Cuộc chạy đua tìm vắc-xin chặn dịch bệnh Zika bùng phát

Hiện tại đã có 23 quốc gia và vùng lãnh thổ tại châu Mỹ ghi nhận các ca nhiễm virus, trong đó phải kể đến Brazil với hơn 3.700 trường hợp dị tật đầu nhỏ bẩm sinh có liên quan đến loại virus này.

Trước những lời chỉ trích gay gắt về việc phản ứng quá chậm, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp diễn ra vào ngày mai (1/2) với hy vọng tìm ra giải pháp ứng phó với sự lây lan của virus Zika.

Hãng tin Reuters dẫn lời các quan chức chính phủ cho biết, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ đã thành lập một trung tâm hoạt động khẩn cấp để giải quyết đại dịch này.

WHO ước tính khoảng 4 triệu người tại châu Mỹ có thể bị lây nhiễm virus Zika. Điều này càng làm tăng thêm mức độ cấp bách của các nghiên cứu phát triển loại vắc-xin hiệu quả trong thời gian ngắn nhất.

Triển vọng lạc quan nhất phải kể đến là từ dự án hợp tác trong đó có sự tham gia của hãng dược phẩm Inovio, nhằm điều chế thành công một sản phẩm có thể được đưa vào sử dụng cuối năm 2016. Thông tin này đã khiến giá cổ phiếu của Inovio tăng hơn 15 điểm phần trăm trong phiên giao dịch ngày thứ Sáu.

Nhà khoa học Canada Gary Kobinger cho biết, giai đoạn đầu của việc tiến hành các thử nghiệm trên cơ thể người bắt đầu sớm nhất vào tháng 8 tới. Nếu thành công, loại vắc-xin này sẽ được đưa vào sử dụng trong tháng 10 hoặc 11/2016.

Trong khi đó, hãng vắc-xin tư nhân Hawaii Biotech cho biết họ đã khởi động một chương trình thử nghiệm chính thức ngay từ mùa thu năm 2015 – khi virus Zika bắt đầu lây lan ở Brazil. Mặc dù vậy, thời gian chính thức cho các thử nghiệm lâm sàng vẫn chưa được đưa ra.

Tiến sĩ Elliot Parks – Giám đốc Điều hành Hawaii Biotech khẳng định: “Ngay lúc này, chúng tôi đang trong giai đoạn thử nghiệm tiền lâm sàng. Và tôi cho rằng các dự án nghiên cứu khác cũng vậy”.

Replikins - một hãng vắc-xin tư nhân khác có trụ sở tại Boston – cũng chia sẻ dự án nghiên cứu trên động vật trong vòng 10 ngày tới. Chủ tịch Samuel Bogoch cho biết các dữ liệu từ thí nghiệm trên chuột và thỏ sẽ được đưa ra sau vài tháng:

“Không một tổ chức nào có thể ngay lập tức sở hữu 500 triệu đôla để tiến hành thí nghiệm vắc-xin suốt từ giai đoạn đầu cho tới bước thử nghiệm trên cơ thể người. Hy vọng trong quá trình tiến hành dự án, chúng tôi sẽ nhận được những khoản hợp tác và tài trợ lớn”.

Phòng chống muỗi

Sự nguy hiểm của virus Zika đã bị xem nhẹ cho tới khi các quan chức y tế Brazil nhận ra đây thực sự là một vấn đề nghiêm trọng, nhất là đối với phụ nữ có thai. Có nhiều bằng chứng cho thấy có mối liên hệ trực tiếp giữa virus Zika với việc hàng ngàn trẻ em nước này sinh ra với những dị tật bất thường ở não như teo não, suy giảm thị lực, trí tuệ...

Hiện tại vẫn chưa có loại thuốc đặc trị cho các trường hợp nhiễm virus Zika. Tất cả những nỗ lực hiện nay đều tập trung vào việc phòng tránh và tiêu diệt muỗi. Đây thực sự là một nhiệm vụ khó khăn với nhiều nước Mỹ Latinh – nơi còn có rất nhiều người dân nghèo sinh sống trong các khu vực tồi tàn, vốn là điều kiện thuận lợi để loài côn trùng này sinh sôi.

Tổng thống Brazil Dilma Rousseff cho biết: “Chúng tôi không hề có loại vắc-xin chủng ngừa Zika. Điều duy nhất chúng tôi có thể làm là chiến đấu chống lại loài muỗi”.

Bà Rousseff cũng cho biết các cuộc thử nghiệm để phát triển loại một loại vắc-xin mới sẽ bắt đầu vào tuần tới tại Viện Butantan – một trong những trung tâm nghiên cứu y sinh học hàng đầu Brazil tại Sao Paulo.

Đề cập đến sự lây lan nhanh chóng của virus Zika, Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết: “Các nhà lãnh đạo đã nhất trí về tầm quan trọng của những nỗ lực hợp tác nhằm tăng cường sự hiểu biết, thúc đẩy nghiên cứu và đẩy nhanh việc phát triển các loại vắc-xin cũng như công nghệ kiểm soát virus cho hiệu quả tốt hơn”.

Zika bùng phát vào thời điểm Brazil đang chuẩn bị cho việc đăng cai Thế vận hội Olympic tại Rio de Janeiro vào ngày 5/8 tới. Đây là sự kiện có sự góp mặt của hàng trăm ngàn vận động viên, cán bộ và người hâm mộ trên toàn thế giới. Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) đã lên tiếng chấn an rằng Thế vận hội lần này sẽ được đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, họ cũng kêu gọi du khách nên cẩn trọng và tự bảo vệ bản thân.

Các nhà lập pháp Mỹ đã bắt đầu chĩa mũi nhọn vào chính quyền Obama về những phản ứng của quốc gia này trước virus Zika. Ít nhất 31 người dân trong nước đã bị nhiễm virus sau khi đi du lịch đến những vùng bị ảnh hưởng.

Theo Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Mỹ Lamar Alexander Tennessee, virus Zika thực sự là một mối đe dọa lớn đối với nước Mỹ. Ủy ban Thượng viện về Y tế, Giáo dục, Lao động và Nhà ở Mỹ đang lên kế hoạch cho một buổi điều trần trong thời gian sớm nhất liên quan đến vấn đề này.

Trong khi đó, tiến sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm quốc gia Mỹ cho rằng quốc gia này sẽ không bị ảnh hưởng nặng nề như một số nước khác ở Nam Mỹ và vùng biển Caribbean: “Chúng tôi đã chuẩn bị tinh thần cho việc đại dịch bùng nổ, nhưng tôi tin rằng điều đó sẽ không xảy ra”.