Đồng lòng vượt khó

Các nhà lãnh đạo G-20 đã ra Tuyên bố chung nhấn mạnh mục tiêu cắt giảm một nửa thâm hụt ngân sách từ nay tới năm 2013, trong khi bảo đảm không ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế; đồng thời kêu gọi các quốc gia thắt chặt các hoạt động kinh doanh ngân hàng quá mạo hiểm, nhưng không làm ảnh hưởng tới hoạt động cho vay. Lãnh đạo của 20 quốc gia thành viên cũng thúc giục các nền kinh tế xuất khẩu như Đức, Trung Quốc cần đẩy mạnh tiêu thụ nội địa nhiều hơn và các nước nợ như Mỹ cần thay đổi tư duy vay nợ để hướng đến một nền kinh tế ổn định và thân thiện. Dường như đã xuất hiện một số yếu tố thuận lợi để các bên đạt được những mục tiêu này. Việc ít ngày trước thềm hội nghị, Trung Quốc tuyên bố hủy bỏ cơ chế ghìm giá đồng nhân dân tệ (NDT) với đồng USD (kéo dài suốt 23 tháng qua), mở đường cho đồng NDT tăng giá dài hạn, đã giảm bớt phần nào căng thẳng tại hội nghị lần này.

Trước kết quả khả quan trên, Tổng thống Mỹ Barack Obama khẳng định Hội nghị Thượng đỉnh G-20 lần thứ 4 đã đạt được những tiến bộ quan trọng trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, các quốc gia G-20 đã khắc phục nhiều bất đồng để đưa ra những giải pháp đối phó hiệu quả với tình hình hiện nay. Tuy nhiên, vị tổng thống thứ 44 của nước Mỹ vẫn dè dặt thừa nhận rằng "những khó khăn nghiêm trọng vẫn còn" trong sự hồi phục kinh tế thế giới.

Hội nghị Thượng đỉnh G-20 năm nay diễn ra trong bối cảnh xuất hiện ngày càng nhiều những khác biệt trong quan điểm giữa các nền kinh tế. Dễ dàng nhận thấy, mỗi nền kinh tế có khả năng đối phó với khủng hoảng và có tốc độ tăng trưởng khác nhau, do đó mỗi nước phải tự điều chỉnh chính sách và mục tiêu cho phù hợp. Vì thế, trong các phiên họp mở màn Hội nghị Thượng đỉnh

G-20 đã hình thành "hai phe" trong thảo luận làm thế nào để duy trì sự tăng trưởng của kinh tế thế giới. Một bên do Mỹ khởi xướng kêu gọi thế giới tiếp tục kích cầu để không bị suy thoái trở lại. Bên kia, chủ yếu là các nước châu Âu và Nhật Bản, lại đề xướng phải cắt giảm chi tiêu để tránh tình trạng vỡ nợ hàng loạt. Có thể thấy chưa bao giờ giữa Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) cùng các nền kinh tế mới nổi lại tồn tại sự khác biệt đến như vậy trong định hướng phát triển kinh tế. Mỹ cho rằng, mục tiêu cao nhất của Hội nghị Thượng đỉnh G-20 là duy trì sự phục hồi, cải cách hệ thống tài chính, ngân hàng và hối thúc các nước không quá vội vàng cắt giảm chi tiêu do hành động này có thể làm chệch hướng đà phục hồi mong manh của nền kinh tế thế giới. Nhưng EU lại coi chính sách cắt giảm chi tiêu, "thắt lưng buộc bụng" là biện pháp quan trọng nhằm ngăn chặn hiệu quả nợ công đang ngày càng phình to, tránh tái diễn khủng hoảng giống như trường hợp Hy Lạp. Trong khi đó, các nền kinh tế mới nổi cũng có hướng đi riêng để ngăn chặn nguy cơ tăng trưởng quá nóng và hình thành "bong bóng" đang hiện hữu ở Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil. Mục tiêu của các nước này là kiểm soát lạm phát và dần chấm dứt các biện pháp cứu trợ. Nhưng các chuyên gia chính trị của cả hai bên bờ Đại Tây Dương đều cho rằng, biện pháp bơm tiền vào nền kinh tế của Mỹ chưa chắc tạo ra hiệu quả. Vì vậy, Tuyên bố chung của G-20 một mặt thể hiện ưu tiên cho tăng trưởng kinh tế; một mặt đi đến thống nhất cắt giảm nợ nần được xem là sự dung hòa cho cả hai luồng quan điểm của EU và Mỹ. Một khái niệm mới đã được đưa ra, dựa trên sự dung hòa này, đó là "tăng trưởng thân thiện", hàm ý việc các bên đồng lòng cắt giảm thâm hụt nhưng cũng không quá mạnh tay để có thể gây tổn hại tới sự tăng trưởng kinh tế vừa khởi sắc.

Một luồng gió mới đã đến với Hội nghị Thượng đỉnh G-20 năm nay. Đó là sự kiện Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng với tư cách Chủ tịch ASEAN 2010 tham dự hội nghị. Đây là lần đầu tiên Việt Nam tham gia một diễn đàn quốc tế lớn cùng với những nền kinh tế mạnh nhất thế giới để bàn thảo các vấn đề kinh tế toàn cầu. Phái đoàn của ASEAN, bao gồm cả Tổng Thư ký ASEAN Surin Pitsuwan, tới Toronto với niềm tin rằng đây là một dấu hiệu nữa về sự công nhận của cộng đồng quốc tế đối với tiềm năng và sự thành công của ASEAN trong vị thế là một tổ chức khu vực. Vì vậy, nhiều nước và tổ chức quốc tế, như Tổ chức Thương mại thế giới (WTO)... đã đặt hoàn toàn niềm tin vào sứ mệnh của Việt Nam tại G-20 lần này. Với G-20 ở Toronto năm nay, Việt Nam và các thành viên ASEAN có cùng lợi ích khi nêu ra những vấn đề thiết thực. Đó là thúc đẩy tăng trưởng bền vững đều khắp, thúc đẩy tự do thương mại và đầu tư, chống các biện pháp bảo hộ mậu dịch đi ngược lại các cam kết WTO, bảo đảm tự do thương mại, thúc đẩy tiếp tục Vòng đàm phán Doha sớm đi đến hồi kết... Vì lẽ đó, bài phát biểu tại phiên khai mạc Hội nghị Thượng đỉnh G-20 của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng được các nhà lãnh đạo G-20 chú ý và đánh giá cao. Trong đó khẳng định ASEAN ủng hộ và cam kết tiếp tục nỗ lực phối hợp chính sách của khối với các lựa chọn chính sách của G-20; đề nghị thiết lập một cơ chế phối hợp chặt chẽ hơn giữa G-20 và ASEAN, bắt đầu từ sự tham gia chủ động và tích cực của ASEAN vào quá trình soạn thảo chính sách của G-20, tiếp theo là quá trình tiếp nhận, thích ứng hóa và hài hòa hóa các lựa chọn chính sách này với chính sách của ASEAN và cuối cùng là cơ chế phản hồi.

Hội nghị Thượng đỉnh G-20 vừa khép lại với sự đồng thuận rằng, tất cả các nền kinh tế hàng đầu thế giới đều cần phải hợp tác với nhau để giải quyết những khó khăn kinh tế toàn cầu. Dù còn nhiều khác biệt và mục tiêu tăng trưởng đang gặp không ít thách thức, nhưng sự đồng lòng của G-20 sẽ là phương thuốc hữu hiệu để các nước trong khu vực và thế giới tiếp tục ổn định kinh tế để phát triển bền vững hơn sau khủng hoảng.