Đồng minh không còn thân ái

Đỉnh điểm bất hòa giữa Mỹ và Đan Mạch là việc Phó Tổng thống Mỹ JD Vance tới đảo Greenland, những phát ngôn của Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó Tổng thống Mỹ JD Vance về Đan Mạch và về đảo Greenland.

Các đồng minh của Mỹ trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) bị bất ngờ khi ông Donald Trump công khai chủ ý muốn có đảo Greenland về cho nước Mỹ. Về pháp lý quốc tế, đảo này vốn thuộc Đan Mạch nhưng lại có quyền tự trị rất sâu rộng. Cả Đan Mạch và Mỹ đều là thành viên của NATO. Từ năm 1951, Mỹ duy trì hiện diện quân sự trên đảo Greenland thông qua thỏa thuận với Chính phủ Đan Mạch. Đã từng có thời Mỹ xây dựng tới 17 căn cứ quân sự và đồn trú hàng chục nghìn binh lính trên đảo Greenland. Hiện nay, Mỹ chỉ còn một căn cứ quân sự với vài trăm binh lính trên đảo. Đại đa số người dân trên đảo Greenland muốn đảo này độc lập với Đan Mạch và cũng không muốn sáp nhập vào Mỹ.

Ông Donald Trump là Tổng thống Mỹ đầu tiên công khai rõ chủ đích thu phục đảo Greenland về cho nước Mỹ trong nhiều tuyên bố chính thức. Ông Donald Trump quả quyết là nước Mỹ sớm muộn rồi cũng có được đảo Greenland bằng cách này hay cách khác.

Sau chuyến đi nói trên của ông JD Vance, ông Donald Trump còn tuyên bố không loại trừ kịch bản Mỹ dùng vũ lực quân sự để giành quyền kiểm soát đảo Greenland. Bi hài thay cho NATO, cho Đan Mạch và các đồng minh khác của Mỹ khi Mỹ xưa nay cam kết bảo hộ an ninh cho các đồng minh, trong đó có Đan Mạch và đảo Greenland thì bây giờ chính Mỹ lại công khai thách thức và đe dọa an ninh, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Đan Mạch và đảo Greenland.

Bất hòa giữa Mỹ và Đan Mạch leo thang mức độ quyết liệt lên đỉnh điểm mới khi Phó Tổng thống Mỹ JD Vance ở ngay trên đảo Greenland công khai phê phán Chính phủ Đan Mạch không làm tốt việc bảo đảm an ninh cho đảo Greenland trước sự hiện diện ngày càng gia tăng của tàu thuyền của Nga và Trung Quốc ở khu vực này. Ông JD Vance tuyên cáo Mỹ sẽ tăng cường hiện diện quân sự trực tiếp trên đảo.

Ông Trump kêu gọi người dân trên đảo Greenland ly khai chính quyền Đan Mạch. Chính phủ Đan Mạch đã phản đối rất kiên quyết nhưng đồng thời vẫn khẳng định Mỹ là đồng minh quan trọng của Đan Mạch.

Ông Donald Trump khuấy động chuyện Mỹ nhòm ngó tới đảo Greenland chủ yếu nhằm 3 mục đích chính.

Thứ nhất, người này theo đuổi tham vọng mở rộng lãnh thổ cho nước Mỹ. Đồng thời với việc để mắt tới đảo Greenland, người này còn có ý biến Canada thành bang thứ 51 của nước Mỹ, giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama. Hiện thực hóa tham vọng được hay không mới là chuyện lớn chứ còn theo đuổi tham vọng thuần túy thì đâu có mất gì.

Thứ hai, ông Trump nhìn nhận nguồn lợi to lớn cho nước Mỹ từ tài nguyên thiên nhiên trên đảo Greenland và từ vị trí địa chiến lược của đảo này đối với khắp vùng Bắc Cực và đối với châu Âu. Greenland sẽ giúp Mỹ vươn tầm kiểm soát chiến lược ra vùng Bắc Cực và châu Âu.

Thứ ba, thông qua việc giành đảo Greenland về cho nước Mỹ, ông Donald Trump muốn biểu lộ thế và lực của nước Mỹ hiện mạnh đến mức muốn làm gì cũng được mà vũ khí chủ chốt của Mỹ là quân sự và thuế quan.

Đồng minh mà dùng cả quân sự lẫn thuế quan để choảng nhau thì đâu còn tình thân ái thắm thiết xưa nay nữa.