Đa lợi ích của phế phụ phẩm nông nghiệp

Tận dụng phế phụ phẩm sau thu hoạch, huyện Mỹ Đức đã xây dựng mô hình ứng dụng chế phẩm sinh học để xử lý rơm rạ trong sản xuất đậu tương. Kết quả cho thấy, bằng phương pháp mới này, năng suất đậu tương cao hơn so với biện pháp thông thường từ 17 đến 20kg/sào, gốc rạ phân hủy nhanh sau 50 ngày, đạt 70%; giảm số lần bón phân và thuốc bảo vệ thực vật (1-2 lần/vụ); đặc biệt, cây trồng sinh trưởng phát triển tốt, hạn chế sâu bệnh, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và nâng độ phì của đất...

Không chỉ Mỹ Đức, nhiều huyện của Hà Nội như: Đông Anh, Sóc Sơn, Gia Lâm… cũng đang sử dụng rơm rạ để trồng nấm, xử lý thành chế phẩm trồng các loại cây, rau màu... Ngoài nguồn phế phụ trong trồng trọt, nhiều địa phương còn tận dụng phế phụ trong chăn nuôi để triển khai các công trình khí sinh học. Đơn cử, Hội Nông dân xã Ba Trại (huyện Ba Vì) tận dụng nguồn phế thải từ chăn nuôi bò, gia cầm... để xây dựng hơn 40 hầm biogas. Phó Trưởng phòng Kinh tế huyện Ba Vì Hứa Bá Trình cho biết, huyện tiếp tục phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Hà Nội (Sở NN&PTNT) xây dựng các mô hình sản xuất có tận dụng nguồn phế phụ phẩm trong nông nghiệp; đồng thời hướng dẫn nông dân thực hiện, bước đầu đạt hiệu quả khả quan...

Để tận dụng nguồn phế phụ từ chăn nuôi, ngoài các hộ, trang trại chăn nuôi tự xây dựng hầm biogas, thành phố đã hỗ trợ một số trang trại chăn nuôi xử lý chất thải bằng hình thức sử dụng đệm lót sinh học và công nghệ xử lý lên men vi sinh. Theo thống kê của ngành Nông nghiệp Hà Nội, tính đến hết năm 2018, toàn thành phố có hơn 648 cơ sở sử dụng đệm lót sinh học; 159.630 cơ sở xây dựng công trình biogas xử lý chất thải chăn nuôi… Các hình thức xử lý, sử dụng phế phụ phẩm này đã góp phần tăng năng suất cây trồng, vật nuôi; giảm đáng kể tình trạng ô nhiễm môi trường, giảm phát khí thải nhà kính…

Theo Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Huy Đăng, nguồn phế phụ phẩm trong trồng trọt, chăn nuôi của Hà Nội rất lớn, nhưng việc khai thác sử dụng còn hạn chế. Cụ thể, mỗi năm Hà Nội có khoảng 1,8 triệu sinh khối phế phụ phẩm từ sản xuất lúa gạo, trong đó có 1,44 triệu tấn rơm rạ, 240 nghìn tấn trấu, 120 nghìn tấn cám... Tuy nhiên, mỗi năm khoảng 500 nghìn tấn rơm rạ bị đốt bỏ (chiếm hơn 30% tổng lượng rơm rạ), vừa gây ô nhiễm môi trường (tro bụi, khói...), vừa lãng phí nguồn nguyên liệu hữu cơ. Ngoài lúa, hằng năm, lượng phế phụ phẩm từ cây ngô cũng tương đối lớn (khoảng 11 nghìn tấn, trong đó có 69,8 nghìn tấn phế phụ phẩm từ lõi, bẹ ngô và 41,1 nghìn tấn từ thân, lá ngô). Thực tế, chỉ có 20% số phế phụ phẩm từ ngô được ủ làm thức ăn chăn nuôi; lượng lớn còn lại, nông dân bỏ tại ruộng, rất lãng phí...

Trong lĩnh vực chăn nuôi, Hà Nội là một trong những địa phương có đàn gia súc, gia cầm lớn với gần 30 triệu con. Theo điều tra, thực trạng phế phụ phẩm chăn nuôi của Hà Nội chủ yếu là chất thải rắn và nước thải, trong đó, nguồn chất thải rắn lên tới 11,4 triệu tấn, song việc sử dụng nguồn phế phụ này còn hạn chế. Hầu hết người chăn nuôi chưa nhận thấy nguồn lợi từ những phế phụ... do hiểu hoặc chưa được tiếp cận với kỹ thuật ứng dụng khoa học trong xử lý phế phụ phẩm nông nghiệp.

"Để tận dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu hữu cơ tiềm năng này, Sở NN&PTNT Hà Nội đang triển khai các mô hình sản xuất sử dụng phế phụ phẩm nông nghiệp trong trồng nấm, đậu tương, khoai tây; đồng thời, đầu tư, chuyển giao khoa học kỹ thuật trong xử lý phế phụ phẩm nông nghiệp tại các huyện có diện tích trồng trọt và quy mô chăn nuôi lớn. Điều quan trọng, các địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền để nông dân hiểu, tiếp cận và ứng dụng các biện pháp kỹ thuật trong tái sử dụng hiệu quả nguồn phế phụ phẩm trong nông nghiệp nhằm đạt đa lợi ích" - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Nguyễn Huy Đăng nhấn mạnh.