Bảo đảm an ninh, quốc phòng tại địa phương khi không còn Ban Chỉ huy quân sự cấp huyện

Sáng 14-6, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ chín, Quốc hội thảo luận ở hội trường về: Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc phòng; Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân; Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng; Luật Nghĩa vụ quân sự; Luật Biên phòng Việt Nam; Luật Phòng không nhân dân; Luật Lực lượng dự bị động viên; Luật Phòng thủ dân sự; Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự; Luật Dân quân tự vệ; Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh.

Trong phần thảo luận, đại biểu Tráng A Dương (Đoàn Hà Giang) cho biết, thực hiện kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, sẽ bỏ Ban Chỉ huy quân sự cấp huyện, thay vào đó thành lập Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực. Đây là một đơn vị trực thuộc Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh, không phải là cấp hành chính trung gian, có vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể, trong đó có một số nhiệm vụ được chuyển từ Ban Chỉ huy quân sự cấp huyện.

Dự thảo quy định chuyển trách nhiệm từ Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp huyện sang Chỉ huy trưởng Chỉ huy phòng thủ khu vực trong chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ về phòng thủ không quân nhân dân, bổ sung nhiệm vụ Chỉ huy trưởng chỉ huy phòng thủ khu vực, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp xã trong áp chế, tạm giữ tàu bay không người lái, phương tiện bay khác trên địa bàn quản lý là phù hợp.

Để bảo đảm sự thống nhất trong tổ chức lực lượng phòng không không quân cấp xã, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung vào Khoản 3 Điều 6 dự thảo Luật sửa đổi theo hướng “lực lượng phòng không cấp xã do dân quân đảm nhiệm được tổ chức thành trung đội súng máy phòng không, các tổ bắn mục tiêu bay thấp và tổ áp chế tàu bay không người lái, phương tiện bay khác”.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Trà Vinh) cho biết, dự thảo lần này đề xuất điều chỉnh thẩm quyền quyết định đối với cán bộ, công chức và hạ sĩ quan dự bị, chuyển từ Chủ tịch UBND cấp huyện lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh. Đây là một điều chỉnh về mặt phân cấp quản lý, phản ánh chủ trương tập trung thẩm quyền nhằm nâng cao tính đồng bộ, thống nhất trong công tác quản lý lực lượng dự bị động viên trên phạm vi toàn tỉnh.

Từ ngày 1-7, các địa phương sẽ thực hiện mô hình không còn chính quyền cấp huyện. Việc điều chỉnh thẩm quyền lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh là một bước đi tất yếu nhằm bảo đảm tính pháp lý, tính nhất quán và tránh khoảng trống trong thực thi công vụ.

Tuy nhiên, trong thực tiễn tổ chức công tác quân sự, quốc phòng ở cơ sở có thể thấy rằng lực lượng cán bộ, công chức và hạ sĩ quan dự bị thường cư trú, làm việc và được quản lý trực tiếp bởi chính quyền cấp cơ sở, cấp xã, phường.

Từ phân tích trên, đại biểu cho rằng, việc giao thẩm quyền quyết định cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh là hợp lý về mặt luật pháp, nhưng cần đi kèm với cơ chế phân quyền hợp lý về mặt tổ chức và tác nghiệp. Cụ thể, nên tổ chức các Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực hoặc tổ chức trung gian tương đương cấp huyện, có thể là đơn vị tham mưu trực thuộc Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh để tiếp nhận hồ sơ xử lý bước đầu và đề xuất lên UBND tỉnh phê duyệt.

Đồng thời, cấp xã cần được quy định vai trò rõ ràng trong xác định, đề xuất, theo dõi thực hiện nhưng không đảm nhiệm việc ra quyết định cuối cùng. Cách tổ chức như vậy vừa bảo đảm được nguyên tắc tập trung thẩm quyền tại cấp tỉnh, vừa duy trì tính sát thực tế, hiệu quả quản lý và tổ chức triển khai công tác quân nhân dự bị tại cơ sở.

Đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt (Đoàn Hà Nội) bày tỏ sự nhất trí cao với việc một luật sửa nhiều luật trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng để đáp ứng yêu cầu cấp thiết khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp từ 1-7.

Về tổ chức Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực, đại biểu cho rằng đây không phải là một cấp trung gian mà là tổ chức trực thuộc Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương, giúp chỉ đạo một số nhiệm vụ quân sự, quốc phòng xuống cấp xã cùng các nhiệm vụ khác khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Đại biểu cho biết: "Trong thời gian đầu tổ chức lại chính quyền địa phương cấp xã mà chúng ta chỉ bố trí 3 công chức làm nhiệm vụ quân sự có thể có những khó khăn nhất định. Về giải pháp này, Bộ Quốc phòng đã có những phương án cụ thể".

Đó là tăng cường cán bộ quân sự cấp tỉnh, các đồng chí sĩ quan, cán bộ của Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực xuống cùng với các đồng chí cấp xã để thời gian đầu vận hành cho nhuần nhuyễn, sau đó sẽ tổ chức rút kinh nghiệm.

“Nếu quá trình lâu dài phát huy tốt, chúng ta tiếp tục nhân rộng. Nếu chưa tốt, có thể rút kinh nghiệm, tính toán và đề xuất tiếp theo với cấp có thẩm quyền. Đây là cách tiếp cận của Bộ Quốc phòng, của Quân ủy Trung ương. Thực tiễn công tác ở địa phương chúng tôi rất thấu hiểu và trân trọng sự băn khoăn ý kiến của các đại biểu tham gia vào một luật sửa 11 luật này”, đại biểu Đoàn Hà Nội bày tỏ.

Phát biểu giải trình, tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội nêu, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang làm rõ nội dung liên quan đến vai trò, chức năng, nhiệm vụ của lực lượng phòng không cấp xã; Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực…

Trên cơ sở tiếp thu ý kiến của các đại biểu, cơ quan chủ trì soạn thảo hoàn thiện và Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ trình Quốc hội biểu quyết thông qua dự thảo Luật này vào chiều 27-6 để thực hiện chính quyền địa phương hai cấp từ 1-7.