểm hiện tại thì chính là giao thông đường sắt, mà cụ thể là tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Tuyến đường sắt này chắc chắn sẽ tạo ra kỳ tích phát triển kinh tế, tạo nền tảng về hạ tầng để đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Nhiều người dân bày tỏ mong muốn dự án sớm triển khai và “về đích” đúng hẹn.

“Quyết định của Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao cũng chính là quyết định của lòng dân. Với đường sắt cao tốc, trong tương lai không xa, người dân sẽ không còn lo cảnh khan hiếm vé tàu, vé máy bay… vào mỗi dịp cao điểm. Việc kết nối hành khách, hàng hóa sẽ mạnh mẽ, liên tục hơn, tạo nên những luồng lưu thông lớn, ổn định, nhanh chóng” - ông Nguyễn Minh Hiếu (phường Mộ Lao, quận Hà Đông) chia sẻ.

Sẵn sàng với khí thế "chỉ bàn làm, không bàn lùi"

Theo lộ trình, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ khởi công năm 2027, hoàn thành toàn tuyến vào năm 2035. Việc đưa dự án “về đích” trong chưa đầy một thập niên được đánh giá là thách thức rất lớn trước khối lượng công việc khổng lồ.

Theo lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải, để dự án đáp ứng được lộ trình nói trên, các cơ quan liên quan còn rất nhiều việc, nhiều bước phải làm như: Lập Báo cáo nghiên cứu khả thi (FS); thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED); thi công, mua sắm thiết bị; vận hành thử và khai thác thương mại. Mỗi giai đoạn đều có những thách thức cần phải vượt qua, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ.

Đại diện đơn vị tư vấn trực tiếp tham gia nghiên cứu và xây dựng báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI) Phạm Hữu Sơn cho biết, dự án triển khai với 3 giai đoạn. Ở giai đoạn 1 sẽ tập trung khảo sát, điều tra, nghiên cứu để làm rõ những thông số cơ bản của dự án, như dự báo nhu cầu vận tải, phương án tổ chức khai thác, xây dựng khung tiêu chuẩn kỹ thuật, rà soát tuyến và các công trình trên tuyến, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng...

Thách thức của giai đoạn này là việc huy động lực lượng tư vấn. Nếu chỉ trông chờ hoàn toàn vào lực lượng tư vấn nước ngoài, thời điểm bắt đầu công việc sẽ có độ trễ nhất định. Trong khi đó, với một số hạng mục công việc, lực lượng tư vấn trong nước có thể đảm đương nên cần xem xét tách hạng mục phù hợp để huy động tư vấn trong nước triển khai sớm.

Với giai đoạn 2, ưu tiên đầu tiên là đẩy nhanh đền bù, giải phóng mặt bằng. Với khối lượng giải phóng mặt bằng rất lớn, liên quan 20 địa phương, kinh nghiệm cho thấy cần có sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành, địa phương.

Việc thi công xây dựng công trình với khối lượng rất lớn, đòi hỏi tính tổng thể cao và sự phối hợp nhịp nhàng giữa các hạng mục công việc. Để giải quyết điều đó, cần triển khai thiết kế giao diện hoàn chỉnh trên nền tảng ứng dụng công nghệ BIM (mô hình thông tin công trình) từ khảo sát đến thiết kế.

Ở giai đoạn 3, quá trình vận hành thử nghiệm, đặc biệt là giai đoạn đánh giá an toàn hệ thống thường gặp những khó khăn nhất định. Kinh nghiệm đúc kết từ các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh sẽ hỗ trợ dự án thực hiện thành công các công việc này.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, để dự án bảo đảm triển khai sớm và khả thi, hiệu quả như chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ, Quốc hội, tới đây, Bộ Tài chính sẽ chủ động phối hợp với các bộ, ban, ngành liên quan để rà soát nguồn vốn đầu tư, đánh giá tác động về tài chính, kinh tế - xã hội để tham mưu Chính phủ kịp thời, nhằm triển khai dự án với thời gian nhanh nhất, chất lượng tốt nhất.

“Chúng tôi nhận thức rõ, việc triển khai dự án sẽ là một hành trình dài với nhiều thách thức, khối lượng công việc rất nhiều, nhiệm vụ rất nặng nề. Ngành Giao thông Vận tải nói chung và ngành Đường sắt nói riêng đã sẵn sàng với khí thế, quyết tâm cao nhất "chỉ bàn làm, không bàn lùi".

Với sự quyết tâm, nỗ lực của toàn ngành, sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, tôi hoàn toàn tin tưởng chúng ta sẽ thực hiện thành công dự án mang tính biểu tượng của kỷ nguyên mới này!”, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Trần Hồng Minh nhấn mạnh.