Bài 2: Ngăn hàng lậu như ngăn lũ

Thủ đoạn tinh vi

Tuyến biên giới chạy dài từ khu vực Tân Thanh qua Tân Mỹ đến Đồng Đăng thuộc tỉnh Lạng Sơn nằm sát quốc lộ 4A. Điều dễ nhận thấy nhất trên tuyến đường này là hàng trăm chiếc xe máy gửi ngay trong nhà dân hai bên đường. Một người ở thôn Khơ Đa, xã Tân Mỹ, huyện Văn Lãng cho biết, những người gửi xe máy ở đây là cửu vạn sang bên kia biên giới gùi hàng lậu thuê cho đầu nậu ở Việt Nam. Để khống chế "điểm nóng" này, Đồn Biên phòng Tân Thanh đã dựng 19 lán chốt dọc biên giới, trong đó có nhiều địa điểm được cho là "thánh địa" của hoạt động buôn lậu như Ma Mèo, Khơ Đa, Háng Mới, Lũng Cáu. Từ tháng 10 đến nay, toàn bộ quân số của Đồn Biên phòng Tân Thanh đã được huy động trực 24/24h tại các chốt, đồn cũng thành lập những điểm cơ động bố trí chiến sĩ trực canh tại chỗ ngăn chặn việc đối tượng buôn lậu mở thêm các lối tắt gùi hàng qua biên giới.

Ngay tại Cửa khẩu Cốc Nam, dù có đầy đủ lực lượng chức năng gồm biên phòng, hải quan... kiểm soát 24/24h nhưng vẫn có thời điểm tình trạng vận chuyển hàng lậu qua hai bên cánh gà diễn biến phức tạp. Trước thực trạng này, cơ quan chức năng đã dựng hàng rào sắt, bịt toàn bộ lối mòn và bố trí lực lượng canh gác. Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cốc Nam Nguyễn Hữu Trí cho biết, tình hình buôn lậu vào những tháng cuối năm khá phức tạp và xảy ra sớm hơn mọi năm. Chi cục đã bố trí lực lượng chốt chặn các cao điểm trên tuyến biên giới từ giữa tháng 10-2014 như Hang Dơi, Thác Ném, đường mòn 05... Ông Nguyễn Hữu Trí cho biết, những biện pháp quyết liệt đã hạn chế các đường dây, tụ điểm nóng buôn lậu, phát hiện và ngăn chặn hiệu quả nhiều vụ việc buôn lậu, gian lận thương mại. Điển hình là vào trung tuần tháng 12 vừa qua, Chi cục đã phối hợp với Trạm Biên phòng Cốc Nam phát hiện và bắt giữ Triệu Thị Duyên, trú quán tại thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộ (tỉnh Lạng Sơn) mang từ Trung Quốc về Việt Nam 2 túi ni lông chứa ma túy tổng hợp để tiêu thụ.

Có một thực tế khác là khi các đường mòn, đường tiểu ngạch bị chốt chặn thì lượng hàng đổ về các cửa khẩu chính ngạch rất lớn. Năm 2014, trị giá tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa qua Cửa khẩu Cốc Nam tăng 132%, số thuế thu bằng 180% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, có một vấn đề đặt ra là lượng hàng rẻ tiền, không đáp ứng chất lượng, tiêu chuẩn và nhãn mác chiếm khá lớn. Theo ông Nguyễn Hữu Trí, đối với những lô hàng này, Chi cục Hải quan Cốc Nam không làm thủ tục thông quan vì không đáp ứng yêu cầu chất lượng và yêu cầu chủ hàng vận chuyển hàng quay trở lại... Điển hình ở dạng vi phạm này là lô hàng của Công ty TNHH Thái Tuấn và Công ty TNHH N&T. Theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cốc Nam Nguyễn Thị Minh Hằng, mặc dù tờ khai hải quan lô hàng của Công ty Thái Tuấn được hệ thống xác định luồng xanh và được tự động thông quan, tuy nhiên trong quá trình bốc xếp hàng hóa, qua thu thập thông tin các lô hàng, cán bộ giám sát đã phát hiện tờ khai có dấu hiệu gian lận về số lượng, chủng loại nhằm trốn thuế. Trước đó, qua kiểm tra lô hàng Công ty TNHH N&T, lực lượng hải quan Cốc Nam cũng phát hiện số lô hàng tại tờ khai số 100146042401/A11 đã không thể hiện rõ xuất xứ hàng hóa trên nhãn theo quy định. Chi cục Hải quan Lạng Sơn đã xử phạt hành chính 30 triệu đồng và yêu cầu khắc phục bổ sung thêm các nội dung còn thiếu trên nhãn hàng hóa trước khi làm thủ tục thông quan.

Để đối phó với lực lượng chức năng, các đối tượng buôn lậu đã sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi và luôn thay đổi hình thức hoạt động gây khó khăn cho việc kiểm tra, kiểm soát. Trong đó có việc áp sát hàng lậu tại khu vực giáp danh biên giới, chờ cơ hội để vượt qua các điểm chốt chặn, lợi dụng đông người ngăn cản lực lượng chức năng; mở thêm đường mòn lối tắt trên khu vực biên giới... Đáng chú ý là ngoài hình thức mang vác hàng, tại khu vực Thác Ném, đối tượng chuyển hàng lậu đã làm dây tời chuyển hàng từ trên thác vào tận nhà dân, rồi chuyển nhanh cho các xe máy vận chuyển sâu vào nội địa.

Tấn công trấn áp

Trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, ngay từ đầu năm 2014, những "điểm nóng" vận chuyển hàng lậu đã được chính quyền địa phương và lực lượng chức năng xác định, gồm các khu vực Rọ Bon, đồi cao Tân Thanh, Gốc Bưởi, Hang Dơi Con, đường 474, đường 386, khu vực Thác Ném, cánh gà Cửa khẩu Cốc Nam (xã Tân Mỹ, huyện Văn Lãng); khu vực mốc 05, 06, Thác Nước, Bãi Gianh (thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộc)… Khi các địa bàn trên bị kiểm soát chặt chẽ, các đối tượng buôn lậu đã chuyển sang hoạt động tại một số đường mòn, lối mở khu vực biên giới thuộc các huyện Tràng Định, Lộc Bình và Đình Lập. Thủ đoạn buôn lậu ngày càng trắng trợn tinh vi khi các đối tượng cài cắm bố trí mạng lưới "chim lợn" theo dõi quy luật hoạt động của lực lượng chức năng để tìm cách lẩn trốn. Khi bị bắt chúng liều lĩnh chống trả, kêu gọi cửu vạn xông vào tranh cướp hàng tẩu tán, sử dụng gậy, đá tấn công lực lượng chức năng để cướp hàng. Thậm chí, nhiều đối tượng buôn lậu mang theo dao nhọn, hung khí sẵn sàng chống trả lực lượng chức năng gây nhiều khó khăn cho công tác tấn công tội phạm buôn lậu. Tại Tân Mỹ - Tân Thanh, tình trạng này đang diễn biến phức tạp khi các đối tượng liều lĩnh mở thêm nhiều cung đường mới tại khe bà Đen, khe bà Lan, Ma Mèo khu vực 474 áp sát đường giao thông để vận chuyển hàng lậu. Thiếu tá Phùng Mạnh Hùng, Phó Đồn trưởng Đồn Biên phòng Tân Thanh cho biết: "Ngăn chặn vận chuyển hàng buôn lậu như ngăn lũ, chúng tôi lập lán canh đến đâu thì đối tượng buôn lậu tránh đến đó. Những khu vực lực lượng chưa bố trí được, cánh buôn lậu tăng cường hoạt động mạnh vào ban đêm". Đúng như lời Thiếu tá Hùng, thời điểm này khi khu vực Khơ Đa được lực lượng biên phòng kiểm soát chặt chẽ thì người mang vác hàng lậu lại chuyển sang khu vực thuộc dãy núi Ma Mèo, Háng Mới. Ngay trong đêm cùng các chiến sĩ biên phòng đi tuần tra, chúng tôi đã chứng kiến dòng người với đèn pin sáng rực như hàng kiến di chuyển trong đêm trên dãy núi Ma Mèo. Theo Đại úy Nguyễn Trung Tín, đang làm nhiệm vụ tại chốt canh cuối cùng của Đồn Biên phòng Tân Thanh trên dãy Khơ Đa - sát "điểm nóng" Ma Mèo, hoạt động vận chuyển hàng lậu khu vực này đã giảm khi lực lượng chức năng bao vây. Tuy nhiên, khi lực lượng chức năng ngăn chặn các "vòi bạch tuộc" thì nhiều đối tượng buôn lậu lại liều lĩnh tìm mọi cách mở đường mòn, lối tắt mới để vận chuyển hàng lậu. Thực tế này cần được xem xét để tăng cường bố trí lực lượng; đồng thời có phương án đấu tranh, ngăn chặn hiệu quả hơn.

Một vấn đề khác cũng được dư luận quan tâm là có lúc, có nơi lực lượng chức năng trên địa bàn và chính quyền địa phương chưa chủ động phòng ngừa, đấu tranh chống buôn lậu; chưa nắm chắc diễn biến trên địa bàn. Theo Phó Chủ tịch UBND TP Móng Cái (tỉnh Quảng Ninh) Nguyễn Tiến Dũng, từ hạn chế trên dẫn đến hình thành đường dây buôn lậu, tụ điểm chứa chấp hàng nhập lậu ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự và hoạt động sản xuất, thương mại, quyền lợi người tiêu dùng. Vụ việc điển hình nhất, vào ngày 2-11-2014, Cục CSĐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ - Bộ Công an đã phát hiện, bắt giữ tại khu vực mốc 1370, thuộc khu 4, phường Hải Hòa (Bến Xuồng), TP Móng Cái 2 chiếc đò vận chuyển 70 cục hàng hóa các loại và 2 xe ô tô có chứa hàng nhập lậu. Ngay sau đó, các lực lượng chức năng đã khám xét khẩn cấp 3 địa điểm trên địa bàn 2 phường Hải Hòa và Trần Phú, thu giữ khoảng 120 tấn hàng hóa. Qua điều tra, cơ quan chức năng đã khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam 10 đối tượng, trong đó có đối tượng cầm đầu là Lương Quang Thắng để tiếp tục điều tra, xử lý theo quy định pháp luật. UBND TP Móng Cái cũng chỉ đạo tiến hành kiểm điểm vụ việc, xử lý nghiêm tập thể, cá nhân thiếu tinh thần trách nhiệm, làm ngơ hoặc tiếp tay cho buôn lậu.

Từ đầu năm đến trung tuần tháng 11-2014, trên địa bàn TP Móng Cái, lực lượng chức năng đã bắt giữ 636 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, trong đó buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm, hàng lậu là 569 vụ, trị giá 19,6 tỷ đồng. Đáng chú ý, cơ quan chức năng đã phát hiện, bắt giữ 33 vụ vận chuyển ma túy trái phép, tang vật thu được 17.652 viên thuốc lắc và 45.958,32 gram ma túy các loại. Theo Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Móng Cái, vụ việc gần đây nhất là vào ngày 14-12-2014, tại khu vực đường biên giới Km1, phường Ka Long, TP Móng Cái, lực lượng biên phòng đã bắt quả tang Nguyễn Thị Hà (Bắc Giang) vận chuyển 3.970,76 gram Methamphetamin từ Trung Quốc về Việt Nam. Trước đó, ngày 7-12-2014, lực lượng biên phòng cũng đã bắt quả tang Bùi Tiến Nghĩa (Hải Phòng) buôn lậu pháo từ Trung Quốc về Việt Nam, tang vật thu giữ 23,7kg pháo các loại, do Trung Quốc sản xuất.

Cuộc chiến chống buôn lậu nơi biên giới những tháng giáp Tết căng như dây đàn. Xác định đấu tranh chống buôn lậu ngay từ khu vực đường biên, cửa khẩu là điểm mấu chốt để hạn chế tình trạng gian thương đưa hàng trốn thuế vào nội địa, các lực lượng đang căng sức với quyết tâm cao nhất.