Đàm phán mua điện dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp: Nhiều khó khăn chờ tháo gỡ

Vẫn vướng về giá

Theo thống kê, hiện cả nước có 84 dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp với tổng công suất hơn 4.676MW bị chậm tiến độ vận hành thương mại so với kế hoạch. Trong số này, 34 dự án chuyển tiếp (28 dự án điện gió, 6 dự án điện mặt trời), có tổng công suất gần 2.091MW, đã hoàn thành nhưng chưa được huy động phát điện, gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư và lãng phí tài nguyên. Chỉ tính riêng 34 dự án chuyển tiếp này ước tính tổng vốn đã đầu tư lên đến gần 85.000 tỷ đồng, trong đó khoảng 58.000 tỷ đồng là vốn vay ngân hàng.

Báo cáo của Bộ Công Thương cho thấy, do không kịp tiến độ, số dự án này không được hưởng biểu giá hỗ trợ (giá FIT) được Chính phủ quy định về cơ chế giá khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam, mà phải đàm phán giá bán điện với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) trên cơ sở khung giá được Bộ Công Thương ban hành đầu năm 2023. Việc thỏa thuận, thống nhất giá điện được Bộ Công Thương “chốt” phải hoàn thành trước ngày 31-3-2023 để sớm đưa các nhà máy vào vận hành, tránh gây lãng phí tài nguyên.

Thực hiện các văn bản hướng dẫn của Bộ Công Thương, Công ty Mua bán điện thuộc EVN (EPTC) đã có văn bản gửi 85 chủ đầu tư đề nghị rà soát hồ sơ pháp lý của dự án, xây dựng phương án giá điện. Tuy nhiên, đến ngày 20-3, chỉ có duy nhất một chủ đầu tư trong số 85 chủ đầu tư các dự án chuyển tiếp gửi hồ sơ theo đề nghị nêu trên.

Tại buổi trao đổi giữa EVN, Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo và Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) với chủ đầu tư các dự án điện chuyển tiếp, đại diện các chủ đầu tư cho biết, nguyên nhân các doanh nghiệp này chưa nộp hồ sơ đàm phán giá điện với Công ty Mua bán điện là do cơ chế giá phát điện chưa phù hợp và chưa bảo đảm khách quan. Ngoài ra, dù EVN đã rất tích cực hướng dẫn cho nhà đầu tư nhưng chưa có nhà đầu tư nào nộp hồ sơ vì các hướng dẫn không rõ ràng, chưa bảo đảm được hiệu quả dự án.

Nhiều bất cập cần tháo gỡ

Trên tinh thần cầu thị, lắng nghe ý kiến từ các nhà đầu tư, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo Phạm Nguyên Hùng khẳng định, quyết định của Bộ Công Thương về khung giá nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp đúng trình tự, thủ tục quy định. Cục Điều tiết điện lực đã tính toán, rà soát, xin ý kiến của các chuyên gia và các cơ quan có liên quan. Hội đồng tư vấn độc lập về khung giá phát điện cho dự án chuyển tiếp gồm 9 thành viên là các chuyên gia có chuyên môn trong lĩnh vực điện, giá, tài chính, quản lý nhà nước về năng lượng. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp, bao gồm cả nhà đầu tư các dự án năng lượng tái tạo và đơn vị mua, bán điện là EVN cần tuân thủ các quy định, hướng dẫn đã ban hành.

Ngoài những bất cập về giá, liên quan đến việc chuẩn bị hồ sơ phục vụ đàm phán hợp đồng mua bán điện và giá điện, đa số nhà đầu tư mong muốn được tháo gỡ về cơ chế, chính sách. Các hướng dẫn của cấp có thẩm quyền cần cụ thể hơn để thủ tục đàm phán mua bán sớm được triển khai.

“Hiện do Bộ Công Thương chưa có hướng dẫn chi tiết về phương pháp đàm phán cũng như danh mục các hồ sơ, tài liệu, nên Công ty Mua bán điện đang sử dụng một số quy định hiện hành áp dụng chung cho các nhà máy điện khác”, Trưởng phòng Kinh doanh mua điện (Công ty Mua bán điện) Nguyễn Hữu Khải lý giải.

Tuy nhiên, cũng theo ông Khải, trong quá trình các nhà đầu tư gửi hồ sơ, công ty sẽ xem xét, thẩm định. Trường hợp hồ sơ đầy đủ theo yêu cầu sẽ đàm phán luôn. Các nhà đầu tư không nhất thiết phải gửi 100% hồ sơ, tài liệu theo yêu cầu, nhưng ít nhất Công ty Mua bán điện cần sự hợp tác của nhà đầu tư trong việc này để có cơ sở xem xét trước. Trong quá trình triển khai, EPTC sẽ có những điều chỉnh cho phù hợp.

Sẵn sàng chia sẻ với những kiến nghị của nhà đầu tư, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các đơn vị liên quan mong muốn Bộ Công Thương sớm có văn bản hướng dẫn đàm phán theo quy định. Riêng vấn đề thỏa thuận đấu nối lưới điện, nếu thỏa thuận cũ đã hết hạn thì nhà đầu tư cần sớm làm việc với đơn vị vận hành lưới điện để rà soát, cập nhật lại các số liệu tính toán và tình trạng vận hành mới nhất cho các dự án tiếp tục được chuyển tiếp, đưa vào hoạt động trong thời gian sớm nhất, trên cơ sở bảo đảm đúng quy định của pháp luật.