Cho Hà Nội xanh

Thủ đô Hà Nội đang từng ngày thay đổi. Không chỉ nhiều hơn những tòa nhà, những công trình giao thông hiện đại, Hà Nội còn những hồ nước trong xanh, thoáng đãng và yên bình; những hàng cây được cắt tỉa đẹp đẽ vươn cao trên những con phố dài; những tuyến đường được quy hoạch, sắp xếp gọn gàng, mạng lưới dây cáp điện từng một thời chằng chịt nay được hạ ngầm... Một Hà Nội xanh hơn theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng - bao hàm cả cái đẹp, yếu tố bền vững, thân thiện.

Gần chục năm rồi, không ít bạn đại học với tôi mới quay lại Hà Nội nhân 20 năm ngày ra trường. Từ miền Trung, miền Nam ra, từ Hải Phòng, Quảng Ninh... lên, có cả bạn từ nước ngoài về. Suốt mấy ngày liền cùng nhau lang thang khắp những ngõ phố, trong mắt tất cả dường như là một Hà Nội khác. Hà Nội bây giờ đông hơn và hiện đại hơn nhiều so với những năm 90 của thế kỷ trước. Hà Nội bây giờ đã rõ những điểm nhấn của một đô thị hiện đại. Đó là những hồ nước đã, đang được tái sinh, đường dạo sạch sẽ như hồ Hố Mẻ, hồ Phương Liệt, hồ Ba Mẫu... mỗi sáng mỗi chiều lại đón rất đông người ra hóng gió, tập thể dục. Là những hàng cây vươn cao được cắt tỉa đẹp đẽ, giảm nguy cơ gãy đổ, bật gốc mỗi khi mưa bão về. Và phố phường đã “ngay ngắn” hơn, xe cộ đỗ thẳng hàng, mái che, mái vẩy không còn cái thò, cái thụt. Ấn tượng nữa là những bó "rác trời" từng một thời nhìn xốn mắt giờ được thanh thải, bó gọn và hạ ngầm vừa bảo đảm an toàn vừa giữ gìn mỹ quan đô thị...

Những đổi thay và thành quả là điều dễ nhận thấy, nhưng đó là cả một quá trình dài. Chỉ nói riêng việc cải tạo môi trường, hồi sinh các hồ trên địa bàn, các cơ quan chức năng của thành phố đã mời các chuyên gia uy tín trong nước và nước ngoài đến khảo sát, nghiên cứu sản xuất chế phẩm làm sạch hồ. Ông Trần Trọng Văn, Phó Tổng Giám đốc Công ty Thoát nước Hà Nội cho biết, từ nghiên cứu của nhóm chuyên gia Đức, Công ty đã thử nghiệm xử lý ô nhiễm nước hồ bằng chế phẩm Redoxy-3C tại 3 hồ: Hố Mẻ, Ba Mẫu và Giáp Bát. Đây là cách làm hiệu quả, nước hồ không còn mùi khó chịu, trong khi chi phí lại giảm khoảng 2/3 so với trước đây. Trên cơ sở đó, Công ty đang nhân rộng giải pháp này ra hàng loạt hồ khác trên địa bàn thành phố.

Cùng với nỗ lực của các cơ quan chức năng, không thể không kể đến những đóng góp thầm lặng của mỗi người dân Thủ đô. Như hồ Rùa ở phường Phương Liệt (quận Thanh Xuân), sau khi được thành phố quan tâm đầu tư, cải tạo, người dân cùng nhau chăm sóc giữ gìn. Bây giờ, bà con gọi đây là "lá phổi xanh của cư dân Phương Liệt". Như lời bà Nguyễn Thị Bích Thủy, Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ 13 (phường Phương Liệt), trước đây hồ ngập rác, bốc mùi, lại không có cây cối nên chẳng ai dám dừng chân. Sau khi thành phố cho nạo vét bùn, kè hồ, làm đường dạo, hưởng ứng "Năm trật tự và văn minh đô thị" của thành phố và quận, 143 chị em hội viên phát động quyên góp mua 40 cây lâu năm về trồng và cùng nhau chăm sóc. Giờ thì những sấu, lộc vừng, sữa... đang vươn mình xanh tốt. Mỗi sáng thứ bảy hằng tuần, chị em lại tổ chức tổng vệ sinh xóm ngõ, toàn bộ đường dạo trên hồ. Nhiều hồ khác của Hà Nội cũng đang hồi sinh sau khi có sự chung tay của cả cộng đồng.

Rồi những hàng cây xanh tỏa bóng mát trên các con phố Thủ đô, đã có những thời điểm, bão lốc mạnh khiến cây gãy đổ, bật gốc, trở thành hiểm họa cho người đi đường. Gần 1 năm trở lại đây, trên các tuyến phố xuất hiện những chiếc xe tự hành chuyên dụng hiện đại nhập khẩu từ Châu Âu về phục vụ cắt tỉa cây xanh. Cách làm mới này hiệu quả và an toàn hơn rất nhiều so với cách làm cũ. Trước đây, việc cắt tỉa cây trên các tuyến phố được thực hiện bằng biện pháp tương đối… thủ công, chỉ có xe cẩu và cưa máy thế hệ cũ, không bảo đảm an toàn.

Bây giờ, nhân viên của Công ty TNHH MTV Công viên cây xanh được trang bị bộ đàm, đứng vững chãi trên những chiếc giàn được xe cẩu nâng lên đến độ cao hàng chục mét để cắt tỉa được chính xác, an toàn và tăng độ thẩm mỹ cho cây sau khi cắt tỉa. Đáng nói hơn, phương tiện mới đã mang tới năng suất công việc tăng gấp đôi. Cùng với cắt tỉa, Hà Nội cũng đang triển khai chương trình trồng mới 1 triệu cây xanh trên toàn thành phố. Khối lượng công việc lớn, có ý nghĩa lâu dài cho thấy, thành phố đang chăm chút thế nào cho "đặc sản" xanh ấy.

*
* *

“Hà Nội xanh” là một cách nói, theo nghĩa đen là chỉ không gian cây xanh, mặt nước. Nhưng “xanh” còn bao hàm cái đẹp, yếu tố bền vững, thân thiện. Có thể thấy nội hàm ấy đang thể hiện rất rõ qua những hoạt động cải biến, xây dựng hạ tầng đô thị. Chẳng hạn, quá trình tạo dựng tuyến phố mẫu Lê Trọng Tấn (quận Thanh Xuân) để từ đó rút kinh nghiệm làm cơ sở nhân rộng trên những tuyến đường, tuyến phố mới mở sau này hay công tác thanh thải, hạ ngầm đường dây cáp điện, thông tin liên lạc... cũng là những "điểm sáng" của một Thủ đô đang trên đà đổi mới, phát triển. Còn nhớ, hồi mới làm tuyến phố mẫu Lê Trọng Tấn, cũng có ý kiến vào ra, rằng đơn điệu, “áp đặt” màu sắc...

Tuy nhiên, bằng quyết tâm của thành phố, sự ủng hộ của người dân, dự án đã thành hình và trở thành một tuyến phố kiểu mẫu. Thấy được lợi ích và trách nhiệm, những người dân sống ở hai bên tuyến phố đã cùng tham gia chỉnh trang đô thị bằng những việc làm cụ thể như tháo dỡ mái che, mái vẩy, biển hiệu quảng cáo được lắp đặt tự phát, thiếu đồng bộ về kích thước, kiểu dáng. Giá trị nhất là vỉa hè rộng 7,5m được lát đá xanh tự nhiên, toàn bộ cây xanh cũng được thay thế và trồng mới. Lối lên xuống được bố trí phù hợp nhằm phục vụ người đi bộ, người khuyết tật và đi xe đạp. Người dân phấn khởi lắm, trước đây đường sá chật chội giờ rộng rãi, sạch đẹp, lại có cả không gian vui chơi. Nhiều nơi khác lại đang mong được như Lê Trọng Tấn...

Còn nhiều, nhiều nữa những điểm sáng... Nhưng trong bối cảnh Hà Nội còn bộn bề, ùn tắc giao thông, thiếu chỗ đỗ xe, vỉa hè còn bị chiếm dụng..., còn nhiều việc phải làm lắm. Tất cả vẫn đang cần những giải pháp đồng bộ, sự quyết tâm từ các cấp chính quyền, cơ quan chức năng và sự ủng hộ của từng người dân nhằm góp phần xây dựng một Thủ đô ngày càng xanh - sạch - đẹp.

Cho một Hà Nội xanh!