Có tên trong Hồ sơ Panama, doanh nhân Việt nói gì?

Theo Hồ sơ Panama vừa được công bố dưới dạng cơ sở dữ liệu có thể tìm kiếm tại địa chỉ offshoreleaks.icij.org bởi Hiệp hội Các nhà báo Điều tra Quốc tế (ICIJ) công bố, có 189 cá nhân, tổ chức có liên quan đến Việt Nam. Trong đó, có thể tìm thấy nhiều doanh nhân nổi tiếng trong các lĩnh vực bất động sản, chứng khoán, ngân hàng.

Trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, danh sách này có tên bà Đàm Bích Thủy - người từng đảm nhận vị trí Tổng giám đốc Ngân hàng ANZ Việt Nam. Theo hồ sơ, bà Thủy có liên quan tới Công ty cho thuê mua tài chính ANZ V-Trac, được mở tại đảo Virgin (thuộc Anh). Lý giải về việc tại sao có tên trong danh sách này, bà Thủy cho chúng tôi biết: "Công ty VTrac đã được cấp giấy phép bởi Ngân hàng Nhà nước và khi tôi làm Tổng giám đốc ANZ Việt Nam thì tôi là người phụ trách nó. Vì vậy tôi có tên trong danh sách đó".

Trên thực tế, bà Thủy cũng cho biết, hồ sơ Panama đã đưa tên tất cả những pháp nhân được mở và thành lập ở những nơi được coi là "thiên đường thuế". Các pháp nhân mở tại Virgin sẽ được lưu lại trong hồ sơ của họ giống cách lưu trữ của cơ quan quản lý ở Việt Nam. Do đó, việc có tên trong danh sách không có nghĩa cá nhân, công ty đó vi phạm pháp luật.

Lĩnh vực bất động sản cũng xuất hiện nhiều doanh nhân nổi tiếng thuộc Sovico Holdings, trong đó có bà Nguyễn Thị Phương Thảo - Phó chủ tịch Ngân hàng Phát triển TP HCM, Tổng giám đốc Vietjet Air, đồng thời cũng là cổ đông lớn kiêm nhà sáng lập Sovico Holdings (Công ty mẹ của Vietjet Air). Theo Hồ sơ ICIJ cung cấp, bà Thảo có liên quan với Ariana Hotels & Resort International trụ sở ở thiên đường thuế ở quần đảo Virgin thuộc Anh. Đây là công ty được Sovico lập nên để quản lý Furama Resort - bất động sản được doanh nghiệp mua lại năm 2005 từ chủ đầu tư cũ đến từ Hong Kong.

Trao đổi với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Phương Thảo cho biết sở dĩ có tên trong danh sách bởi Sovico đã mua lại Furama Resort. "Năm 2005, chúng tôi là công ty quốc tế, có chủ trương đầu tư về Việt Nam. Sovico đã thắng thầu và thay thế cho các nhà đầu tư trước đó. Do công ty Furama vốn đã nằm trong danh sách công ty do Mossack Fonseca tư vấn nên khi chúng tôi mua lại thì xuất hiện tên Sovico Pte Ltd trong danh sách cũng là bình thường, cũng như các cá nhân là lãnh đạo của công ty cũng xuất hiện theo", đại diện Sovico nói.

Ngoài ra, Sovico Holdings cũng xuất hiện trong danh sách này với 2 cá nhân liên quan là ông Nguyễn Thanh Hùng và ông Nguyễn Cảnh Sơn. Ông Nguyễn Thanh Hùng (Chủ tịch Sovico Holdings) cũng chính là chồng của bà Nguyễn Thị Phương Thảo.

Bà Nguyễn Thị Phương Thảo cũng cho biết không ngạc nhiên khi bên cạnh Furama còn có địa chỉ một số khách sạn nước ngoài khác tại Việt Nam, cũng như một số cá nhân khác, do các nhà đầu tư nước ngoài có những mô hình đầu tư và cử người lãnh đạo tương đối giống nhau.

Danh sách này cũng có nhiều cá nhân, tổ chức trong lĩnh vực chứng khoán, trong đó có ông Nguyễn Duy Hưng - Chủ tịch Công ty chứng khoán Sài Gòn (SSI), công ty con NDH. SSI và Công ty Nguyễn Duy Hưng (NDH) là 2 thành viên góp vốn của Quỹ Đầu tư thành viên SSI do Công ty TNHH quản lý quỹ SSI (SSIAM) quản lý. Cả hai đều được cấp giấy phép đầu tư ra nước ngoài.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Duy Hưng cho biết việc có tên trong danh sách này là bình thường với những doanh nghiệp hoạt động đầu tư ra nước ngoài. Việc đó không đồng nghĩa với việc ông hay công ty có hành vi liên quan đến trốn thuế hay rửa tiền. Hơn nữa, ông khẳng định việc mở các công ty ở nước ngoài của mình là hoàn toàn hợp lệ và có giấy phép của cơ quan chức năng Việt Nam.

Đại diện của SSI cũng khẳng định, chưa có bất kỳ quốc gia nào cấm hành động mở công ty ở nước ngoài để quản lý tài sản. Rất nhiều quỹ đầu tư, cả ở Việt Nam và thế giới sử dụng các công ty ở nước ngoài làm pháp nhân cho thực hiện các hoạt động kinh doanh của mình.

Bên cạnh đó, các chuyên gia tài chính đều cho rằng không nên vội vã kết luận những cá nhân, tổ chức có tên là trốn thuế hay phạm pháp. Chuyên gia tài chính ngân hàng, ông Cấn Văn Lực nói, cần bình tâm suy xét có nên điều tra hay không bởi việc này cũng tốn kém nhiều chi phí. Theo ông, đây không phải hành vi trốn thuế mà là lách thuế. Do đó, cơ quan quản lý Việt Nam nên nghiên cứu để tìm cách khắc phục những kẽ hở này.

Một chuyên gia trong lĩnh vực chứng khoán nói: "Các công ty chứng khoán, quản lý quỹ, công ty tài chính xuất hiện nhiều trong danh sách vì thường có các cổ đông lớn là các nhà đầu tư nước ngoài nên việc này nhằm bảo vệ tài sản cho họ. Nhiều cá nhân và các quỹ cũng công khai địa chỉ từ rất lâu rồi chứ không hề giấu giếm. Đây là một vài thủ thuật của doanh nhân để tối đa hoá lợi nhuận và tránh bị đánh thuế nhiều lần".

Thông tin về Hồ sơ Panama được công bố vào đầu tháng 4, với sự tham gia của các phóng viên tại 76 quốc gia, dựa trên các tài liệu được đánh cắp từ hãng luật Panama - Mossack Fonseca. Công ty này hiện vẫn cho rằng họ không làm gì trái pháp luật và trong một số trường hợp, các cái tên được đề cập còn không phải khách hàng của họ.