Chậm xây dựng Trạm bơm Trung Hà: Nỗi lo mất mùa... càng lớn

Thực tế này không chỉ cho thấy “khoảng trống” về cơ chế chính sách mà còn là sự lúng túng của một bộ phận cán bộ trong khi nỗi lo mất mùa của hàng nghìn nông dân huyện Ba Vì đang hiện hữu.

Thấp thỏm nỗi lo mất mùa

Dù đang là giữa mùa mưa lũ nhưng hơn 6.000 hộ nông dân thuộc 15 xã, thị trấn của huyện Ba Vì chưa vơi nỗi lo 4.700ha lúa mùa bị thiếu nước, hạn hán, giảm năng suất.

“Già cả lại không có nghề phụ, 6 “miệng ăn” của gia đình tôi trông cậy hơn 5 sào lúa. Nhưng vì thiếu nước mà vụ mùa năm nay, gia đình tôi đã phải cấy chậm hơn khung thời vụ tới 10 ngày, chắc chắn lại giảm năng suất hơn vụ lúa trước…”, bà Quách Thị Liên, nông dân xã Cam Thượng (huyện Ba Vì) buồn rầu nói.

Tương tự, nhiều nông dân ở các xã, thị trấn: Tây Đằng, Đông Quang, Chu Minh, Phú Châu, Tản Hồng, Cổ Đô… lo lắng mùa màng thất bát. “Không có nước tưới dưỡng, lúa không đẻ nhánh, nhiều hộ nông dân đã định cắt bỏ thì xuất hiện đợt mưa nên giữ lại. Nhưng bông dựng đứng như thế này, tỷ lệ hạt lép sẽ rất cao…”, bà Đặng Thị Thêu, nông dân xã Phú Châu cho hay.

Trao đổi với phóng viên, lãnh đạo các xã, thị trấn nêu trên cho biết, toàn bộ diện tích gieo cấy trên địa bàn phụ thuộc nguồn nước lấy từ Trạm bơm Trung Hà. Nhưng vì mực nước sông Đà ngày càng xuống thấp nên mấy vụ gieo cấy gần đây, trạm bơm này không thể vận hành.

“Để ổn định đời sống nông dân, xã đã có nhiều văn bản đề nghị các cấp, các ngành có biện pháp bảo đảm chủ động nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp…”, Chủ tịch UBND xã Cổ Đô Nguyễn Minh Đức cho hay.

Liên quan việc trên, Trưởng phòng Kinh tế huyện Ba Vì Nguyễn Giáp Đông khẳng định, huyện đã tích cực phối hợp nhưng các sở, ngành, đơn vị chưa thống nhất giải pháp khắc phục tình trạng thiếu hụt nguồn nước, trọng tâm là cải tạo, bảo đảm vận hành Trạm bơm Trung Hà.

Thiếu cơ chế, chính sách hay thiếu trách nhiệm?

Trạm bơm tưới Trung Hà được xây dựng năm 1985 với 20 tổ máy, lưu lượng 1.000m3/giờ/máy, lấy nước sông Đà ở mực nước thiết kế 8,1m. Do mực nước sông Đà xuống thấp nên năm 2012, cơ quan chức năng quyết định xây dựng công trình mới để thay thế. Nằm ngay cạnh công trình cũ, Trạm bơm tưới Trung Hà mới có 9 tổ máy, lưu lượng 4.200m3 lấy nước sông Đà ở cao trình 7m…

Giám đốc Xí nghiệp Thủy lợi Ba Vì Phan Văn Tân cho biết, những năm đầu đưa vào khai thác, Trạm bơm Trung Hà phát huy tốt hiệu quả đầu tư. Tuy nhiên, từ năm 2018 đến nay, năng lực lấy nước của công trình này bị suy giảm do mực nước sông Đà tiếp tục hạ thấp.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng, chống thiên tai (Sở NN&PTNT Hà Nội) Đào Quang Khải thông tin, thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ NN&PTNT và UBND thành phố Hà Nội, từ đầu năm 2023 đến nay, Sở NN&PTNT đã chủ động phối hợp với các sở, ngành, địa phương kiểm tra, thống nhất đề xuất UBND thành phố đầu tư xây dựng công trình khắc phục theo hình thức khẩn cấp. Tuy nhiên, một số đơn vị không thống nhất phương án này vì cho rằng không có cơ sở pháp lý, không có trong danh mục đầu tư, không bố trí được nguồn vốn…

Trước sự chỉ đạo quyết liệt của UBND thành phố Hà Nội, ngày 31-5, Sở NN&PTNT đã tổ chức đoàn công tác liên ngành kiểm tra thực tế nguồn nước hồ Suối Hai và Trạm bơm Trung Hà. Sau khi kiểm tra, đoàn công tác liên ngành thống nhất phải có ngay giải pháp cấp nước phục vụ sản xuất vụ mùa năm 2023 cho lưu vực tưới của Trạm bơm Trung Hà và hồ Suối Hai bằng hình thức lắp đặt trạm bơm dã chiến.

Tuy nhiên, quá trình triển khai, một số đơn vị chưa thống nhất phương án này vì liên quan quy định về sở hữu tài sản công (tổ máy bơm). Trước việc chậm khắc phục tình trạng không thể vận hành Trạm bơm Trung Hà, ngày 18-8, Bộ NN&PTNT đề nghị UBND thành phố Hà Nội thực hiện nghiêm chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang: “… rà soát, đánh giá hoạt động của các công trình lấy nước hiện có trên địa bàn, chủ động bố trí nguồn vốn để đầu tư xây dựng, cải tạo công trình lấy nước, đáp ứng yêu cầu lấy nước phục vụ sản xuất, nhất là vụ đông xuân hằng năm”.

Bộ NN&PTNT cũng đề nghị UBND thành phố Hà Nội khẩn cấp có giải pháp cung cấp nguồn nước thay thế nhiệm vụ của Trạm bơm Trung Hà, bao gồm xem xét lắp đặt Trạm bơm dã chiến Trung Hà có khả năng vận hành không phụ thuộc nguồn nước bổ sung từ các hồ chứa thủy điện, bảo đảm kịp thời phục vụ sản xuất nông nghiệp vụ đông xuân năm 2023-2024…

Thực hiện chỉ đạo trên, ngày 28-8, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền giao Sở NN&PTNT chủ trì, phối hợp các sở: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, các cơ quan, đơn vị liên quan, trước ngày 15-9 phải hoàn thành việc tham mưu UBND thành phố giải pháp bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, chủ động phòng chống hạn hán, thiếu nước trong vụ đông xuân 2023-2024 và các năm tiếp theo.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của thành phố, hy vọng việc khắc phục tình trạng không thể vận hành Trạm bơm Trung Hà sẽ sớm hoàn thành, giúp nông dân Ba Vì vơi nỗi lo mất mùa.