Bàn giải pháp gỡ khó vận tải qua Biển Đỏ

Tại cuộc họp, đại diện các hiệp hội đều cho biết, căng thẳng Biển Đỏ đang là vấn đề quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp hiện nay.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) băn khoăn, hiện chưa biết tình trạng căng thẳng Biển Đỏ sẽ còn kéo dài bao lâu, khiến tác động đến những đơn hàng thời gian tới, hoặc những chi phí mà doanh nghiệp cần phải tính toán vào trong giá thành sản phẩm.

Tính tổng chi phí trả cho 1 container hàng trong một tháng qua, cước phí vận chuyển đi Bờ Tây đang tăng 70%, riêng hàng đông lạnh đi châu Âu tăng gần 4 lần. Cùng với khó khăn về suy giảm đơn hàng xuất khẩu, căng thẳng Biển Đỏ tạo thêm khó khăn cho các ngành hàng.

Trong lĩnh vực nông sản, bà Hoàng Thị Liên, Chủ tịch Hiệp hội hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam thông tin, có doanh nghiệp đã xếp hàng lên tàu từ ngày 20-12-2023 nhưng đến ngày 5-1-2024, tức là 15 ngày sau khi hãng tàu đã chạy thì bị áp dụng phụ thu với giá 2.000 USD/container 40 feet. Việc áp dụng phí một cách tùy tiện, không báo trước, không qua đối thoại, thỏa thuận làm cho các nhà xuất khẩu lâm vào thế “cá nằm trên thớt”; cho rằng, việc ứng xử của các hãng tàu là không minh bạch, không công khai và không phù hợp.

Cũng theo bà Liên, nếu phía doanh nghiệp không nộp phụ phí tăng thêm này thì họ gửi thêm bản áp phụ phí thanh toán trễ, trong vòng 1 tuần nếu không thanh toán các phụ phí (2.000 USD) mà hãng tàu yêu cầu, khiến các doanh nghiệp thêm bức xúc. Hiện, chi phí vận chuyển đối với mặt hàng này đi thị trường EU tăng 5-6 lần.

Đại diện Cục Hàng hải Việt Nam cho biết, theo quy định tại Nghị định 146/NĐ-CP, các hãng tàu phải niêm yết công khai giá cước cũng như vấn đề phụ thu trên trang thông tin điện tử của hãng tàu và thông báo cho khách hàng. Trong trường hợp thay đổi hoặc tăng thì phải thông báo trước 15 ngày.

Việc các hãng tàu thực hiện tăng ngay giá phụ thu mà không có thông báo, với bất kỳ trường hợp nào các hãng tàu áp dụng không đúng thì các doanh nghiệp gửi về Cục Hàng hải Việt Nam. Cục cam kết sẽ xử lý đúng các trường hợp mà các hãng tàu, doanh nghiệp vi phạm trong việc niêm yết giá theo quy định của pháp luật.

Theo thông tin từ Cục Hàng hải Việt Nam, giá cước tàu hiện vẫn ở mức cao, từ tháng 1-2024, cước vận chuyển container bằng tàu biển đi Hoa Kỳ, Canada tăng mạnh so với tháng 12-2023. Cước tàu đến Bờ Tây tăng 55-60%; cước tàu đến Bờ Đông tăng thêm 58-73%. Giá cước sang châu Âu cũng tăng mạnh so với tháng 12-2023.

Các bên tham gia cuộc họp cũng đưa ra đề xuất ổn định giá cước và phí vận chuyển; phân luồng hàng hóa và tuyến đường thay thế; đa dạng nguồn cung ứng hàng hóa; lưu ý trong đàm phán hợp đồng mua bán và hợp đồng bảo hiểm bám sát tình hình; tăng cường phối hợp, trao đổi thông tin, đánh giá tình hình và ứng phó đối với các tình huống tương tự trong tương lai; tăng cường hợp tác quốc tế; xây dựng kế hoạch phòng ngừa và phản ứng nhanh.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đề nghị các hãng tàu cần duy trì tuyến, đưa container rỗng về để đảm bảo cho hoạt động xuất, nhập khẩu cho doanh nghiệp. Đồng thời, thực hiện đúng quy định về niêm yết, về giá cước, phụ phí; xem xét hình thức vận tải đường sắt, đường biển và hàng không.

“Liên quan đến vấn đề thu phí chưa có niêm yết, chưa có thông báo, đề nghị các ngành hàng phản ánh lại với Cục Hàng hải Việt Nam để có xử lý”, ông Trần Thanh Hải nói.

Bộ Công Thương và các bộ, ngành liên quan sẽ theo dõi sát tình hình để tham mưu lãnh đạo nhằm đưa ra những giải pháp hỗ trợ cần thiết.