Biến lời nói thành hành động hướng tới một Cộng đồng ASEAN không có ma túy

Nằm trong các hoạt động của năm Chủ tịch Hội đồng Liên nghị viện ASEAN (AIPA), sáng 29-6, tại Hà Nội, Quốc hội Việt Nam đã tổ chức Hội nghị trực tuyến Hội đồng Tư vấn AIPA về ma túy nguy hiểm lần thứ ba (AIPACODD 3).

Hội đồng Tư vấn AIPA về ma túy (AIPACODD), tiền thân là Ủy ban Điều tra thực trạng AIPA chống hiểm họa ma túy (AIFOCOM) là cơ chế thường niên trong khuôn khổ của AIPA nhằm hỗ trợ việc chia sẻ thông tin, tăng cường hiểu biết và kinh nghiệm hợp tác giữa các quốc gia thành viên ASEAN trong đấu tranh chống tội phạm ma túy; thúc đẩy hài hòa hóa pháp luật về lĩnh vực này trong ASEAN, hướng tới một Cộng đồng ASEAN không ma túy.

Hội nghị năm nay được tổ chức theo hình thức trực tuyến với sự tham dự của các nghị sĩ đại diện các nghị viện thành viên AIPA, Tổng Thư ký AIPA, đại diện lãnh đạo các cơ quan của Quốc hội, các bộ, ngành của Việt Nam, đại diện các tổ chức quốc tế và Đại sứ các nước ASEAN tại Việt Nam.

Không khoan nhượng với ma túy

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Việt Nam Tòng Thị Phóng cho rằng, các mối đe dọa an ninh phi truyền thống như môi trường, tội phạm công nghệ cao, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước, dịch bệnh và nhất là ma túy, không chỉ là vấn đề cấp bách, mà còn là vấn đề thường xuyên, lâu dài, mang tính chất toàn cầu và khu vực.

Trong đó, hiểm họa ma túy trên thế giới và trong khu vực Đông Nam Á ngày càng trở nên phức tạp, gây những hệ lụy lâu dài về sức khỏe, đe dọa an ninh kinh tế và nhiều hệ lụy xã hội đối với tất cả các quốc gia. Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn ra từ đầu năm nay, các nước trên thế giới, trong đó có các nước ASEAN đang phải đương đầu với mối đe dọa an ninh phi truyền thống “kép”, đòi hỏi có sự đoàn kết, nỗ lực hợp tác ứng phó của tất cả các quốc gia. 

Là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, Việt Nam luôn tích cực, chủ động tham gia các hoạt động phòng, chống ma túy toàn cầu và khu vực. Chủ trương, chính sách, pháp luật của Việt Nam luôn nhất quán với quan điểm chung của ASEAN là: Không khoan nhượng với ma túy, không chấp nhận xu hướng hợp thức hóa sử dụng ma túy; cân bằng giữa các giải pháp giảm cung, giảm cầu và kiên định lộ trình hướng tới mục tiêu xây dựng một cộng đồng ASEAN không có ma túy.

Theo bà Tòng Thị Phóng, Quốc hội Việt Nam đã luôn nỗ lực hoàn thiện luật pháp, tăng cường giám sát trong lĩnh vực này. Tới đây, Quốc hội sẽ nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống ma túy và một số luật liên quan để có những điều chỉnh phù hợp, ứng phó với những thách thức mới trong công cuộc phòng, chống ma túy. 

Các nghị quyết của AIPACODD hiện nay và AIFOCOM trước đây là những văn kiện của Nghị viện các nước ASEAN đã có nội dung khá toàn diện, bao trùm với mục tiêu chung hướng tới một cộng đồng ASEAN không có ma túy.

Năm nay, Quốc hội Việt Nam đã chọn chủ đề của Hội nghị “Biến lời nói thành hành động hướng tới một cộng đồng ASEAN không có ma túy” nhằm lồng ghép nỗ lực chung của AIPA xây dựng một ASEAN gắn kết và thích ứng trong lĩnh vực phòng, chống ma túy.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Việt Nam cho rằng, chiến lược phòng, chống ma túy cần được điều chỉnh phù hợp với tình hình mới, trong đó, lấy con người làm trung tâm, tập trung chỉ đạo việc mở rộng quy mô, diện bao phủ của các chương trình cai nghiện, bao gồm các chương trình phục hồi tại cộng đồng, giúp người sử dụng ma túy được hòa nhập với xã hội và sống một cuộc sống không có ma túy.

Chú trọng các biện pháp xã hội, kết hợp hành chính, hình sự

Ông Inshik Sim, đại diện cơ quan Phòng chống ma túy và tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC) tại khu vực Đông Nam Á - Thái Bình Dương cho rằng, các quốc gia ở Đông Á và Đông Nam Á đã chứng kiến sự gia tăng liên tục các vụ thu giữ methamphetamine trong thập kỷ qua, nhiều hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Tại thời điểm hiện tại, các quốc gia trong khu vực xác nhận lượng ma túy bị thu giữ lên đến 115 tấn trong năm 2019.

“Vấn đề ma túy ở Đông Nam Á hiện nay đang trở nên gay gắt hơn bao giờ hết và đã trở thành một cuộc khủng hoảng gây ra những hệ lụy về sức khỏe, quyền con người, an ninh và kinh tế đối với các quốc gia có liên quan. Để vượt qua khủng hoảng này, cần phải cấp thiết xây dựng các chính sách về ma túy mang tính cân bằng hơn, trong đó, y tế công cộng và sức khỏe về mặt xã hội đóng vai trò trung tâm trong các nỗ lực cải cách chính sách”, đại diện UNODC khuyến nghị.

Chia sẻ kinh nghiệm của Chính phủ Việt Nam trong dự phòng và điều trị nghiện ma túy, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh cho biết, trên cơ sở các quy định của pháp luật, Việt Nam đã thành lập được hệ thống dịch vụ hỗ trợ xã hội cho người nghiện ma túy rộng khắp ở 63 tỉnh, thành phố với hơn 100 cơ sở cai nghiện, hàng nghìn điểm tư vấn, hỗ trợ xã hội dành cho người cai nghiện ma túy ở xã, phường.

Chính phủ Việt Nam cũng đã ban hành nhiều chính sách nhằm tạo việc làm, vay vốn, ổn định sinh kế cho người sau cai nghiện trở về, giúp họ từng bước ổn định cuộc sống, hòa nhập với cộng đồng, xã hội. Từ năm 2009 đến nay, đã tổ chức điều trị, cai nghiện cho gần 300.000 lượt người nghiện ma túy; hỗ trợ tạo việc làm, tạo sinh kế cho hơn 50.000 lượt người sau cai nghiện.

Với những kết quả đạt được, Việt Nam đã rút ra được những kinh nghiệm quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề xã hội liên quan đến người nghiện ma túy như: Phải có được sự ủng hộ về mặt chính trị, sự lãnh đạo, chỉ đạo của các lãnh đạo cấp cao đối với công tác phòng, chống ma túy nói chung và công tác cai nghiện ma túy nói riêng, trong đó tập trung vào việc xây dựng thể chế, chính sách, pháp luật trên cơ sở các bằng chứng khoa học và thực tiễn; tuyên truyền, vận động nhân dân hiểu về tác hại và các ảnh hưởng của ma túy đối với cộng đồng, xã hội.

Theo Thứ trưởng Lê Văn Thanh, ma túy và tình trạng nghiện ma túy là một vấn đề xã hội, do vậy để giải quyết phải chú trọng các biện pháp xã hội; kết hợp các biện pháp hành chính, hình sự; đặc biệt phải huy động được hệ thống chính trị, người dân tham gia vào công tác đấu tranh, ngăn chặn tội phạm ma túy; tham gia vào công tác điều trị, cai nghiện, quản lý, giáo dục người cai nghiện ma túy; hỗ trợ người sau cai nghiện tái hòa nhập cộng đồng…

Tại hội nghị, các đại biểu đã cập nhật tình hình phòng, chống ma túy trên thế giới, trong khu vực, các nỗ lực của ASEAN ứng phó với ma túy; thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm quốc gia trong phòng, chống ma túy và điều trị nghiện ma túy.

Đồng thời, các nghị viện thành viên AIPA cũng cùng rà soát, đánh giá việc thực hiện các cam kết thể hiện trong nghị quyết các hội nghị AIFOCOM và AIPACODD, nhất là trách nhiệm các nhà lập pháp cần đề xuất các giải pháp thúc đẩy, tăng cường vai trò của các nghị viện, các nghị sĩ trong việc hiện thực hóa các cam kết, góp phần xây dựng cộng đồng ASEAN phát triển bền vững, an toàn, lành mạnh cho mọi người.