Dựa vào tài nguyên trí tuệ để xây dựng chiến lược phát triển Thủ đô

- Sáng 27-1, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng làm việc tại hội trường, thảo luận các văn kiện Đại hội. Thay mặt Đoàn đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội, Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Phong đã có bài tham luận với chủ đề: “Xây dựng và phát triển Thủ đô Hà Nội ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại, xứng đáng là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế”. Báo Hànộimới trân trọng giới thiệu toàn văn bài tham luận này.

Kính thưa Đoàn Chủ tịch Đại hội!
Kính thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng và Nhà nước!
Kính thưa Đại hội!

Đoàn đại biểu thành phố Hà Nội bày tỏ sự nhất trí cao với các văn kiện của Đại hội, đặc biệt là Báo cáo chính trị do đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trình bày tại phiên khai mạc. Được sự nhất trí của Đoàn Chủ tịch, thay mặt Đoàn đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội, tôi trình bày tham luận với chủ đề “Xây dựng và phát triển Thủ đô Hà Nội ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại, xứng đáng là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế”.

Kính thưa Đại hội!

Thủ đô Hà Nội sau 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới, 20 năm thực hiện Nghị quyết 15 và Nghị quyết 11 của Bộ Chính trị (khóa VIII và khóa XI) về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô, 12 năm thực hiện Nghị quyết 15 của Quốc hội về việc điều chỉnh địa giới hành chính thành phố Hà Nội và một số tỉnh có liên quan; được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, thường xuyên của Trung ương Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ; sự phối hợp giúp đỡ của các bộ, ban, ngành Trung ương; các tỉnh, thành phố trong cả nước và bạn bè quốc tế; với tinh thần chủ động, sáng tạo, tận dụng thời cơ thuận lợi, quyết tâm vượt qua khó khăn, thách thức, với tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cùng cả nước”, Đảng bộ, Chính quyền, quân và dân Thủ đô đã thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XVI, đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện, có nhiều dấu ấn nổi bật. Kinh tế Thủ đô tiếp tục có bước tăng trưởng khá, GDP tăng 7,39%, thu nhập bình quân đầu người ước đạt 5.420 USD, tăng 1,5 lần so với năm 2015, cao hơn bình quân chung cả nước. Cơ cấu kinh tế của Hà Nội đã và đang chuyển dịch theo hướng hiện đại, tỷ trọng khu vực dịch vụ, công nghiệp và xây dựng tăng nhanh, tỷ trọng nông nghiệp chỉ còn 2,05%. Đặc biệt, tuy chỉ chiếm 1% về diện tích, 8,5% về dân số nhưng Hà Nội đóng góp vào nền kinh tế - tài chính quốc gia trên 16% GDP, gần 19% thu ngân sách, trên 20% thu nội địa. Công tác an sinh xã hội được đảm bảo; văn hóa, xã hội tiếp tục có những bước phát triển; quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo trong mọi tình huống; diện mạo đô thị, nông thôn có bước chuyển biến mới, ngày càng sáng, xanh, sạch đẹp hơn, khang trang, hiện đại hơn. Đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân được cải thiện, nâng cao. 

Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng được triển khai toàn diện, đồng bộ. Đảng bộ luôn gương mẫu, thực hiện nghiêm túc sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, có nhiều cách làm năng động, sáng tạo đưa các chủ trương, nghị quyết của Đảng, các quyết sách của Nhà nước và nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố vào cuộc sống. Nhiệm kỳ qua, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng các cấp, chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên được nâng lên; hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền được tăng cường; nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội được đổi mới.

Nhìn lại chặng đường đã qua, vui mừng trước những thành tựu và tiến bộ đã đạt được, đồng thời Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Thủ đô vẫn luôn trăn trở, thẳng thắn nhìn nhận và quyết tâm giải quyết những việc chưa làm được, khắc phục những yếu kém, khuyết điểm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, những khó khăn, bất cập trong quá trình phát triển Thủ đô. Kinh tế tuy có tốc độ tăng trưởng khá, nhưng chưa tạo được các “đột phá lớn”, chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô; chênh lệch mức sống giữa thành thị và nông thôn chậm được cải thiện. Chất lượng quy hoạch và quản lý quy hoạch, phát triển đô thị còn nhiều hạn chế. Quản lý đất đai, trật tự xây dựng, xử lý úng ngập, bảo vệ môi trường, tình trạng ùn tắc, an toàn giao thông chưa đáp ứng được yêu cầu. Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo chưa thực sự trở thành động lực phát triển, phát triển văn hóa, xây dựng con người Hà Nội chưa tương xứng với tiềm năng, vị thế của Thủ đô. Tình hình tội phạm vẫn diễn biến phức tạp, còn để xảy ra điểm nóng về an ninh trật tự ở nông thôn. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của một số cấp ủy, tổ chức Đảng, nhất là ở cơ sở còn thấp.

Kính thưa Đại hội!

Những năm sắp tới, tình hình thế giới và khu vực dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, nhất là đại dịch Covid-19 đã, đang và sẽ có những tác động tiêu cực lớn trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong nước, vị thế và tiềm lực của đất nước đã lớn mạnh hơn nhiều, đúng như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”, nhưng nền kinh tế còn nhiều khó khăn, thách thức và rủi ro. Song có thể thấy, thuận lợi và cơ hội lớn cho phát triển đất nước, cho Hà Nội vẫn là nhân tố chính và xu thế chủ đạo. Trên cơ sở bám sát và tiếp thu nghiêm túc các dự thảo Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, trọng tâm là Báo cáo chính trị và Bài phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, cùng với 5 bài học kinh nghiệm, những quan điểm, mục tiêu, định hướng lớn, 6 nhiệm vụ trọng tâm và 3 đột phá chiến lược được nêu trong Báo cáo chính trị trình Đại hội XIII, Đảng bộ Hà Nội nhận thức sâu sắc và tự tin có đủ năng lực, điều kiện thực hiện trách nhiệm “phải gương mẫu, đi đầu về tất cả mọi phương diện...” như lời đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã chỉ đạo tại Đại hội lần thứ XVII Đảng bộ Thành phố. Với khát vọng đổi mới sáng tạo, khát vọng phát triển, Thành phố đã đề ra mục tiêu đến năm 2025, phát triển nhanh và bền vững Thủ đô theo hướng đô thị xanh, thành phố thông minh, hiện đại, có sức cạnh tranh cao trong nước và khu vực. Cơ bản hoàn thành công nghiệp hóa, GRDP đầu người đạt 8.300 - 8.500 USD; tỷ trọng kinh tế số chiếm 30% trong nền kinh tế, cao hơn mục tiêu chung của cả nước (20%); Đến năm 2030, Hà Nội trở thành thành phố “Xanh - Thông minh - Hiện đại” có sức cạnh tranh khu vực và quốc tế và đến năm 2045, Hà Nội có chất lượng cuộc sống cao, kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển toàn diện, bền vững; là thành phố kết nối toàn cầu, GRDP/người đạt trên 36.000 USD.

Trong quá trình phát triển, Thăng Long - Hà Nội có một lợi thế đặc biệt, một tiềm năng to lớn. Lợi thế, tiềm năng đó - được tạo ra từ sự hội tụ tinh hoa của cả nước. Trải qua hơn 1010 năm kể từ khi Đức vua Lý Thái Tổ ban Chiếu dời đô, Thăng Long - Hà Nội đã trở thành nơi hội tụ của các tài năng đến từ mọi miền Tổ quốc.

Hiện nay, Hà Nội là địa phương có tiềm lực khoa học công nghệ lớn với 80% số phòng nghiên cứu khoa học trọng điểm của cả nước nằm trên địa bàn; có 2 khu công nghiệp công nghệ cao. Hà Nội là nơi tập trung nhân tài, trí tuệ của cả nước với hơn 80% trường đại học, trung tâm nghiên cứu, học viện, 65% đội ngũ trí thức và nhà khoa học trong cả nước (gồm giáo sư, tiến sĩ). Đặc biệt, theo thống kê, Hà Nội đang là một trong những thành phố có cơ cấu dân số vàng (với 51,7% dân số trẻ) với một cộng đồng sáng tạo đông đảo, phong phú gồm các nhà thiết kế, nghệ sĩ và các không gian sáng tạo trên toàn Thành phố.

Hà Nội là địa phương sở hữu một kho tàng phong phú các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể (cả quốc tế và quốc gia) có giá trị với gần 6.000 di tích lịch sử (trong số hơn 40.000 di tích của cả nước), 1.700 di sản văn hóa phi vật thể được xếp hạng và 1.350 làng nghề truyền thống. Đặc biệt, nhiều di sản văn hóa của Hà Nội đã trở thành hình ảnh, biểu tượng đại diện cho đất nước, con người Việt Nam, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới như: Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Khu di tích Hoàng thành Thăng Long... Nhiều di sản trên địa bàn Hà Nội đã trở thành địa chỉ đỏ, quy tụ niềm tin, tình cảm, ý chí của dân tộc như: Lăng Bác Hồ, Quảng trường Ba Đình, hệ thống các bảo tàng, nhà truyền thống... 

Kính thưa Đại hội !

Tích cực chuẩn bị và hướng tới Đại hội XIII của Đảng, gần một năm qua, Hà Nội đã tập trung chỉ đạo, tổ chức thành công đại hội đảng bộ các cấp. Quán triệt sâu sắc tinh thần các dự thảo văn kiện Đại hội XIII của Đảng và chỉ đạo của Bộ Chính trị, Đảng bộ Hà Nội đã thể hiện quyết tâm chính trị cao ngay từ việc xác định chủ đề Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XVII là “Gương mẫu xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; khơi dậy ý chí, phát huy truyền thống ngàn năm văn hiến, anh hùng, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế; xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại”. 

Căn cứ các quan điểm mới của Đảng, bám sát tình hình thực tiễn của Thủ đô, để triển khai toàn diện, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp, Thành phố xác định phải dựa vào khoa học, công nghệ, vào văn hóa, vào tài nguyên trí tuệ để xây dựng các chiến lược phát triển Thủ đô. Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo cùng với văn hóa, con người là nhân tố quan trọng bậc nhất để phát triển nhanh và bền vững Thủ đô. Thành phố xác định trong thời gian tới sẽ tập trung thực hiện tốt 5 định hướng lớn và 3 khâu đột phá.

Một là, ưu tiên hiện đại hóa, phát triển nhanh và đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, xây dựng một số công trình tiêu biểu, có không gian kiến trúc cảnh quan đặc sắc, mang đặc trưng của Thủ đô. Phát triển mạnh hạ tầng số, hạ tầng công nghệ thông tin, hạ tầng dữ liệu, kết nối liên thông, đồng bộ và thống nhất, tạo nền tảng phát triển kinh tế số, xã hội số.

Hai là, tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách; tăng cường công tác tổ chức thực thi pháp luật, nâng cao hiệu quả quản trị xã hội, quản lý đô thị; tăng cường phân cấp, ủy quyền; cơ bản hoàn thành xây dựng chính quyền điện tử, tiến tới chính quyền số. 

Ba là, phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong toàn xã hội. Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng xây dựng Thủ đô thành nơi đáng sống, làm cho văn hóa và con người Hà Nội thực sự trở thành giá trị tinh thần tiêu biểu, động lực quan trọng quyết định phát triển Thủ đô.

Để cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội, Thành ủy Hà Nội đã xây dựng 10 Chương trình công tác toàn khóa với nội dung bao trùm tất cả các lĩnh vực: Xây dựng Đảng, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, trong đó có những chương trình đã tiếp thu những quan điểm mới của Đại hội XIII như: Chương trình phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo Thủ đô; Chương trình phát triển đô thị, chỉnh trang đô thị gắn với phát triển kinh tế đô thị… Đồng thời, Thành phố sẽ triển khai việc xây dựng mạng lưới “Sáng kiến Hà Nội” để tập hợp, phát huy tâm huyết, trí tuệ của đội ngũ nhân sĩ, trí thức, doanh nhân, v.v… có tình yêu, tâm huyết với sự nghiệp xây dựng và phát triển Hà Nội ở trong nước cũng như quốc tế.

Kính thưa Đại hội!

Trong giai đoạn phát triển mới, để hoàn thành trọng trách nặng nề và vẻ vang, Đảng bộ, chính quyền và các tầng lớp Nhân dân Thủ đô xác định phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, đoàn kết, tập trung xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo để Đảng bộ thật sự trong sạch, vững mạnh toàn diện để lãnh đạo phát triển Thủ đô nhanh và bền vững. Với các điều kiện và lợi thế trên, Hà Nội hội tụ đầy đủ các điều kiện để “Xây dựng và phát triển Thủ đô văn minh hiện đại, xứng đáng là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước”.

Đồng thời với sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Hà Nội, sự nghiệp phát triển Thủ đô luôn gắn liền với sự đồng lòng, chung sức của cả nước. Hà Nội mong muốn tiếp tục nhận được nhiều hơn nữa sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ; sự giúp đỡ của các bộ, ban, ngành trung ương, các địa phương, bạn bè trong và ngoài nước. Hà Nội mong muốn và đề nghị Trung ương cho chủ trương, Quốc hội sớm thông qua việc sửa đổi, bổ sung Luật Thủ đô gắn với điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Thủ đô, tạo thể chế, môi trường thuận lợi để Hà Nội phát huy hiệu quả các nguồn lực, tạo bước phát triển đột phá trong giai đoạn mới, đồng thời để Hà Nội thực sự trở thành động lực quan trọng của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước…

Kính thưa Đại hội!

Đảng bộ, Nhân dân Hà Nội luôn thấm nhuần và quyết tâm thực hiện lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Cả nước nhìn về Thủ đô ta. Thế giới trông vào Thủ đô ta. Tất cả chúng ta phải ra sức giữ gìn trật tự, an ninh, làm cho Thủ đô ta thành một Thủ đô bình yên, tươi đẹp, mạnh khỏe cả về vật chất và tinh thần”. Với niềm tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, vào thành công của Đại hội XIII, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Thủ đô nguyện nêu cao tinh thần đoàn kết, quyết tâm phấn đấu vượt qua khó khăn, thách thức, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đại hội Đảng bộ Thành phố đặt ra, góp phần cùng cả nước thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, mãi xứng đáng với niềm tin yêu, hy vọng của đồng bào và chiến sĩ cả nước, xứng đáng với truyền thống Thủ đô ngàn năm Văn hiến - Anh hùng, Thành phố Vì hòa bình, Thành phố sáng tạo. 

Trước khi dừng lời, xin được kính chúc các đồng chí đại biểu sức khỏe, hạnh phúc và thắng lợi.
Chúc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam thành công tốt đẹp!
Xin trân trọng cảm ơn!