Các hồ cạn nước, cung ứng điện lại gặp khó khăn

Từ đầu năm đến nay, công suất lắp đặt nguồn điện toàn hệ thống đạt gần 19.000 MW, trong đó 6.500 MW là thủy điện (chiếm 34,2%). EVN đã đưa vào vận hành thêm 490 MW. Với phụ tải dao động từ 15.400-16.100 MW, về công suất đã có dự phòng. Tuy nhiên, do khô hạn nghiêm trọng kéo dài nên các nhà máy thủy điện không đủ nước để phát điện.

Gần đây đã có bão và mưa nhưng chủ yếu là ở dưới hạ nguồn nên nước về các hồ thủy điện vẫn thấp hơn nhiều so với trung bình nhiều năm. Thông thường, vào thời kỳ lũ chính vụ (từ 16-7 đến 25-8), lưu lượng nước về các hồ lúc cao nhất lên tới trên 9.000 m3/s, năm nay về hồ Hòa Bình chỉ đạt 4.500 m3/s. Đến nay, mực nước hồ Hòa Bình còn 99,5m, thấp hơn cùng kỳ năm trước 10,96m, gây thiếu hụt khoảng 448 triệu kWh so với năm 2009. Mực nước các hồ thủy điện đều thấp hơn so với cùng kỳ, gây thiếu hụt nặng về sản lượng điện… Riêng trong tháng 9, tổng sản lượng thủy điện thiếu hụt do không tích được nước vào các hồ là 1.905 triệu kWh.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng - thủy văn TƯ, từ nay đến giữa tháng 9 vẫn chưa có mưa lớn trên thượng nguồn nên mực nước các hồ rất khó cải thiện. Về nguyên nhân thiếu nước, các chuyên gia cho rằng, một phần do mưa ít, một phần do việc điều tiết vận hành của các nhà máy thủy điện thượng nguồn phía Trung Quốc đã làm thay đổi lớn đến chế độ dòng chảy từ Trung Quốc về Việt Nam. Bên cạnh đó, việc khai thác không có kế hoạch rừng phòng hộ đầu nguồn cũng làm mất đi khả năng giữ và điều tiết nước của hệ thống sông, hồ khi có lũ về.

Tình hình các hồ thủy điện miền Nam và miền Trung còn căng thẳng hơn. Nhiều hồ đang ở mực nước chết hoặc nhỉnh hơn mực nước chết từ 0,1 đến 0,3m. Trong tháng 9, lưu lượng nước về các hồ thủy điện lớn chỉ đạt từ 20% đến 70% so với cùng kỳ, đặc biệt có một số hồ lưu lượng nước về rất thấp như Hàm Thuận chỉ bằng 13%, Đại Ninh bằng 18,57%, Trị An bằng 22,28%. Các hồ chứa thủy điện Ialy chỉ đạt cao trình khoảng 497m, thấp hơn cùng kỳ mọi năm tới 15m. Hồ thủy điện A Vương đạt khoảng 350m, cao hơn mực nước chết chừng 10m (yêu cầu mực nước dâng bình thường là 380m).

Riêng hồ thủy điện Sơn La, đến nay mới chỉ tích nước đến cao trình 160m, trong khi mực nước chết của hồ là 175m. Nhằm đạt mục tiêu tích được 190m để phát điện vào cuối năm nay, thủy điện Sơn La đang đóng 9 cửa xả, chỉ còn để 3 cửa đưa nước xuống Hòa Bình. Năm 2009 được coi là năm khô hạn nghiêm trọng, mực nước hồ vẫn đạt 109m, còn mực nước trung bình nhiều năm thời kỳ này đạt tới 117m, năm nay mực nước tại hồ Hòa Bình chỉ còn khoảng 100m. Điều này gây hưởng không nhỏ tới kế hoạch sản xuất 8,5 tỷ kWh năm 2010 của thủy điện Hòa Bình.

Theo EVN, việc thiếu hụt mực nước các hồ không chỉ ảnh hưởng đến cấp điện năm nay mà có thể sẽ ảnh hưởng cả đến việc cung ứng điện và chống hạn trong mùa khô năm sau. Hiện EVN vẫn khai thác các nhà máy thủy điện trong điều kiện bảo đảm kế hoạch tích nước cho mùa khô năm sau; đồng thời tiếp tục mua điện từ Trung Quốc ở mức cao, huy động tối đa các nguồn nhiệt điện than, turbin khí, huy động nhiệt điện chạy dầu theo tình hình vận hành cụ thể.