Còn đó miền thân thương

Tập ký “Thân thương làng” gồm 31 bài, chủ yếu viết về những vùng nông thôn, làng văn hóa, làng cổ ở Hà Nội. Ở đó, nhiều nơi còn giữ gìn được những nét đẹp, hàng cổ thụ, giếng cổ, nhà cổ cũng như nhiều giá trị truyền thống. Song, cũng không ít nơi đang bị đô thị hóa mạnh mẽ, làm mai một không ít vẻ đẹp di tích, nếp sống và cả cách ứng xử lâu đời. Nhiều bài viết có sự tìm hiểu, tìm tòi kỹ lưỡng, gặp gỡ những nhân vật đã và đang hết lòng góp nhặt giá trị giữ lại những nét đẹp truyền thống của vùng quê ngoại thành...

Bài viết “Nghĩ về những chiếc giếng”, tác giả Nguyễn Văn Học đã khảo sát, tìm hiểu rất nhiều vùng quê, trong đó có các xã thuộc huyện Hoài Đức, Từ Liêm (nay là các quận Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm), “gặp” nhiều chiếc giếng để nói về phận giếng, tầm quan trọng của giếng cổ thời xưa và giá trị lưu giữ ký ức trong thời hiện đại. Nhà văn Nguyễn Văn Học tâm niệm: “Dù đô thị hóa, cuộc sống đổi thay thì hồn giếng vẫn được giữ, được làm trong mát, trở thành những thực thể sống động, góp phần tôn bồi văn hóa làng”. Trong bài “Nức tiếng những làng quả ngọt”, tác giả tìm hiểu và ghi nhận ở nhiều làng ven đô, chính quyền và người dân luôn có ý thức giữ gìn những vùng quả ngọt, nuôi dưỡng, phát triển thành sản vật địa phương.

Với “Vùng đất của nghệ nhân”, tác giả tập trung viết về Thường Tín - huyện ngoại thành được xem là “đất trăm nghề”, gần như xã nào cũng có nghề truyền thống. Ở đó, có rất nhiều nghệ nhân vẫn hằng ngày cần mẫn gìn giữ, truyền lửa tinh hoa nghề cho thế hệ sau. “Mỗi lần có dịp về các làng nghề, tôi lại được chứng kiến mạch nguồn truyền thống vẫn không ngừng tuôn chảy, không ngừng tiếp nối”, nhà văn Nguyễn Văn Học chia sẻ. “Những làng chèo ven Nhuệ” là bài ký về dòng Nhuệ Giang, vốn dĩ là con sông hiền hòa. Ven con sông có nhiều làng nghề, làng cổ và những đội hát chèo truyền thống. Đến giờ, nhiều nghệ nhân, nghệ sĩ vẫn tiếp tục truyền dạy lời ca tiếng hát cho thế hệ sau, duy trì hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, bồi đắp những giá trị tốt đẹp của Thủ đô Hà Nội. Ngoài ra, tập ký còn nhiều bài viết tỉ mỉ, giàu chất thực tế, như “Người và hoa Mê Linh”, “Trong vòng tay của làng”, “Những ngôi nhà và tấm lòng trong thiên hạ”, “Đâu rồi húng Láng?”, “Thân thương bích họa ngoại thành”…

Tập ký “Thân thương làng” cho thấy rõ những gì làng quê đã giữ được cũng như đã mất đi. Nhà văn Nguyễn Văn Học đã “ăn tại làng, ngủ tại làng”, lắng nghe tâm sự và quan sát về sự thay đổi của nếp làng. Ở một số bài viết, tác giả luyến tiếc về sự thu hẹp dải lụa xanh cánh đồng thẳng cánh cò bay, rặng cây xanh bị xóa sổ...

Nhà văn Nguyễn Văn Học đã có nhiều tác phẩm viết về Hà Nội, như “Hoa thở”, “Bếp lửa chiều cuối năm”, “Hà Nội thênh thang ký ức”, “Chạm tay vào cánh chim trời”. Điều đáng nói, trong các tác phẩm của mình, nhà văn đề cao giá trị của mỗi ngôi làng trong dòng chảy xã hội hiện nay. Nhà văn Nguyễn Văn Học quan niệm: “Sẽ tuyệt vời biết bao nếu chúng ta có làng quê, một miền thân thương để trở về. Thật thiệt thòi cho chúng ta và nhất là những đứa trẻ, khi cứ phải khép mình trong những căn nhà chật hẹp hay cao ốc vời vợi nơi thành phố”.