Di sản thế giới nguy cấp của Italia

Theo dữ liệu chính thức, khoảng 3,2 triệu du khách đã nghỉ qua đêm tại trung tâm thành phố Venice trong năm 2022. Lượng du khách bùng nổ mang đến nguồn thu lớn nhưng cũng để lại nhiều hệ lụy. Trình trạng quá tải du lịch và nhiều thách thức khác dẫn đến những nguy cơ thiệt hại không thể khắc phục. Trong bối cảnh này, UNESCO phải cân nhắc khả năng đưa Venice vào danh sách các di sản đang trong tình trạng nguy cấp.

Thực tế, đây không phải lần đầu tiên UNESCO xem xét việc đưa Venice vào danh sách nguy cấp. Năm 2021, thành phố của những kênh đào suýt nữa đã có tên trong bản danh sách mang mục đích khuyến cáo chính phủ các quốc gia hành động để bảo tồn những địa điểm được coi là “có giá trị phổ quát đối với nhân loại”.

Trước tình trạng quá tải du khách, chính quyền Venice đã áp đặt lệnh cấm tàu du lịch cỡ lớn di chuyển qua trung tâm Venice. Các nhóm bảo vệ môi trường cảnh báo, những con tàu chở hàng nghìn khách du lịch gây ra những đợt sóng lớn làm xói mòn nền móng và gây hại cho hệ sinh thái mỏng manh của thành phố này. Tuy nhiên, việc điều hướng các chuyến tàu đến cảng công nghiệp Marghera thực tế không giải quyết được tình trạng quá tải du lịch.

Năm 1987, UNESCO đã đưa Venice vào danh sách Di sản thế giới, đánh giá thành phố này như một kiệt tác kiến ​​trúc phi thường. Cơ quan của Liên hợp quốc cũng đã cảnh báo về tính cấp thiết trong nỗ lực quản lý du lịch bền vững, để bảo vệ Venice trước những thiệt hại tiềm tàng và lâu dài.

Bất chấp những kêu gọi từ UNESCO, tiến độ của các biện pháp ứng phó vẫn chậm. Cơ quan này cũng nhận định, chính quyền thành phố “thiếu tầm nhìn chiến lược chung”. Cùng với đó là những chỉ trích, cho rằng các phương thức giải quyết tình trạng quá tải là quá muộn và không hiệu quả.

Điển hình như một kế hoạch đã được thảo luận từ lâu về việc áp dụng các cơ chế thu phí đối với du khách theo ngày. Tuy nhiên, ý tưởng này đã liên tục bị trì hoãn cho đến năm 2024 do lo ngại sẽ làm giảm nghiêm trọng doanh thu và ảnh hưởng đến hoạt động đi lại của du khách.

Khuyến nghị của UNESCO nêu rõ, dưới ảnh hưởng của con người, tình trạng biến đổi khí hậu và du lịch đại chúng, giá trị toàn cầu nổi bật của Venice có nguy cơ chịu những thiệt hại “không thể đảo ngược”. Cơ quan này cũng lo ngại, những vấn đề tồn tại từ lâu đã dẫn đến sự suy giảm các đặc điểm vốn có của Venice, đồng thời cảnh báo các dự án phát triển, bao gồm những tòa nhà cao tầng, có nguy cơ tác động tiêu cực đáng kể đến cảnh quan chung.

Ủy ban Di sản thế giới UNESCO (WHC) sẽ thảo luận vấn đề của thành phố này tại cuộc họp diễn ra ở thành phố Riyadh (Saudi Arabia) vào tháng 9-2023, trước khi đi đến quyết định cuối cùng. Cơ quan giám sát quá trình trao danh hiệu Di sản thế giới cho các địa điểm trên khắp thế giới, cho biết, vẫn chưa có “mức độ tiến bộ đáng kể nào trong việc giải quyết những vấn đề dai dẳng và phức tạp”, trong khi các biện pháp bổ sung bị đánh giá là “vẫn chưa đủ và cần được phát triển thêm”.

Venice rõ ràng đang đối mặt với rất nhiều vấn đề và thách thức. Kịch bản thành phố này có tên trong danh sách di sản nguy cấp đang trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết. Đáng lo ngại hơn, thành phố này có nguy cơ bị tước danh hiệu Di sản thế giới nếu không đáp ứng được các điều kiện của WHC.