Có hay không việc Hoa hậu Triệu Thị Hà hát nhầm điệu "Nàng ới"?

Theo ông Chu Tuấn Thanh, người sinh ra và lớn lên ở một làng, xã thuộc huyện Tràng Định – Lạng Sơn, nơi tiếp giáp với huyện Thạch An, Cao Bằng; thì vùng đất Cao Bằng và Lạng Sơn có hai dân tộc sinh sống, gắn bó với nhau rất lâu đời là dân tộc Tày và dân tộc Nùng. Ông cũng là người con của dân tộc Tày, là người rất am hiểu về âm nhạc, dân ca của dân tộc Tày- Nùng. Ông Thanh cho biết, cả hai dân tộc có những làn điệu nổi tiếng là hát quan Làng, hát Then, phong Si, hát Lượn, Nàng ới, hát Slư…

Nói riêng về hát Lượn, đây là những bài hát gắn với sinh hoạt và lao động của đồng bào dân tộc Tày. Riêng "Nàng ới", một loại Lượn phổ biến ở vùng Bảo Lạc, Hà Quảng, và một số huyện của tỉnh Cao Bằng, thì là loại Lượn dùng thể thơ bảy chữ, tươi sáng khỏe mạnh.

Điệu Lượn "Nàng ới" được phố biến rất rộng rãi trong các dân tộc Tày, Nùng, Giáy; nhạc điệu giống nhau trên những nét cơ bản, thường chỉ khác nhau về trường độ, luyến láy và tên gọi tùy theo các làng bản địa phương và dân tộc đó mà thôi. Người Nùng hát làn điệu "Nàng ới" này theo ngôn ngữ thông thường.

Theo ông Thanh, việc có một tác giả “một nhà văn, nhà báo nào đó chưa hiểu được nguồn gốc sâu xa về các thể loại âm nhạc dân ca dân tộc Tày Nùng đã vội vàng, hồ đồ, đưa ra thông tin mang tính khẳng định và có thái độ không lành mạnh, gây ra dư luận, ảnh hưởng đến tình đoàn kết giữa các dân tộc anh em sống chung một vùng giao thoa về văn hóa đặc sắc và rất tốt đẹp.

“Những làn điệu này đã hòa quyện trong sinh hoạt dân tộc Tày – Nùng, đặc biệt là ở tỉnh Lạng Sơn và tỉnh Cao Bằng. Vì vậy, em Triệu Thị Hà – Hoa hậu các dân tộc Việt Nam mới được đăng quang trong đêm chung kết ngày 11/11/2011 có hát một đoạn về "Nàng ới" trong phần thi ứng xử không có gì lạc đề hay nhầm lẫn”- ông Thanh khẳng định.

Theo gia đình Triệu Thị Hà cho biết, bản thân Hoa hậu Triệu Thị Hà cũng có cụ ngoại là người dân tộc Tày. Điều này càng chứng minh rõ ràng cho sự gắn bó, giao thoa văn hoá giữa hai dân tộc Tày và Nùng và chứng minh Triệu Thị Hà không hề sai khi chọn điệu “Nàng ới” giới thiệu với khán giả trong phần thi của mình.

Khi có thông tin bài báo nói rằng, Triệu Thị Hà đã hát sai làn điệu dân ca “Nàng ới” thì cũng ngay lập tức một số độc giả cũng phản bác ý kiến này. Bạn đọc có nickname Thien Nhan bày tỏ: “Văn hoá dân tộc cũng có tầm ảnh hưởng nhất định. Đừng cứng nhắc quá như vậy, sẽ mang tiếng là bảo thủ. Dân tộc Tày Nùng cùng sống chung với nhau, họ sẽ có những sự giao thoa về văn hoá. Là một khán giả, tôi thấy hoàn toàn hợp lý cho ngôi vị hoa hậu của Triệu Thị Hà”. Còn người đọc có nickname dfvien thì bày tỏ: “Triệu Thị Hà không sai! Nếu nói đây là điệu "Nàng ới" ở vùng huyện Bảo Lạc (Cao Bằng) thì tôi (đang công tác trong ngành văn hóa của Bảo Lạc) dám khẳng định chỉ có người Nùng ở đây hát lượn "Nàng ới". Đặc sản Dân tộc Tày Bảo Lạc là "Lượn cọi”.

Theo tài liệu, dân tộc Nùng là tên gọi chính thức của một dân tộc ở Việt Nam, sống tập trung ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Hà Giang... Dân tộc Tày và Nùng tuy là 2 thành phần dân tộc riêng biệt trong danh mục 54 dân tộc trong đại gia đình dân tộc Việt Nam, nhưng lại là 2 dân tộc có mối quan hệ rất đặc thù.

Từ điển Bách khoa toàn thư Việt Nam trong mục từ giới thiệu dân tộc Nùng có viết rằng “Những người Nùng lâu đời ở Việt Nam đã hoà vào người Tày. Người Nùng hiện nay mới di cư đến từ 200-300 năm nay...”. Tày Nùng cùng hệ ngôn ngữ (Tày-Thái) và ngày nay cùng chung chữ viết (Tày-Nùng).