Công văn của Bộ Xây dựng vi phạm quy định về mức lương tối thiểu vùng

TS.Lê Hồng Sơn - Cục trưởng cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật - Bộ Tư Pháp. Ảnh: Một thế giới

-Thưa ông, một số doanh nghiệp cho rằng không thể “ghi điểm” cho Bộ Xây dựng (XD) vì những nội dung sai trái trong Công văn số 551 (Hướng dẫn điều chỉnh chi phí nhân công để lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng), ngày 2-4-2013. Là người đứng đầu cơ quan kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, quan điểm ông thế nào?

-Theo đơn thư của tổ chức, công dân, chúng tôi đã thực hiện việc kiểm tra công văn trên chứ không phải là không. Bước đầu đánh giá, công văn số 551/BXD-KTXD của Bộ XD thuộc loại công văn hành chính, không được thực hiện theo quy trình và thể thức của một văn bản quy phạm pháp luật (QPPL). Tuy nhiên, nội dung của Công văn này lại có chứa các quy phạm pháp luật. Do đó, Công văn số 551/BXD-KTXD của Bộ XD đã vi phạm quy định của Luật Ban hành văn bản QPPL, theo quy định của Chính phủ về kiểm tra, xử lý văn bản QPPL cần phải hủy bỏ.

- Không chỉ nội dung sai trái nêu trên, nhiều ý kiến còn cho rằng, Bộ XD còn đưa ra một số hướng dẫn không phù hợp với pháp luật về mức lương tối thiểu, thưa ông?

- Không hẳn vậy, chính xác là công văn của Bộ Xây dựng không tuân thủ quy định về mức lương tối thiểu vùng được Chính phủ quy định cho các thời kỳ. Cụ thể, tại điểm 1 Công văn số 551/BXD-KTXD của Bộ XD hướng dẫn: Đối với dự toán xây dựng công trình tại các địa phương mà chi phí nhân công được lập trên cơ sở mức lương tối thiểu vùng quy định tại Nghị định số 70/2011/NĐ-CP ngày 22/8/2011 của Chính phủ đã phù hợp với mức giá nhân công thực tế trên thị trường tại địa phương đó thì không điều chỉnh chi phí nhân công trong dự toán xây dựng công trình theo mức lương tối thiểu vùng theo quy định tại Nghị định số 103/2012/NĐ-CP.

Hướng dẫn này cần được nghiên cứu, xử lý bảo đảm tính hợp pháp trong việc tổ chức thực hiện quy định của Chính phủ về lương tối thiểu là mức lương thấp nhất cho từng thời kỳ, buộc các doanh nghiệp phải chấp hành khi ký hợp đồng lao động với công nhân, người lao động - không được trả lương cho công nhân, người lao động thấp hơn mức lương tối thiểu được quy định.

- Nghĩa là, nếu thực hiện nội dung quy định tại Công văn số 551/BXD-KTXD của Bộ XD, có khả năng doanh nghiệp sẽ duy trì việc trả lương theo mức lương thấp hơn mức lương tối thiểu mới?

- Nhiều tình huống lắm. Theo tinh thần công văn này , sẽ có trường hợp doanh nghiệp không được điều chỉnh giá dự toán công trình xây dựng về chi phí nhân công theo mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định cho từng thời kỳ. Đây sẽ là một lý do để doanh nghiệp duy trì việc trả lương theo mức lương thấp hơn mức lương tối thiểu mới, vi phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, dễ dẫn đến tranh chấp, khiếu kiện, hoặc thậm chí gây ra “điểm nóng” tại các địa phương có công trình xây dựng.

Thứ hai, trường hợp doanh nghiệp thực hiện trả lương cho người lao động đúng quy định của Chính phủ về lương tối thiểu cho từng thời kỳ (mức lương tối thiểu mới được quy định cao hơn) thì sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc hạch toán - có khả năng buộc phải bù trừ từ các khoản chi khác đã được dự toán dẫn đến ảnh hưởng chất lượng, tiến độ hoàn thành công trình hoặc doanh nghiệp buộc phải chịu lỗ.

- Có phản ánh, công văn số 551 giao cho các địa phương tính toán, xác định và quyết định việc công bố các hệ số điều chỉnh mức chi phí nhân công cho phù hợp với từng khu vực của địa phương mình quản lý làm cho các địa phương lúng túng và thực hiện thiếu thống nhất trong phạm vi toàn quốc. Ông biết việc này chưa?

- Tôi thấy hiện nay có địa phương thực hiện, có địa phương không thực hiện nội dung Công văn số 551/BXD-KTXD của Bộ XD.

- Vậy tại sao đến thời điểm này Bộ Tư pháp chưa tuýt còi công văn trên?

- Tôi đã đề nghị Bộ Xây dựng tự kiểm tra, xử lý hủy bỏ Công văn số 551/BXD-KTXD của Bộ XD theo quy định của Chính phủ đấy chứ. Song không phải lúc nào chúng tôi nói đơn vị được kiểm tra cũng tiếp thu ngay. Phía Bộ XD laị lập luận Bộ XD ban hành Công văn số 551/BXD-KTXD để nhắc nhở các bộ, ngành, địa phương thực hiện việc quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình theo quy định của Nghị định số 112/2009/NĐ-CP của Chính phủ, đồng thời hạn chế thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng.

Bộ XD còn khẳng định Công văn số 551/BXD-KTXD của Bộ XD không cản trở doanh nghiệp áp dụng Nghị định số 103 của Chính phủ và thực tế, mức lương trong đơn giá nhân công xây dựng theo thị trường để quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình theo quy định của Nghị định số 112/2009/NĐ-CP cao hơn nhiều so với mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định tại Nghị định số 103/2012/NĐ-CP. Nội dung Công văn số 551/BXD-KTXD của Bộ XD là có căn cứ, phù hợp với quy định về chức năng, nhiệm vụ của Bộ Xây dựng.

-Ông đánh giá gì về lập luận của Bộ XD?

-Tôi nghĩ việc tuân thủ quy định của Chính phủ tại Nghị định số 103/2012/NĐ-CP về lương tối thiểu vùng không phải là lý do gây thất thoát, lãng phí. Khi Nghị định số 103/2012/NĐ-CP có hiệu lực, buộc các chủ thể phải tuân thủ các quy định tại Nghị định này khi xác định lương tối thiểu trả cho người lao động, không thể tiếp tục áp dụng mức lương tối thiểu tại Nghị định số 70/2011/NĐ-CP thấp hơn mức lương mới đã được Nghị định số 103 quy định, thay thế.

Hơn nữa, cũng không thể lấy lý do mức lương trong đơn giá nhân công xây dựng theo quy định của nghị định số 112/2009/NĐ-CP cao hơn nhiều so với mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định tại nghị định số 103/2012/NĐ-CP để phủ nhận hiệu lực cũng như sàn mức lương tối thiểu vùng mà Chính phủ đã xác lập tại nghị định số 103/2012/NĐ-CP.

Bộ XD cho rằng “Văn bản số 551 hoàn toàn không cản trở các doanh nghiệp xây dựng trong việc trả lượng cho người lao động theo quy định về mức lương tối thiểu vùng quy định tại các Nghị định của Chính phủ” nhưng lập luận này mâu thuẫn với nội dung cụ thể tại chính Công văn số 551/BXD-KTXD của Bộ XD yêu cầu “không điều chỉnh chi phí nhân công trong dự toán xây dựng công trình theo mức lương tối thiểu vùng theo quy định tại Nghị định số 103/2012/NĐ-CP”.

Nghị định số 40 của Chính phủ về kiểm tra, xử lý văn bản QPPL đã quy định, trường hợp cơ quan, người ban hành văn bản trái pháp luật không xử lý hoặc Cục trưởng Cục KTVB không nhất trí với kết quả xử lý thì Cục trưởng Cục KTVB báo cáo Bộ trưởng Bộ tư pháp tiến hành xử lý…Do đó tôi vừa báo cáo Bộ trưởng Bộ Tư pháp và tham mưu trường hợp cần thiết, Bộ trưởng có thể báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, xử lý để bảo đảm nguyên tắc pháp chế XHCN; tính hợp pháp, tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, của doanh nghiệp.