Cổng Trại Bảo an binh, di tích nằm ở vị trí độc nhất vô nhị cạnh Nhà hát Hồ Gươm

Trại Bảo an binh được xây dựng từ cuối thế kỷ XIX, theo nhiều tài liệu lịch sử ghi chép, được thiết kế bởi kiến trúc sư người Pháp - Henri Vidieu, người từng thiết kế các công trình kiến trúc nổi tiếng khác như Phủ Toàn quyền, Phủ Thống sứ…

Bảo an binh là lực lượng lính khố xanh mà thực dân Pháp thành lập khi đặt ách bảo hộ lên Bắc kỳ và Trung kỳ.

Cổng có qui mô nhỏ, hẹp, giống hệt như tam quan chùa bản địa. Có thể kiến trúc sư đã ấn tượng với kiến trúc Việt cổ nên có sự giao thoa này. Toàn bộ công trình này hiện chỉ còn lại chiếc cổng cổ nằm trên phố Hàng Bài (Hoàn Kiếm, Hà Nội).

 Việc trùng tu, tôn tạo kiến trúc cổng tam quan được giữ nguyên trạng, cùng với dòng tên "Garde Indigene". Bộ Công an và thành phố Hà Nội đã tổ chức tham vấn ý kiến giới chuyên gia để tìm phương án tu bổ, tôn tạo lại dấu tích cách mạng này. Sau khi thống nhất phương án, Trại Bảo an binh được phục hồi gần nhất với hiện trạng cổng cũ năm 1945.

Công trình được tôn tạo với kỹ thuật thủ công, sử dụng vật liệu truyền thống. Những người thợ thủ công lành nghề, giàu kinh nghiệm từ các làng nghề truyền thống của vùng Đồng bằng Bắc Bộ đã được mời đến tham gia quá trình tu bổ.

Hình tượng rồng được đắp bằng sứ.

Nhà sử học Dương Trung Quốc từng chia sẻ: "Việc trùng tu cổng Trại Bảo an binh thể hiện tâm huyết, trách nhiệm bảo tồn những giá trị của lịch sử. Tuy công trình không lớn nhưng giá trị lịch sử rất cao. Tôi đánh giá đây sẽ là một điểm nhấn văn hóa rất đáng quý. Công trình còn có giá trị kết nối quá khứ - hiện tại với tương lai".

Phố Hàng Bài hiện là con phố chỉ được đi một chiều đường theo hướng về Hồ Gươm.

Ở bên trái cổng có bậc cầu thang dẫn lên tầng tháp thứ hai. Cách đây 78 năm, ngày 19-8-1945, lực lượng cách mạng đã tước vũ khí của định và chiếm lĩnh vị trí này (Trại Bảo an binh).

Phần mái trên cùng cong vút, phía dưới là tầng mái thứ hai với bốn hình tượng rồng được ốp sứ.

Tương quan công trình cổng Trại Bảo an binh nằm giữa Nhà hát Hồ Gươm và tòa nhà thuộc Bộ Công an.

Cổng Trại Bảo an binh bên cạnh Nhà hát Hồ Gươm.

Có rất nhiều hình ảnh về chiếc cổng này được lưu lại, cho thấy vẻ đẹp vừa Á Đông những vẫn hài hòa với cảnh quan phố xá của Hà Nội xưa.