Bên cố níu kéo, phía hứa chung chung

Sự nhất trí này tạo cớ và mở đường cho ông Zelensky sang Mỹ gặp ông Trump và thỏa thuận sẽ được ký kết chính thức nhân dịp này. Thực chất không thể nói được đây là một thỏa thuận công bằng về lợi ích đối với Mỹ và Ukraine, phía Mỹ gần như không bị thua thiệt gì trong khi phía Ukraine phải nhượng bộ nhiều, phía Mỹ chỉ hứa hẹn chung chung trong khi phía Ukraine lại mong muốn Mỹ cam kết cụ thể và rõ ràng.

Ukraine phải nhượng bộ Mỹ nhiều vì có nhu cầu cấp thiết về phải níu kéo Mỹ tiếp tục "cùng hội cùng thuyền" với Ukraine. Cả Ukraine lẫn Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đều ý thức được đầy đủ và rõ ràng, nếu chính quyền mới ở Mỹ không tiếp tục viện trợ tài chính và quân sự cho Ukraine như ở thời trước nữa thì Ukraine,

EU và NATO không thể đạt được những mục tiêu theo đuổi lâu nay trong cuộc chiến với Nga ở Ukraine. Mỹ càng xích lại gần Nga và càng năng nổ trong việc cùng Nga tìm giải pháp chính trị giúp chấm dứt cuộc chiến tranh ở Ukraine mà không có sự tham gia trực tiếp, thỏa đáng của Ukraine, EU và NATO thì càng thêm bất lợi và tai hại cho cả Ukraine, EU và NATO.

Phía Ukraine buộc phải để Mỹ thông qua thỏa thuận nói trên quyền được tiếp cận lâu dài nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào của Ukraine, đặc biệt về đất hiếm, dầu lửa và khí đốt.

Tuy nhiên, phía Mỹ không cam kết tiếp tục viện trợ quân sự và tài chính cho Ukraine để Ukraine tiếp tục cuộc chiến với Nga, không cam kết bảo đảm an ninh cho Ukraine và thẳng thừng loại trừ mọi triển vọng về Ukraine được gia nhập NATO. Những cự tuyệt này của Mỹ lại chính là những gì Ukraine cần nhất và muốn có được nhất từ Mỹ cho hiện tại cũng như cho tương lai.

Thế nên, Ukraine đành phải chuyển từ nhằm đến cái tối đa sang đạt được cái tối thiểu là Mỹ đầu tư vào khai thác tài nguyên ở Ukraine thì sẽ bảo đảm an ninh cho Ukraine trước những thách thức và đe dọa an ninh từ bên ngoài để bảo vệ chính đầu tư của Mỹ vào Ukraine.

Phía Ukraine kỳ vọng nhiều ở hiệu ứng răn đe đối với Nga từ hiện diện và hoạt động kinh tế của Mỹ ở Ukraine. Ông Zelensky níu kéo Mỹ như thế còn bởi ý thức rằng phải chiều lòng ông Trump thì mới may ra có thể thuyết phục người này chấp nhận thỏa thuận khác với Ukraine về bảo đảm an ninh cho Ukraine khi cuộc chiến vẫn đang tiếp diễn và cả sau khi cuộc chiến chấm dứt.

Thỏa thuận trên với Ukraine giúp ông Trump có bằng chứng thể hiện cái danh mà người này đã dày công gây dựng về người luôn có khả năng kiến tạo thành công thỏa thuận và giải pháp cho vấn đề cần phải giải quyết. Mỹ ở thế cửa trên trong thỏa thuận này với Ukraine.

Chính thỏa thuận này làm cho Ukraine càng thêm lệ thuộc vào Mỹ trong khi Mỹ không bị ràng buộc gì vào cam kết bảo đảm an ninh cho Ukraine và tiếp tục viện trợ quân sự và tài chính cho Ukraine. Không những vậy, thỏa thuận này còn không khiến Nga mếch lòng và không gây thêm cản trở mới cho tiến trình đang diễn ra năng động để Mỹ và Nga xích lại gần nhau và cùng nhau tìm giải pháp chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine.

Với thỏa thuận này, Mỹ còn nhắc nhở EU và NATO rằng, từ nay, viện trợ quân sự và cam kết bảo đảm an ninh của Mỹ cho các đồng minh không còn là chuyện "cho không, biếu không" nữa, đồng thời cũng phát đi thông điệp về phía Nga rằng Mỹ đã đi cùng Nga nhưng không hẳn sẽ vì Nga mà buông Ukraine. Xem ra, Mỹ được nhiều nhất, Ukraine trả giá đắt và Nga được nhiều hơn thiệt.