Cần quy định cơ chế đặc thù để phát triển Thủ đô

Và đây sẽ là điều kiện pháp lý để có thể ban hành các quy định có liên quan đến những cơ chế chính sách đặc thù riêng của Hà Nội như: phân cấp quản lý kinh tế, quản lý đầu tư, dân cư, phát triển giáo dục và đào tạo…

Đặt nền tảng pháp lý

Mỗi quốc gia chỉ có duy nhất một Thủ đô. Vì vậy, cần có đặc thù quản lý nhà nước riêng với Thủ đô là việc làm cần thiết. Hà Nội là Thủ đô của cả nước, để tạo điều kiện cho Thủ đô phát triển, Hiến pháp sửa đổi cần quy định rõ về vai trò, vị trí của Thủ đô Hà Nội.

Trước hết, Hiến pháp cần thể hiện được vị trí, vai trò, chức năng lớn, sự khác biệt của Thủ đô Hà Nội so với các tỉnh, thành khác trong cả nước. Cần xác định Thủ đô là một trung tâm đầu não chính trị, hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, ngoại giao, ngoại thương của cả nước. Sau khi khẳng định được ý nghĩa, vị trí, vai trò và sự khác biệt của Thủ đô với các địa phương khác trong cả nước, việc Hiến pháp cần quy định rõ việc "Nhà nước ban hành cơ chế đặc thù để phát triển Thủ đô", sẽ là điều kiện cần và đủ tạo hành lang pháp lý cho các đạo luật, văn bản quy phạm pháp luật, văn bản dưới luật khi đề cập tới những cơ chế chính sách đặc thù đối với Thủ đô.

Theo Đại tá Nguyễn Văn Chung, Phó Giám đốc CATP Hà Nội, một đặc thù quản lý nhà nước riêng là điều hết sức cần thiết với Thủ đô Hà Nội. Vấn đề đặt ra ở đây là Thủ đô có một vị trí đặc biệt, gánh vác một trách nhiệm đặc biệt và riêng có. Công tác bảo đảm an ninh Thủ đô cũng chính là bảo vệ đất nước. Thủ đô cũng chính là nơi mà các thế lực thù địch hay nhằm đến nhất, Thủ đô là nơi đặt trụ sở các cơ quan đầu não của Đảng, Nhà nước, các cơ quan ngoại giao, là trái tim của cả nước cho nên cần có văn bản pháp lý tăng cường phân cấp hành chính cho Thủ đô để Thủ đô hoàn thành trách nhiệm là địa bàn trung tâm hành chính quốc gia.

Còn TS Nguyễn Thành Công, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội cho rằng, với thế mạnh của một thủ đô, Hà Nội cần có những cơ chế, chính sách đặc thù riêng để phát huy được hết tiềm năng. Trong đó cần chú trọng một số nội dung về quy hoạch, phát triển khoa học, giáo dục đào tạo, phân cấp quản lý kinh tế…

Lối mở cho Luật Thủ đô

Đã được Quốc hội đưa ra lấy ý kiến và góp ý nhiều lần, song đến nay dự thảo Luật Thủ đô vẫn đang trong quá trình tiếp tục hoàn thiện và được chuyển sang chương trình xây dựng pháp luật năm 2012. Phần lớn ý kiến đều tán thành việc cần thiết phải ban hành Luật Thủ đô bởi với vị trí đặc biệt là trung tâm hành chính, chính trị của cả nước thì những quy định của pháp luật hiện nay dường như chưa đáp ứng kịp những vận động, phát triển không ngừng của thực tiễn. Nhiều vấn đề mới phát sinh cần phải giải quyết mà chưa có các quy định cụ thể của pháp luật đã làm hạn chế sự tăng trưởng, phát triển của Thủ đô.

Điều đáng nói là dù đã thấy cần thiết, song cũng có không ít ý kiến băn khoăn bởi tính hợp hiến, tính hợp lý và khả thi của một số quy định trong dự thảo. Còn nhớ, gần đây nhất, tại kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XII được tổ chức hồi tháng 3-2011, lý do được nhiều đại biểu đưa ra khi không thông qua dự thảo Luật Thủ đô vì cho rằng dự luật còn nhiều nội dung chưa phù hợp với quy định của hệ thống pháp luật hiện hành, cần có thời gian khảo sát, nghiên cứu và thảo luận kỹ. Thậm chí, có ý kiến còn cho rằng Hiến pháp không có điều khoản nào đề cập cần có quy định riêng cho Thủ đô. Hiến pháp quy định các cấp hành chính và ở cùng cấp thì chính quyền được tổ chức như nhau, có quyền hạn và trách nhiệm như nhau. Vì vậy, quy định riêng biệt cho Thủ đô không những vướng một số luật hiện hành mà còn vướng Hiến pháp. Thống nhất cao sự cần thiết phải ban hành Luật Thủ đô, các ý kiến đều đề nghị, tại lần sửa đổi Hiến pháp này, Hiến pháp cần quy định rõ vị trí, vai trò và những đặc thù riêng cho Thủ đô. Đó cũng chính là nền tảng để hoàn chỉnh và thông qua Luật Thủ đô.

Hiến pháp năm 1992 đang trong quá trình tổng kết, trên cơ sở đó để đánh giá những điểm phù hợp, chưa phù hợp nhằm có những sửa đổi, bổ sung hợp lý với thực tiễn đời sống ngày càng phong phú và đa dạng. Đề nghị Hiến pháp năm 1992 sửa đổi cần quy định "Nhà nước ban hành cơ chế đặc thù để phát triển Thủ đô", của đông đảo các tầng lớp nhân dân thời gian qua cũng chính là một tâm nguyện xuất phát trên cơ sở lý luận thực tiễn nhằm tạo ra những hành lang pháp lý cần thiết cho sự phát triển bền vững của Hà Nội trong tương lai.