Để khai thác hiệu quả dữ liệu trong khu vực nhà nước

Đề cập trong tham luận với chủ đề “Dữ liệu khu vực công - Khai thác giá trị dữ liệu trên cơ sở đảm bảo an toàn dữ liệu và quyền riêng tư của công dân”, ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng IPS cho rằng, 2 thách thức lớn hiện nay là: Thiếu một tầm nhìn rõ ràng, đi kèm với một kế hoạch hành động cụ thể và có xác lập thứ tự ưu tiên hợp lý về khai thác dữ liệu; chưa ý thức được và có kế hoạch cụ thể cho vấn đề bảo vệ an toàn dữ liệu, đặc biệt là dữ liệu cá nhân của công dân.

Lãnh đạo Viện IPS nhấn mạnh, cần sớm có nhận thức đúng đắn và có chiến lược quốc gia về khai thác dữ liệu. Trong ngắn hạn và trung hạn, nếu khai thác được tiềm năng dữ liệu, sẽ giúp đổi mới hệ thống hành chính, nâng cao hiệu quả quản trị - điều hành, tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của khối cơ quan công quyền; đồng thời, giúp bộ máy Nhà nước cung cấp dịch vụ công tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp.

Về dài hạn, nếu có chiến lược và lộ trình “mở” kho tài nguyên dữ liệu một cách hợp lý, khối dữ liệu từ khu vực công có thể mang lại hiệu quả kinh tế lớn lao, tạo thêm động lực tăng trưởng cho các doanh nghiệp khởi nghiệp, tạo việc làm và góp phần nâng cao hiệu suất của nền kinh tế.

Tại tọa đàm, các chuyên gia đề xuất cần làm 4 việc để xây dựng và khai thác dữ liệu.

Thứ nhất, về mặt tiếp cận, cần xác lập được tầm nhìn và mục tiêu lấy dữ liệu làm trung tâm cho tiến trình chuyển đổi số ở các cơ quan nhà nước; hình thành văn hóa làm việc dựa trên dữ liệu. Đồng thời, coi an toàn và quyền riêng tư dữ liệu cá nhân của công dân là yếu tố đặc biệt quan trọng.

Thứ hai, mỗi ngành, mỗi địa phương cần có khung kiến trúc về dữ liệu; tiêu chuẩn của từng loại dữ liệu - để làm nền tảng cho xây dựng một “kho” dữ liệu quốc gia, địa phương.

Thứ ba, lộ trình “mở” dữ liệu để khai thác đi qua các bước, với thứ tự ưu tiên: Khai thác nội bộ giữa các cơ quan nhà nước với nhau trong cùng ngành (chiều dọc); cùng địa phương (chiều ngang); “mở” có thu phí đối với một số giao dịch dữ liệu (ví dụ dịch vụ xác thực eKYC); và sau cùng là thí điểm dữ liệu mở (open data).

Thứ tư, sự tham gia của khu vực tư nhân - là các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ là chìa khóa của tiến trình này. Muốn như vậy, tư duy đầu tư dự án công nghệ thông tin theo từng dự án cần phải được hủy bỏ để chuyển sang tư duy mua dịch vụ công nghệ của doanh nghiệp tư nhân. Điều này cho phép tăng tính hiệu quả của đầu tư, từ sử dụng dịch vụ điện toán đám mây cho lưu trữ dữ liệu và dễ dàng triển khai công nghệ khai thác dữ liệu, gồm công nghệ dữ liệu lớn (Big data) và trí tuệ nhân tạo (AI).

Cuối cùng, đặc biệt quan trọng, dữ liệu không thể mở ra để sử dụng bên ngoài khu vực Nhà nước nếu không có luật về dữ liệu cá nhân. Do đó, xây dựng luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân là nền tảng cho các bước đi dài hạn để khai thác được dữ liệu do khu vực công tạo ra, mà không tổn hại đến quyền riêng tư và sự an toàn của mỗi công dân…