Đi trước, đón đầu, nâng cao hiệu quả

Để thu hút nông dân tham gia, nhiều HTX đã tổ chức đăng ký lại xã viên theo phương thức tự nguyện, vận động xã viên góp vốn thông qua phương án sản xuất kinh doanh của HTX; điều chỉnh lại Điều lệ theo Luật HTX, đồng thời xây dựng lại quy chế quản lý tài chính, bảo đảm sự công khai, minh bạch, tạo niềm tin mới cho nông dân. Một số HTX còn mở mang ngành nghề, tham gia dịch vụ cung ứng điện, nước, trông giữ xe, đưa cơ giới hóa vào sản xuất, mở rộng các loại hình dịch vụ mới như tín dụng nội bộ, môi trường. Ngoài phục vụ sản xuất, kinh doanh nội bộ, các HTX đã bước ra ngoài thương trường, chấp nhận khó khăn để tồn tại. Qua đó, tạo nền móng cho HTX phát triển bền vững.

Một trong những HTX hoạt động hiệu quả là HTX Đại Áng (Thanh Trì). Sau khi chia tách năm 2008, HTX chỉ còn 45 xã viên tự nguyện tham gia và góp vốn. Từ chỗ HTX "to" hoạt động khó khăn, sau khi chia tách, được sự hỗ trợ, hướng dẫn của Liên minh HTX TP và chính quyền địa phương, cùng với sự tự nguyện đóng góp, nâng nguồn vốn hoạt động của xã viên, đến nay HTX đã thực sự có ý nghĩa quan trọng trong đời sống khu vực nông thôn. Hiện HTX đang đảm nhiệm 4 tổ dịch vụ: tổ nước sinh hoạt và đèn chiếu sáng nông thôn; tổ vệ sinh môi trường; tổ bảo vệ ruộng đồng, tổ máy bừa và quản lý khai thác chợ với số lao động thường xuyên tại HTX là 24 người. Do hoạt động tốt nên HTX Đại Áng đã giải quyết được tình trạng lỗ nặng trong quản lý vận hành trạm cấp nước, tăng số hộ được phục vụ từ 300 hộ lên gần 730 hộ gia đình ở các thôn Đại Áng, Nguyệt Áng và một số hộ thuộc xã Khánh Hà.

Có thể nói, Hà Nội đã đi trước một bước trong việc củng cố nâng cao chất lượng HTX NN. Từ chỗ chỉ "đánh trống ghi tên", nay xã viên đã tự nguyện đóng góp vốn cùng ban quản trị HTX xây dựng, đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh, đem lại lợi ích thiết thực cho xã viên như các HTX Triều Khúc, Yên Xá (Tân Triều, Thanh Trì), trước đây các xã viên chỉ góp vốn 2 triệu đồng/người thì nay đã tăng lên 10 triệu đồng/người. Đến nay, các HTX Yên Xá, Triều Khúc, Đại Áng (Thanh Trì), Mai Đình (Sóc Sơn), Sơn Đông (thị xã Sơn Tây), Song Phượng (Đan Phượng)… đã hoạt động khá hiệu quả, từng bước làm chỗ dựa cho nông dân.

Khó khăn còn bộn bề

Bên cạnh những mặt tích cực, hoạt động của nhiều HTX NN khác trên địa bàn Hà Nội còn không ít hạn chế, tồn tại do quy mô nhỏ, vốn ít, nhiều loại hình dịch vụ hoạt động theo mùa vụ, quan hệ hợp tác còn lỏng lẻo, địa vị pháp lý của HTX chưa rõ ràng. Mặc dù chế độ tiền công, tiền lương của cán bộ, người lao động trong HTX NN đã được cải thiện nhưng nhìn chung vẫn còn rất thấp. Việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX chưa sâu, thiếu đa dạng về chương trình và phương pháp đào tạo. Nhiều cán bộ HTX trong đối tượng được đào tạo thì lại quá tuổi, hiện độ tuổi trung bình của cán bộ HTX lên tới trên 50 tuổi, cá biệt có nơi ban quản trị HTX đều gần 60 tuổi, chưa có chính sách ưu tiên việc đào tạo cán bộ kế cận. Số chủ nhiệm HTX có trình độ đại học chỉ chiếm 9,2%, trung cấp, sơ cấp chiếm 56% còn lại là chưa qua đào tạo. Hiện số HTX NN được giao đất, cũng như cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rất thấp, chỉ chiếm số lượng dưới 10% tổng số HTX NN trên địa bàn. Việc thực hiện chính sách tài chính, tín dụng còn nhiều vướng mắc, hạn chế, các ngân hàng thương mại chưa quan tâm hoặc thiếu tin tưởng vào mô hình HTX và sợ rủi ro, nguồn quỹ hỗ trợ phát triển HTX còn ít và thiếu…

Do đó, để các HTX NN phát triển nâng cao vị thế kinh tế tập thể tại địa phương, phục vụ chương trình xây dựng nông thôn mới, trong thời gian tới, Liên minh HTX Hà Nội sẽ tiếp tục đề ra các biện pháp tháo gỡ khó khăn. Trước mắt, trong năm 2011, triển khai củng cố nâng cao chất lượng của 6 HTX/15 xã làm điểm xây dựng NTM của thành phố với mục tiêu đưa hoạt động của HTX ngày càng hiệu quả giúp nông dân phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, góp phần đưa chương trình NTM ở các địa phương về đích sớm.