Chiêm ngưỡng di sản thế giới đầu tiên ở thành phố Đà Nẵng

Theo Báo Đà Nẵng| 04/12/2022 11:35

Sau nhiều năm nỗ lực nghiên cứu, lập và trình hồ sơ, hệ thống ma nhai (văn tự khắc trên vách đá) tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn vừa được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) công nhận là di sản tư liệu thuộc Chương trình ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Ma nhai tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn là hệ thống gồm 78 văn bản bằng chữ Hán và chữ Nôm, được khắc trên vách đá, hang động của Di tích quốc gia đặc biệt - Danh thắng Ngũ Hành Sơn với nội dung đa dạng, hình thức độc đáo, cùng nhiều thể loại văn học của các vị vua, quan triều Nguyễn, các cao tăng, mặc khách… có niên đại trải dài từ nửa đầu thế kỷ XVII đến thế kỷ XX.

Trong đó, tại động Hoa Nghiêm có 20 ma nhai, động Huyền Không hiện đang lưu giữ 30 ma nhai, động Tàng Chơn có 20 ma nhai trên vách đá; tại động Vân Thông có 2 ma nhai…

Đây là nguồn tư liệu quý, có giá trị được giới nghiên cứu đặc biệt quan tâm. Ẩn chứa trong nguồn di sản tư liệu này là hệ giá trị trên nhiều mặt: lịch sử, nghệ thuật, văn hóa và khoa học. Mỗi giá trị là sự khẳng định nét văn hóa Việt Nam trong tầng sâu tâm thức của cư dân bản địa.

Toàn cảnh Danh thắng Ngũ Hành Sơn (nhìn từ ngọn Thủy Sơn). Ngọn núi này là nơi tập trung nhiều ma nhai vừa được UNESCO công nhận là di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn được đánh giá cao, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí mà UNESCO đưa ra như: tính xác thực và vẹn toàn; ý nghĩa khu vực; ý nghĩa về giới; có kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị bền vững và khoa học.

Ma nhai “Ngũ uẩn sơn cổ tích Phật tịch diệt lạc” của thiền sư Huệ Đạo Minh được khắc năm Tân Mùi (1631) ở động Vân Thông, sau khi ông đứng ra hưng công trùng tu chùa ở núi Ngũ Uẩn (Ngũ Hành Sơn). Các nhà chuyên môn nhận định đây là bản ma nhai được khắc sớm nhất ở Danh thắng Ngũ Hành Sơn.

"Phổ Đà sơn linh trung Phật" - ma nhai được đánh giá có giá trị nhất nhì tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn, hi lại việc thiền sư Huệ Đạo Minh chủ trì hưng công trùng tu tôn tạo chùa Phật trên núi Phổ Đà (Ngũ Hành Sơn) và chùa Bình An ở dưới núi; việc tôn tạo được sự đóng góp nhiều của thiện nam, tín nữ, trong đó có một số người Nhật Bản, Trung Quốc…

Ma nhai tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn được xem là bộ sử của Phật giáo Đàng Trong, bắt đầu với tấm bia chữ Hán có niên đại Nhâm Tuất 1622 thời chúa Nguyễn Phúc Nguyên.

Các ma nhai ở Danh thắng Ngũ Hành Sơn là những dương bản duy nhất, có số lượng lớn, hiện còn ở trên các trên vách đá. Đến nay chưa hề có tư liệu nào đề cập đến việc thay đổi, chỉnh sửa hay làm mới về hình thức cũng như nội dung của các ma nhai này.