Có nên chấm dứt Lễ hội Chém lợn ở Bắc Ninh?

Cơn nguyên của việc Lễ hội Chém lợn được đưa ra bàn tán là tháng 1 vừa qua, Tổ chức Động vật Châu Á (AA) phát động chiến dịch cùng ký tên kêu gọi các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Ninh, Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành luật chấm dứt Lễ hội Chém lợn truyền thống tại làng Ném Thượng, xã Khắc Niệm, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh.

Theo AA, “Việc chém những con lợn còn đang sống khỏe mạnh là một lối đối xử tàn ác đối với động vật, nó làm trơ lì cảm xúc của người xem khi chứng kiến cách thức động vật bị đối xử dã man, đặc biệt là đối với trẻ em, đối tượng có tâm lý chưa hoàn thiện ổn định và dễ bị ảnh hưởng”.

Lễ hội Chém lợn được tổ chức vào ngày mùng 6 tháng Giêng âm lịch hàng năm tại làng Nem Thượng, xã Khắc Niệm, thôn Ném Thượng, Tiên Du, Bắc Ninh. Trong lễ hội này có một nghi thức không thể thiếu là người dân trong làng sẽ chọn ra một “cụ ỉn” để tế thành hoàng. “Cụ ỉn” này sẽ được tắm rửa sạch sẽ, sau đó sẽ bị chém làm đôi. Máu lợn sẽ được tế thành hoàng làng với ngụ ý cầu xin thành hoàng phù hộ cho mùa màng tươi tốt, đất đai trù phú.

Nhiều năm trở lại đây, Lễ hội Chém lợn đã thu hút sự chú ý của người dân làng từ trẻ em người lớn, người già và ngay cả du khách cũng đến với lễ hội ngày một đông hơn. Tuy nhiên, nghi thức chém lợn để tế lễ thành hoàng nhận được nhiều ý kiến trái chiều.

Trước lời kêu gọi của tổ chức AA, ngày 29-1, trả lời báo chí, ông Phan Đình Tân, người phát ngôn của Bộ Văn hóa, Thể thao và du lịch cho rằng những Lễ hội như chém lợn ở Bắc Ninh, chọi trâu ở Hải Phòng…là những tập tục lạc hậu, phản cảm và không còn phù hợp với nếp sống văn minh.

Ông Phan Đình Tân cũng cho biết, không phải bây giờ mà nhiều năm nay, Bộ VH,TT&DL đã phản ứng gay gắt những tập tục này. “Dù những lễ hội này chính là tập tục lâu đời của người dân nhưng cũng cần chấm dứt vì nó làm xấu đi hình ảnh của đất nước khi cổ vũ việc đối xử tàn ác đối với động vật, đi ngược với lối đối xử nhân đạo, tôn trọng và bảo vệ động vật trên toàn thế giới”, ông Phan Đình Tân trả lời báo chí.

Theo ông Phan Đình Tân, Bộ VH,TT&DL sẽ có những động thái rõ ràng, cụ thể bằng văn bản về việc này.

Trong khi có rất nhiều ý kiến của dư luận về việc nên thay đổi hình thức chém lợn tại Lễ hội ở làng Ném Thượng (Tiên Du, Bắc Ninh) thì vẫn còn không ít ý kiến phản bác, cho rằng quy kết hoạt động tín ngưỡng của một lễ hội như vậy là vội vàng. Việc có nên chấm dứt những nghi thức tế lễ như Lễ hội Chém lợn hay không phải để cho cộng đồng điều chỉnh và quyết định hình thức phù hợp.

Được biết, từ những ý kiến phản ứng Lễ hội Chém lợn, nghi thức chém lợn tại lễ hội này đã có sự thay đổi bắt đầu từ năm 2014. Nghi thức chém “cụ ỉn” được tổ chức ở phạm vi hẹp hơn, chỉ có các hộ gia đình chứng kiến.