Diễn đàn Văn hóa và Giáo dục mùa thu lần thứ hai: Hướng tới giáo dục sáng tạo trong kỷ nguyên số

Sự kiện nhấn mạnh gắn kết văn hóa và công nghệ, mang đến những ý tưởng đổi mới phương pháp dạy học, từ mầm non đến đại học, giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo và khả năng thích ứng.

Hướng đi mới cho giáo dục sáng tạo

Ngày 8-11, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội tổ chức Diễn đàn Văn hóa và Giáo dục mùa thu lần thứ hai với chủ đề “Phát triển văn hóa và giáo dục sáng tạo trong kỷ nguyên số”.

Phát biểu đề dẫn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Hồng Cường, Hiệu trưởng nhà trường, nhấn mạnh, tiếp nối thành công của diễn đàn lần đầu năm 2024, sự kiện năm nay là cơ hội để các nhà quản lý, giảng viên, giáo viên và học giả trong nước và quốc tế cùng chia sẻ kinh nghiệm, mô hình giáo dục sáng tạo, đồng thời tìm kiếm giải pháp kết hợp giáo dục với bảo tồn văn hóa trong bối cảnh chuyển đổi số.

Ông Đỗ Hồng Cường cho biết, Ban tổ chức đã nhận được 222 bài viết chất lượng, trong đó 153 bài xuất sắc nhất được tuyển chọn vào kỷ yếu. Các nghiên cứu tập trung vào nhiều vấn đề trọng tâm: Vai trò trí tuệ nhân tạo trong giáo dục; phát triển văn hóa và giáo dục sáng tạo; đổi mới phương pháp giảng dạy và thiết kế chương trình học; phát triển mỹ thuật Việt Nam trên không gian mạng…

Diễn đàn không chỉ là nơi trao đổi học thuật mà còn là cầu nối giữa lý luận và thực tiễn. “Chúng tôi mong muốn từ những kết quả nghiên cứu, các nhà quản lý và giáo viên có thể triển khai trong lớp học, từ mầm non đến đại học, đồng thời phát huy bản sắc văn hóa, khuyến khích tư duy sáng tạo và hình thành những thế hệ có ý thức về phát triển bền vững,” ông Đỗ Hồng Cường nhấn mạnh.

Trong bối cảnh chuyển đổi số, giáo dục cần đi trước một bước để giúp học sinh thích ứng với thay đổi, đồng thời giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống. Ông Đỗ Hồng Cường cũng nhấn mạnh, giáo dục sáng tạo không chỉ là đổi mới phương pháp dạy học hay tích hợp công nghệ mà còn bao gồm phát triển tư duy phản biện, khả năng thích ứng và kỹ năng giải quyết vấn đề cho học sinh.

Diễn đàn Văn hóa và Giáo dục mùa thu lần thứ hai là cơ hội để nhà trường, cộng đồng và cơ quan quản lý cùng thảo luận, tìm kiếm các giải pháp kết hợp giáo dục sáng tạo, công nghệ số và bản sắc văn hóa, hướng tới môi trường giáo dục linh hoạt, sáng tạo và bền vững.

Đổi mới lớp học từ ý tưởng đến thực tiễn

Diễn ra trong một ngày, Diễn đàn Văn hóa và Giáo dục mùa thu lần thứ hai chia làm hai phiên. Ở phiên toàn thể buổi sáng, các đại biểu trao đổi, chia sẻ các vấn đề về AI với giáo dục; về phát triển văn hóa và giáo dục sáng tạo trong bối cảnh chuyển đổi số; về phát triển mỹ thuật Việt Nam trên không gian mạng.

Buổi chiều cùng ngày, diễn đàn được tổ chức theo các phiên chuyên đề, bao gồm 3 nội dung chính gồm: Giáo dục sáng tạo và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số; bản sắc văn hóa trong kỷ nguyên số; công nghệ số trong bảo tồn, phát triển văn hóa và giáo dục.

Tham luận của Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Mỹ Lộc và Nguyễn Thanh Lý (Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội) phân tích mối quan hệ gắn bó giữa văn hóa và giáo dục, trong đó giáo dục sáng tạo là chất xúc tác cho đổi mới văn hóa.

Các tác giả chỉ ra rằng các trở ngại hiện nay gồm chương trình giảng dạy cứng nhắc, tư duy truyền thống, đào tạo giáo viên chưa đầy đủ và thiếu khả năng ứng dụng công nghệ thông tin.

Các giải pháp được đề xuất gồm cải cách chương trình giảng dạy, đào tạo giáo viên dựa trên năng lực, tích hợp công nghệ thông tin và xây dựng đội ngũ lãnh đạo nhà trường dân chủ, hỗ trợ. Tham luận nhấn mạnh rằng giáo dục sáng tạo không chỉ truyền kiến thức mà còn phát triển tư duy phản biện, khả năng thích ứng và kỹ năng giải quyết vấn đề. Đây là định hướng đổi mới lớp học, từ phương pháp giảng dạy đến chương trình học, giúp học sinh phát triển toàn diện trong kỷ nguyên số.

Thạc sĩ Phan Thị Thúy An, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trung Sơn Trầm chia sẻ tham luận về lan tỏa giá trị di sản Làng cổ Đường Lâm trong giáo dục tiểu học. Bà Phan Thị Thúy An nhấn mạnh, mặc dù đã có nhiều nỗ lực, các hoạt động giáo dục di sản hiện nay còn rời rạc, thiếu học liệu số, kinh phí và sự kết nối giữa nhà trường, cộng đồng và cơ quan quản lý di sản.

Giải pháp được đề xuất tại các nhà trường là tăng cường xây dựng chuyên đề giáo dục di sản gắn với chương trình học; đẩy mạnh trải nghiệm sáng tạo kết hợp truyền thống và công nghệ số; khuyến khích học sinh tham gia dự án học tập, tạo sản phẩm sáng tạo và trở thành “đại sứ di sản nhí”.

Đồng thời, bà Thúy An đề xuất mô hình nhà trường phối hợp với phụ huynh, cộng đồng và cơ quan quản lý để tạo điều kiện cho di sản “sống” trong đời sống học sinh và cộng đồng. Mô hình “Trường học gắn với di sản” tại Đường Lâm là ví dụ điển hình về sự kết hợp giáo dục, bảo tồn văn hóa và phát triển sáng tạo.

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoàng Yến (Trường Đại học Thủ đô Hà Nội) gây ấn tượng với phần tham luận về tái định hình đại học trong kỷ nguyên số và nhấn mạnh: Đại học không chỉ là trung tâm đào tạo mà còn cần trở thành hệ sinh thái sáng tạo mở, kết nối con người, công nghệ và văn hóa.

Từ những phân tích thách thức và cơ hội chuyển đổi số đối với giáo dục đại học, bà Nguyễn Thị Hoàng Yến cho rằng, trường đại học cần nuôi dưỡng tư duy khai phóng, khuyến khích hợp tác liên ngành và gắn kết với cộng đồng, doanh nghiệp để phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.