Công nghệ AI không thay thế được sự sáng tạo báo chí

Cơ hội để chuyên nghiệp hóa

Tại các hội thảo, diễn đàn, những vấn đề nóng về kỷ nguyên số, công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo), Chat GPT ảnh hưởng thế nào đến các tòa soạn và những người làm báo, hay trí tuệ nhân tạo có thay thế được người làm báo hay không… được bàn thảo sôi nổi.

Chia sẻ tại Hội thảo “Trí tuệ nhân tạo AI và quản trị sáng tạo nội dung trong tòa soạn”, Thứ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông Nguyễn Thanh Lâm cho rằng, trong nghề báo, AI cho các toà soạn cơ hội dần gạt bỏ bớt những công đoạn, lao động, kĩ năng cơ bản mà máy có thể làm tốt hơn con người. Đây là thách thức song cũng là cơ hội để các tòa soạn báo chuyên nghiệp hóa cách làm báo, tiệm cận báo chí hiện đại.

Còn theo Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh, chuyển đổi số đã, đang là xu thế tất yếu diễn ra mạnh mẽ trong hầu hết các lĩnh vực kinh tế - xã hội hiện nay. Là lĩnh vực phản ứng nhạy bén với mọi biến động của đời sống kinh tế - xã hội, báo chí truyền thông cần đi đầu trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Trước bối cảnh đó, báo chí phải chủ động đổi mới phương thức chuyển tải, mang đến những trải nghiệm mới cho bạn đọc thông qua các ứng dụng công nghệ số.

Trong khi đó, nhà báo Hồ Quang Lợi, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho rằng, một tác phẩm báo chí hay trước hết phải có nội dung. Nhưng nội dung tốt chưa đủ, cần phải có phương tiện truyền thông ưu việt để lan tỏa nội dung đó tới độc giả.

“Người làm báo bây giờ khi gõ bàn phím đã phải nghĩ tác phẩm của mình đi theo con đường nào. Không nên tách bạch nội dung với công nghệ, người làm nội dung cần phải vừa làm nội dung, vừa làm công nghệ tốt. Cơ quan báo chí phải có sản phẩm báo chí điện tử để phù hợp với sự phát triển của báo chí hiện đại”, nhà báo Hồ Quang Lợi chia sẻ.

Thách thức của người làm báo

Các hội thảo, diễn đàn về báo chí công nghệ đặt ra nhiều vấn đề về thách thức của các tòa soạn, người làm báo trong kỷ nguyên số đang ngày một thay đổi.

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng biên tập Báo Nhân Dân Lê Quốc Minh cho rằng, mặc dù trí tuệ nhân tạo như Chat GPT đang tác động mạnh đến nhiều lĩnh vực, trong đó có báo chí, nhưng không nên hiểu trí tuệ nhân tạo đang thay nhà báo viết tin, bài, mà cần hiểu rộng hơn, đó là cách quản lý tòa soạn, cách thức xây dựng tác phẩm báo chí hiện đại như megastory, longform hiệu quả hơn. Điều này đòi hỏi các cơ quan báo chí, người làm báo phải đầu tư cho công nghệ, không ngừng đào tạo, nâng cấp kỹ thuật để việc sáng tạo tác phẩm báo chí dễ dàng và hiệu quả.

Còn theo Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm, trí tuệ nhân tạo không thay thế được sáng tạo, cảm xúc của con người. Người làm báo phải không ngừng trau dồi, tiếp cận thông tin, tiếp cận công nghệ để nâng cấp sản phẩm báo chí ngày một chất lượng hơn.

Về vấn đề này, ở diễn đàn “Người làm báo trong kỷ nguyên số”, nhà báo Nguyễn Minh Đức, Tổng Biên tập Báo Kinh tế và Đô thị cho rằng, với một tác phẩm báo chí, nếu coi chất lượng nội dung là "vua", thì công nghệ là "hoàng hậu". Vì thế, các cơ quan báo chí cần bồi dưỡng thế hệ làm báo phải biết viết báo, chụp ảnh, quay phim, làm podcast... Hơn ai hết, người làm báo là người phải giỏi công nghệ.

Trong khi đó nhà báo Đỗ Doãn Hoàng, báo điện tử Dân Việt/Nông thôn ngày nay, cho rằng, để không bị trí tuệ nhân tạo lấn át, người làm báo cần phải nỗ lực thực hiện sản phẩm độc quyền, có tính sáng tạo cá nhân. Sự sáng tạo, độc quyền ấy thể hiện ở việc săn tìm thông tin, ngôn ngữ cá nhân...

Chủ đề chuyển đổi số là vấn đề lớn được đặt ra tại Hội báo toàn quốc năm nay. Đây là cơ hội và cũng là thách thức lớn, đòi hỏi các tòa soạn báo cũng như những người làm báo không ngừng tu rèn, học tập, nâng cao chất lượng nghiệp vụ để bắt kịp xu hướng, đáp ứng yêu cầu của độc giả.