Cơ hội mới cho một nền hòa bình

Thông tin Trưởng đoàn đàm phán Palestine Saeb Erakat và người đồng cấp Israel Tzipi Livni sẽ tới Washington "để bắt đầu cuộc đàm phán ban đầu trong tuần tới đã thắp lên hy vọng cho người dân Israel, Palestine và cả cộng đồng quốc tế".

Ngay sau khi tin vui từ Trung Đông được công bố, thế giới đã có nhiều phản ứng tích cực. Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon cho rằng các nhà lãnh đạo của Israel và Palestine cần thể hiện "lòng can đảm và trách nhiệm" để duy trì các cuộc đàm phán hòa bình mới được Mỹ nối lại. Liên hợp quốc sẽ ủng hộ mọi nỗ lực hướng tới cuộc đàm phán có ý nghĩa cũng như việc đạt được hòa bình toàn diện trong khu vực. Trong khi đó, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh Châu Âu (EU) Catherine Ashton đã hoan nghênh thỏa thuận trên nguyên tắc về việc nối lại đàm phán này, đồng thời mong muốn cả hai phía nhìn thấy tiến triển để hướng tới các mục tiêu hòa bình, an ninh và hạnh phúc cho người dân khu vực Trung Đông. Trong khi đó, chính quyền Tel Aviv cũng đã có những bước đi thiện chí khi tuyên bố sẽ phóng thích "một số lượng hạn chế" tù nhân Palestine. Tuy không nêu cụ thể con số và địa điểm trao trả tự do cho các tù nhân nhưng phía Tel Aviv tiết lộ, trong số các tù nhân được thả có những người đã bị giam giữ đến 30 năm. Bình luận về kết quả đạt được, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định, việc nối lại đàm phán với Palestine là lợi ích "sống còn" của Israel.

Các cuộc đàm phán giữa Israel và Palestine đã nhiều lần bị đình trệ rồi lại tái khởi động trong nhiều thập niên qua. Tuy nhiên, đối thoại đã gần như sụp đổ từ tháng 9 năm 2010 khi Israel từ chối ngừng hoạt động xây dựng các khu định cư trên lãnh thổ của người Palestine. Vì vậy, lời cam kết về vòng đối thoại mới đã mang đến niềm hy vọng hòa bình được khát khao tại Trung Đông. Có được thành công khó khăn này phải nhấn mạnh đến nỗ lực không mệt mỏi của Ngoại trưởng J.Kerry. Trong lần thứ sáu trở lại "vùng đất nóng" trong 5 tháng qua (kể từ khi nhậm chức tháng 2-2013), ông J.Kerry đã có lịch trình dày đặc. Các cuộc tiếp xúc liên tiếp với các quan chức của cả hai bên đã đưa đến một thỏa thuận được đợi chờ. Theo đó, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã đồng ý trở lại bàn đàm phán sau khi nhận được khẳng định từ ông J.Kerry rằng, cơ sở cho hòa đàm sẽ là đường biên giới trước cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967. Israel cũng sẽ không cấp phép để xây dựng các khu định cư của người Do Thái tại lãnh thổ Bờ Tây của người Palestine, một trong những động thái đã hủy hoại lòng tin giữa hai bên. Đổi lại, phía Palestine sẽ không theo đuổi các hành động ngoại giao chống lại Israel tại bất kỳ tổ chức quốc tế nào nhằm đáp ứng quan ngại của Tel Aviv.

Thế nhưng, dư luận cho rằng, chuyển biến lịch sử vừa đạt được chưa phải là đích đến cuối cùng để có hòa bình và các bên vẫn cần có thêm nhiều nỗ lực nữa. Còn rất nhiều thách thức cần vượt qua ở phía trước. Đó không chỉ là sự chia rẽ sâu sắc trong nội bộ Palestine giữa nhóm Hamas đang quản lý Dải Gaza và chính quyền tại Bờ Tây khi tổ chức này đã lên tiếng cho biết Tổng thống M.Abbas không có quyền hợp pháp để thương lượng thay cho người dân Palestine. Ngoài ra, việc vòng đối thoại sắp tới có dẫn đến những kết quả cụ thể và có thể chấp nhận được cho cả hai bên để cùng tiến tới nền hòa bình lâu dài hay không vẫn còn để ngỏ.

Dẫu vậy, dư luận vẫn kỳ vọng vào những thành công của tiến trình hòa bình vừa được nối lại dưới sự trung gian của Mỹ. Với những ảnh hưởng mạnh mẽ tại khu vực, đặc biệt với đồng minh thân cận Israel, có nhiều lý do để tin rằng chính quyền Tổng thống Barack Obama sẽ không dừng lại ở việc làm sống lại một thỏa thuận dường như đã chết mà sẽ có nhiều nỗ lực hơn để ổn định vùng đất gắn liền với lợi ích của nước Mỹ. Trong đó, hòa bình giữa Israel và Palestine là vấn đề then chốt. Tuyên bố của Liên đoàn Arab (AL) khẳng định 22 nước Arab và 35 nước Hồi giáo sẽ công nhận hoàn toàn Israel nếu nước này từ bỏ tất cả đất đai chiếm được trong cuộc chiến tranh năm 1967 cho thấy tầm quan trọng của việc Palestine có một quốc gia độc lập đối với toàn bộ thế giới Arab. Vậy là, sau nhiều năm chìm trong bóng tối, cơ hội cho nền hòa bình vĩnh viễn tại Trung Đông đã có những tia sáng hy vọng.