Căng thẳng thương mại Mỹ - EU: Sóng gió giữa hai bờ Đại Tây Dương

Theo Văn phòng đại diện thương mại Mỹ (USTR), Chính phủ Mỹ đang muốn đánh thuế lên đến 100% đối với các sản phẩm của Pháp, Đức, Tây Ban Nha và Anh. Những mặt hàng đang được USTR cân nhắc bao gồm ô liu, cà phê, sô cô la, bia, rượu Gin (một loại rượu mạnh), một số dòng xe tải và máy móc. USTR đã công bố danh sách này để tiếp nhận ý kiến phản hồi của người dân Mỹ trước khi đưa ra quyết định chính thức, dự kiến vào cuối tháng 7.

16 năm qua, cả hai bên vẫn tồn tại mâu thuẫn về vấn đề trợ cấp của Chính phủ Pháp cho Hãng máy bay Airbus của Pháp. Tháng 10 năm ngoái, Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đã ra quyết định được cho là có lợi cho Mỹ khi cho phép nước này được áp mức thuế trừng phạt lên tới 7,5 tỷ USD với các sản phẩm nhập từ châu Âu. Tuy nhiên, mức thuế mới chỉ có hiệu lực vào tháng 9-2020. Sắp tới, WTO dự kiến sẽ ra phán quyết đối với EU, trong đó xác định liệu khối này có được phép áp các khoản thuế với tổng trị giá 11,2 tỷ USD lên hàng hóa nhập từ Mỹ để trả đũa các khoản trợ cấp của Chính phủ Mỹ cho Tập đoàn sản xuất máy bay Boeing hay không.

Thời gian qua, Mỹ thường xuyên than phiền về việc thâm hụt thương mại của Mỹ với EU đã tăng từ 146 tỷ USD năm 2016 lên 178 tỷ USD vào năm 2019. Quyết định của USTR được cho là sẽ làm trầm trọng thêm căng thẳng giữa hai bên liên quan đến việc Mỹ dự định đánh thuế với các sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu từ EU. Ngoài ra, Tổng thống Donald Trump cũng đe dọa áp thuế với các ô tô nhập khẩu từ châu Âu nhưng đã nhiều lần trì hoãn kế hoạch này do vấp phải sự phản đối từ các nghị sĩ trong nước. Đáp lại, EU cũng đánh thuế các sản phẩm biểu tượng của ngành công nghiệp Mỹ như quần áo bò và xe máy.

Đầu tháng này, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin đã quyết định rút khỏi đàm phán với các quan chức EU về vấn đề áp thuế dịch vụ kỹ thuật số sau khi hai bên không đạt được tiến triển. Các quan chức EU cho rằng, những năm gần đây, 5 "đại gia" Mỹ là Google, Apple, Facebook, Amazon và Microsoft với biệt danh "Big Five" đã thống trị lĩnh vực kỹ thuật số toàn cầu. Dù thu được lợi nhuận khổng lồ song EU ghi nhận 5 tập đoàn trên chỉ trả bình quân 9% thuế trên lợi nhuận so với 23% của các công ty khác. Để tránh nộp thuế cao, 5 đại gia công nghệ này đã tìm đến các "thiên đường trốn thuế" hoặc chuyển lợi nhuận qua các nước áp thuế thấp.

Sự rút lui khỏi đàm phán của Mỹ đã vấp phải chỉ trích từ các nhà lãnh đạo EU. Ủy viên EU phụ trách các vấn đề kinh tế Paolo Gentiloni hy vọng, quyết định của Washington về vấn đề này chỉ là bước lùi tạm thời. Ông cho biết, Ủy ban châu Âu (EC) mong muốn một giải pháp toàn cầu trong vấn đề đánh thuế các hãng công nghệ trong thế kỷ XXI. Nếu phương án trên không thể hoàn tất trong năm nay, EU sẽ đề xuất một giải pháp ở cấp độ của khối, đòi hỏi sự đồng thuận của các nước thành viên.

Tương tự như những gì thế giới đã được chứng kiến trong năm 2018 và 2019, căng thẳng thương mại Mỹ - EU leo thang đang khiến dư luận lo ngại sẽ tạo ra những thiệt hại không đáng có ở cả hai bờ Đại Tây Dương. Điều đó nhiều khả năng gây ảnh hưởng tiêu cực tới hệ thống tài chính toàn cầu, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang phải chịu tác động nặng nề từ đại dịch Covid-19.