Bài cuối: Khơi dậy tinh thần đoàn kết, vì cộng đồng

Tiếng nói từ sự đồng lòng

Hình ảnh quen thuộc tại nhiều chung cư trên địa bàn phường Nghĩa Tân (quận Cầu Giấy) chính là tấm biển nhỏ xinh “Cầu thang an ninh - văn hóa” ngay trước lối đi vào. Đây không đơn thuần là khẩu hiệu hô hào, mà đã trở thành nếp sinh hoạt cộng đồng lành mạnh, được lan tỏa rộng khắp ở nơi đây gần 20 năm qua. Bí thư Chi bộ tổ dân phố 27 (phường Nghĩa Tân) Đỗ Trung Mịnh cho biết: “Giống với nhiều chung cư khác trên địa bàn, chung cư A3 phường Nghĩa Tân có cầu thang, sảnh vào khá rộng, nên trước khi mô hình “Cầu thang an ninh - văn hóa” ra đời, những chỗ này thường bị lạm dụng làm chỗ dừng, đỗ xe, để rác thải, rất lộn xộn và mất mỹ quan.

Đây cũng là nơi kẻ gian thường qua lại, rình mò ai sơ hở gì để trộm cắp...". Để ngăn chặn tình trạng này, cư dân chung cư A3 đã thống nhất xây dựng mô hình “Cầu thang an ninh - văn hóa”. Từ khi mô hình ra đời (năm 1999), khu vực đó đã trở thành điểm đọc báo, giải trí, giao lưu, trao đổi thông tin thường xuyên của nhiều cư dân. Đặc biệt, từ mô hình đầu tiên này, đến nay, toàn phường Nghĩa Tân đã có hơn 20 “Cầu thang an ninh - văn hóa”.

Nếu như chung cư A3 thành công trong việc hình thành, lan tỏa mô hình “Cầu thang an ninh - văn hóa” như một giải pháp để xây dựng nếp sống văn minh vì cộng đồng, thì tại chung cư Mipec Riverside (quận Long Biên), mô hình nhắc nhở, chia sẻ cùng nhau thông qua mạng xã hội cũng đang phát huy hiệu quả. Ông Phạm Ngọc Tuấn, cư dân chung cư Mipec Riverside chia sẻ: "Khu chung cư duy trì một trang mạng cộng đồng, với thành viên là các cư dân, cùng thực hiện phương châm nâng cao ý thức vì không gian sống chung văn minh, thân thiện. Ban đầu, nhiều người còn e ngại... Dần dần, việc góp ý diễn ra thẳng thắn hơn, như: Đề nghị các hộ dọn dẹp hành lang, quản lý tốt vật nuôi, để rác đúng nơi quy định, không hút thuốc nơi công cộng… Việc tiếp thu cũng được thực hiện nhanh chóng, từ đó nếp sống của cộng đồng hơn trăm hộ dân được hình thành".

Bồi đắp, lan tỏa nếp sống văn hóa

Giống với chung cư A3 và chung cư Mipec Riverside, nhiều chung cư khác trên địa bàn thành phố Hà Nội cũng đang có những cách làm hay, sáng tạo, mang lại hiệu quả trong xây dựng, lan tỏa nếp sống đẹp. Chung cư An Lạc, phường La Khê (quận Hà Đông) thống nhất duy trì hệ thống camera giám sát, nhắc nhở lẫn nhau; chung cư 34T, phố Hoàng Đạo Thúy (quận Cầu Giấy) đồng lòng căn cứ vào Quy tắc ứng xử nơi công cộng trên địa bàn thành phố Hà Nội, Quy ước tổ dân phố văn hóa để điều chỉnh hành vi ứng xử; chung cư CT6, phường Yên Hòa (quận Cầu Giấy) tổ chức các câu lạc bộ thể thao, văn hóa, làm nơi sinh hoạt, giải trí gắn kết tình cảm cộng đồng…

Nhiều chung cư còn thành lập các ban sự kiện, quỹ trẻ em… tổ chức các hoạt động vui chơi lành mạnh, tạo không khí vui vẻ, ấm áp trong tòa nhà. Anh Đinh Đức Tuấn, cư dân chung cư CT6, phường Yên Hòa (quận Cầu Giấy) cho biết: Khi đã hiểu, tin tưởng và có sự đồng thuận, cộng đồng nào cũng sẽ tìm được tiếng nói chung, vì lợi ích của tập thể. Điều này được chứng minh tại khu chung cư CT6, khi cả tòa nhà cùng đồng lòng góp kinh phí cải tạo, sửa chữa, chống xuống cấp cho ngôi nhà chung với số tiền từ một đến hàng chục triệu đồng/hộ. Ngoài ra, nơi đây còn duy trì tổng vệ sinh chung theo tháng, quý, cảnh quan môi trường luôn sạch, đẹp…

Từ thực tiễn ở các khu chung cư, nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Lân Bình cho rằng: Để hỗ trợ các cư dân chung cư, đã đến lúc cần có một quy tắc ứng xử dành riêng cho mô hình nhà ở chung cư để mọi người cùng tôn trọng, thực hiện. Đi kèm với đó là các chế tài xử phạt để việc thực hiện được nghiêm túc, hiệu quả. Đây sẽ là khớp nối văn hóa cần thiết giúp hình thành cung cách ứng xử phù hợp, từng bước bồi đắp, lan tỏa nếp sống văn hóa, văn minh trong môi trường sống còn nhiều mới mẻ này.

Còn theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Bùi Thị Thu Hiền, Sở đã có hướng dẫn niêm yết Quy tắc ứng xử nơi công cộng trên địa bàn thành phố Hà Nội ở những khu vực dễ thấy tại các khu chung cư, như: Sảnh chờ, thang máy, vườn hoa... Nhiều địa phương trên địa bàn thành phố đã và đang phát động thí điểm các mô hình chung cư văn hóa, chung cư “An toàn, thân thiện, lịch sự”…

Cũng theo bà Bùi Thị Thu Hiền, trong khi chưa xây dựng được quy tắc ứng xử dành riêng cho các khu chung cư, thì cần có sổ tay tiêu chí, tiêu chuẩn chung cho những người ở chung cư cùng thực hiện. Bên cạnh các quy định, quy tắc, điều quan trọng là có các hoạt động kết nối, khơi dậy tinh thần đoàn kết, ý thức sống vì mọi người, vì mái nhà chung. Có như vậy văn hóa chung cư mới thực sự được thấm nhuần, trở thành nếp sống văn hóa bền vững.