Bài cuối: Ý thức của tiểu thương là yếu tố hàng đầu

Rút kinh nghiệm vụ cháy TTTM Hải Dương, Giám đốc Sở Cảnh sát PCCC Hà Nội, Thiếu tướng Nguyễn Đức Nghi đã yêu cầu các phòng nghiệp vụ lên kế hoạch kiểm tra đột xuất công tác ứng trực, bảo vệ đêm ở 10 chợ và TTTM lớn trên địa bàn Thủ đô kéo dài đến ngày 2-10, nhằm kịp thời chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, thiếu sót. Trong Công văn số 737/CSPC&CC-PHDPC về việc tăng cường công tác PCCC chợ, siêu thị, TTTM vừa ban hành ngày 17-9 có nhắc đến vụ cháy thiêu rụi 3 tầng và trên 500 gian hàng của các hộ kinh doanh tại TTTM Hải Dương ước tính thiệt hại lên tới 400 tỷ đồng như một bài học lớn. 

Theo lãnh đạo Sở Cảnh sát PCCC Hà Nội, công tác PCCC ở các chợ, TTTM luôn được chỉ đạo sát sao để đề phòng những hậu quả đáng tiếc. Nguy cơ tiềm ẩn cháy, nổ ở chợ và TTTM chỉ sau mức độ nguy hiểm ở các địa điểm kinh doanh và tổng kho xăng dầu. Nhìn lại vụ việc cháy cây xăng ở số 2B Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm hai tháng trước, Sở Cảnh sát PCCC đã thẳng thắn nhận định, công tác phòng cháy chữa cháy ở Thủ đô Hà Nội còn nhiều bất cập. Lực lượng PCCC, xe cứu hỏa, phương tiện, trang bị còn ít. Xe cứu hỏa chưa hiện đại, các loại bình bọt, bình khí ít, có loại chỉ sử dụng được một lần. Cả Sở có 50 bộ quần áo chống cháy (300 triệu đồng/bộ), không đủ phân phát cho trên 10 đội của các quận, huyện… Đấy là chưa nói tới việc, cách đây 5 năm khi sáp nhập địa giới hành chính Hà Nội và Hà Tây (cũ), qua khảo sát, toàn thành phố thiếu hơn 6.000 ụ nước cứu hỏa công cộng. Việc triển khai lắp đặt ụ cứu hỏa theo tiêu chuẩn đô thị vẫn còn nhiều vướng mắc gây khó khăn lớn nếu xảy ra sự cố ở những khu đông dân cư, nhà cao tầng và nơi xa xôi, hẻo lánh.

Thượng tá Trần Quang Cường, Phó phòng Hướng dẫn phòng cháy, Sở Cảnh sát PCCC Hà Nội cho biết: "Những bài học cháy chợ Nghệ, chợ Vồi và xa hơn là cháy chợ Đồng Xuân luôn là bài học kinh nghiệm sâu sắc của cán bộ Sở Cảnh sát PCCC". Theo Thượng tá Cường, không chỉ đến khi xảy ra cháy TTTM Hải Dương công tác phòng chống cháy, nổ mới được quan tâm sâu sắc mà trước đó Sở Cảnh sát PCCC Hà Nội đã triển khai rất nhiều chuyên đề liên quan đến phòng chống cháy, nổ tại chợ và TTTM trên địa bàn Thủ đô. Gần đây nhất Sở đã có buổi kiểm tra về an toàn cháy nổ và công tác PCCC tại chợ Đồng Xuân, TTTM Vincom... và hiện tại đang tiến hành thanh, kiểm tra sát sao công tác phòng chống cháy nổ ở những khu chợ và TTTM khác trên toàn thành phố.

Triển khai mọi biện pháp

Trong 6 tháng qua, trên địa bàn thành phố đã xảy ra 76 vụ cháy, nổ, làm chết 3 người, 11 người bị thương, thiệt hại tài sản khoảng 20 tỷ đồng (giảm 49 vụ cháy, giảm 5 người chết, 2 người bị thương và tài sản thiệt hại giảm khoảng 8 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2012). Bên cạnh đó, còn xảy ra 262 vụ sự cố nhỏ khác. Nguyên nhân xảy ra cháy chủ yếu do sự cố về điện, sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt… Cũng trong 6 tháng đầu năm, qua kiểm tra, phúc tra 7.527 lượt đơn vị, cơ sở về công tác PCCC, đã phát hiện 18.076 tồn tại, thiếu sót về PCCC. Qua đó, xử phạt hành chính 1.356 tổ chức, cá nhân vi phạm với số tiền gần 1,3 tỷ đồng… Theo Thiếu tướng Nguyễn Đức Nghi, GĐ Sở Cảnh sát PCCC, trung bình mỗi năm thành phố xảy ra từ 230 đến 250 vụ cháy nổ lớn nhỏ, gây thiệt hại rất lớn, có vụ làm chết trên dưới 10 người. Sau nhiều nỗ lực hạn chế thì năm 2012 xảy ra 197 vụ (giảm 13% số vụ, những vụ lớn giảm nhiều), và tiến tới sẽ giảm số vụ cháy nổ trong năm 2013 xuống từ 5% đến 10% so với năm 2012 như đã đề ra… Bên cạnh việc tổ chức đợt kiểm tra có tính đột xuất về công tác phòng chống cháy nổ tại chợ và TTTM trên toàn thành phố, Sở Cảnh sát PCCC cũng liên tục tổ chức các lớp tập huấn về công tác PCCC cấp cơ sở.

Cùng với các biện pháp quyết liệt của Sở Cảnh sát PCCC, nhiều chợ và TTTM cũng quan tâm đến công tác PCCC. Ông Trần Ngọc Thành, Trưởng phòng Bảo vệ chợ Đồng Xuân, Phó ban thường trực PCCC chợ đã dẫn chúng tôi đi xem tận mắt 5 bể ngầm với sức chứa 600m3 nối trực tiếp với hệ thống cung cấp nước thành phố và 3 bể nổi đặt trên tầng thượng tòa nhà với sức chứa 150m3 lúc nào cũng ăm ắp nước. Theo ông Thành: "Vụ cháy chợ Đồng Xuân cách đây 20 năm vẫn là bài học đau xót và là nỗi ám ảnh của người dân Hà Nội và BQL chợ. Trong cuộc họp PCCC nào ở thành phố và cấp cơ sở cũng nhắc đến khiến chúng tôi xấu hổ". Trong buổi làm việc, ông Thành cho biết, trong 6 tháng qua BQL chợ đã lập 300 biên bản vi phạm do tiểu thương lấn chiếm lối đi và hệ thống PCCC với mức phạt từ 200.000 đến 700.000 đồng… Và để cải thiện tình trạng bày hàng hóa lấn chiếm hành lang an toàn phòng chống cháy nổ, phía Công ty cổ phần Đồng Xuân đã khắc phục bằng cách thường xuyên tuyên truyền, nhắc nhở và dán thông báo tại các gian hàng trong chợ.

Vĩ thanh

Nhắc đến thảm họa cháy kinh hoàng ở Hà Nội, người dân thường gợi nhớ hình ảnh cháy chợ Đồng Xuân 20 năm trước và những vụ cháy tại khu nhà gỗ phường Chương Dương. Bà Phùng Thị Lan, Tổ trưởng Tổ dân phố số 6, Khu dân cư số 1, phường Chương Dương, quận Hoàn Kiếm cho biết, khu dân cư số 1 có 35 hộ với 175 nhân khẩu, đặc thù là khu nhà gỗ, cổ lâu năm nên tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ bất cứ lúc nào. Không có ụ nước PCCC ở khu dân cư, nhưng thành phố quan tâm phát cho mỗi gia đình một bình cứu hỏa. Cứ một năm hai lần, cơ quan chức năng gửi thông báo triệu tập tổ trưởng dân phố đến tập huấn về lý thuyết trong công tác PCCC, sau đó, về cơ sở thông qua các cuộc họp tại khu phố sẽ lồng ghép tuyên truyền, nhắc nhở tới bà con về công tác PCCC tại khu phố. Qua khảo sát thực tế, dù công tác PCCC tại chợ Đồng Xuân lúc nào cũng được chú trọng, nhưng vì nằm lọt thỏm giữa các tuyến đường đông đúc Hàng Đường, Hàng Khoai, Nguyễn Thiện Thuật và Cầu Đông nhưng chỉ mặt phố Đồng Xuân là thông thoáng, ba mặt còn lại đều bị chiếm dụng nên khi xảy ra sự cố sẽ không biết xử lý theo hướng nào. Đây cũng là thực trạng phổ biến ở những khu chợ và TTTM của Hà Nội.