“Chung cư tái định cư xuống cấp, bỏ trống lãng phí - Cách nào giải cứu?”Bài 2: Hàng chục nghìn mét vuông... bỏ trống

Nhiều diện tích mặt bằng kinh doanh dịch vụ bị bỏ trống

Ghi nhận của phóng viên Báo Hànộimới, rất nhiều diện tích mặt bằng kinh doanh - dịch vụ ở tầng 1 tại các chung cư tái định cư đang bị bỏ trống và cũng trong tình cảnh xuống cấp nghiêm trọng… vì chưa thực hiện được việc đấu giá cho thuê quyền sử dụng hoặc không có tổ chức, cá nhân nào thuê do giá thuê cao.

Trong khi đó, cư dân sinh sống tại các tòa chung cư tái định cư này lại đang thiếu chợ, thiếu các dịch vụ thiết yếu khác; nhà sinh hoạt cộng đồng thì nhỏ, hẹp. Việc bỏ trống diện tích này không chỉ gây thất thoát lớn nguồn ngân sách, mà còn gây mất mỹ quan đô thị, nhiều nơi trở thành nơi trú ẩn của đối tượng nghiện hút, trộm cắp.

Nhìn hàng chục ki ốt tại tầng 1 ở các chung cư Khu tái định cư Đồng Tàu và Đền Lừ (quận Hoàng Mai) “cửa đóng then cài”, phóng viên không khỏi xót xa. Do đóng cửa nhiều năm, đến nay các ki ốt xuống cấp nghiêm trọng, cánh cửa xộc xệch, tường mốc thếch, bong tróc do thấm dột. Xung quanh các ki ốt, cỏ dại mọc um tùm, nhiều nơi còn biến thành nơi đổ rác thải của người dân.

Tầng 1 các tòa nhà: N6A, N6E, N3B… (quận Thanh Xuân và Cầu Giấy); nhà A, B, G, Khu tái định cư Vĩnh Phúc (quận Ba Đình); nhà B3, B5 Cầu Diễn (quận Bắc Từ Liêm); nhà C10, B12, Khu di dân Xuân La 1 (quận Tây Hồ)... cũng trong tình cảnh bỏ hoang, xuống cấp, lãng phí tương tự.

Đơn cử, tại Khu di dân Xuân La 1, nhà C10 và B12 có vị trí đắc địa - nằm sát đường Võ Chí Công, nhưng nhiều ki ốt ở tầng 1 không sử dụng nhiều năm nên bị ẩm mốc, thấm dột và xuống cấp trầm trọng. Nhìn hệ thống cửa sắt của các ki ốt hoen rỉ, ông Nguyễn Bích Hoàn, cư dân sống trong Khu di dân Xuân La 1 cho biết, trước đây các ki ốt được cho thuê để bán hàng nên rất sạch sẽ, người bán, mua tấp nập. Cảnh “đìu hiu”, xuống cấp chỉ xuất hiện kể từ khi tầng 1 được thu hồi lại để thực hiện đấu giá quyền sử dụng.

Còn Trưởng ban Quản trị tòa N3B, Khu đô thị N2 Trung Hòa - Nhân Chính Nguyễn Văn Mạnh chia sẻ: “Nhìn các ki ốt tại tầng 1 tòa nhà bỏ trống nhiều năm cư dân chúng tôi rất xót xa. Trong khi đó Khu đô thị N2 Trung Hòa - Nhân Chính không có chợ dân sinh, siêu thị và một số dịch vụ thiết yếu khác, khiến nhu cầu tối thiểu của người dân không được đáp ứng. Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị các sở, ngành của thành phố sớm có biện pháp đẩy nhanh tiến độ đấu giá quyền thuê, đưa diện tích tầng 1 của các tòa nhà vào sử dụng, tránh xuống cấp, lãng phí, tăng nguồn thu ngân sách nhưng chờ mãi vẫn thấy… để hoang”.

Đâu là nguyên nhân?

Theo tìm hiểu của phóng viên, nguyên nhân chính khiến hơn 21.500m² mặt bằng tầng 1 sử dụng để kinh doanh dịch vụ ở 61 tòa chung cư tái định cư trên địa bàn Hà Nội bỏ trống suốt nhiều năm qua là do chính sách liên quan đến việc quản lý, cho thuê diện tích này thay đổi.

Cụ thể, từ năm 2021 trở về trước, toàn bộ diện tích tầng 1 được cho thuê theo hình thức chỉ định nên hầu hết diện tích đã được cho thuê để kinh doanh dịch vụ. Từ ngày 10-3-2021, UBND thành phố Hà Nội ban hành Quyết định số 03/2021/QĐ-UBND yêu cầu các đơn vị phải đấu giá cho thuê diện tích kinh doanh dịch vụ đối với các tòa chung cư tái định cư nên diện tích tầng 1 phải thực hiện đấu giá quyền thuê. Tuy nhiên, việc tổ chức lập, thẩm định và phê duyệt bảng giá thuê diện tích đủ điều kiện đấu giá thực hiện còn chậm do chính sách liên tục thay đổi nên đến nay vẫn còn hơn 21.500m² mặt bằng tầng 1 vẫn trong cảnh "đìu hiu" do chưa hoàn thiện thủ tục đấu giá.

Lý giải điều này, Phó Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Quản lý và Phát triển nhà Hà Nội Đặng Trần Trung - một trong hai đơn vị đang quản lý các chung cư tái định cư trên địa bàn thành phố cho biết, do chính sách liên quan đến việc đấu giá quyền cho thuê thay đổi, từ năm 2024 đến nay, công ty khẩn trương triển khai các bước để tổ chức đấu giá, song vướng nhất là đến nay công ty chưa được UBND thành phố ban hành quyết định giao nhà, đất theo quy định tại Nghị định số 108/2024/NĐ-CP ngày 23-8-2024 của Chính phủ quy định việc quản lý, sử dụng và khai thác nhà, đất là tài sản công..., do vậy Sở Tài chính Hà Nội chưa có cơ sở để thẩm định, trình UBND thành phố ban hành bảng giá để tổ chức đấu giá.

Ngoài ra, do giá khởi điểm để đấu giá tại một số vị trí tương đối cao, trong khi nhiều điểm kinh doanh dịch vụ có vị trí đầu tư kém hiệu quả, không có lợi thế kinh doanh nên người dân không mặn mà tham gia đấu giá, như: Tòa N01, 7A Lê Đức Thọ, phường Mai Dịch (quận Cầu Giấy); nhà A1, A2 Khu tái định cư phường Kim Giang (quận Thanh Xuân)... Chưa kể, một số diện tích chưa đủ điều kiện đấu giá trong năm 2025 do đơn vị quản lý vận hành chưa xây dựng và trình kế hoạch quản lý, khai thác tài sản công; một số diện tích chuyển giao đơn vị quản lý vận hành nên việc hoàn thiện các thủ tục đấu giá cũng bị chậm.

Để tháo gỡ khó khăn trên, đồng thời đẩy nhanh tiến độ đấu giá diện tích kinh doanh dịch vụ tầng 1 tại các chung cư tái định cư, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Mạc Đình Minh thông tin, Sở đã báo cáo và đề xuất UBND thành phố nhiều giải pháp. Cụ thể, với diện tích đủ điều kiện đấu giá trong năm 2025, các đơn vị quản lý, vận hành chung cư tái định cư phối hợp với Sở Tài chính để phê duyệt bảng giá thuê và tổ chức đấu giá trong quý III-2025. Đối với diện tích chưa đủ điều kiện đấu giá trong năm 2025, các đơn vị khẩn trương lập, trình thẩm định và phê duyệt kế hoạch quản lý, khai thác tài sản công theo Nghị định số 108/2024/NĐ-CP của Chính phủ và thuê đơn vị tư vấn xác định giá khởi điểm. Đối với diện tích có vị trí đầu tư kém hiệu quả, không hấp dẫn, rà soát, báo cáo UBND thành phố xem xét thay đổi công năng sử dụng (nếu cần) hoặc bàn giao địa phương (cấp phường) quản lý, phục vụ mục đích công cộng.

Được biết, hiện Sở Tài chính và Sở Xây dựng đã trình UBND thành phố và được chấp thuận cho chuyển đổi một phần diện tích kinh doanh dịch vụ tại tầng 1 các tòa tái định cư sang công năng công cộng như nhà sinh hoạt cộng đồng, khu vui chơi, thư viện... với các tòa còn thiếu thiết chế văn hóa công cộng. Ngoài ra, Sở Tài chính nghiên cứu đề xuất đấu giá cả khu vực để hình thành các chuỗi cửa hàng thay vì tổ chức đấu giá từng ô nhỏ lẻ như trước đây. Hy vọng rằng với các phương án này, 21.500m² mặt bằng tầng 1 tại các chung cư tái định cư sẽ sớm được đưa vào sử dụng, tránh tình trạng bỏ hoang, lãng phí như hiện nay.

(Còn nữa)