Ba tuyến metro của TP HCM bị đội vốn 60.000 tỷ đồng

Trong báo cáo khẩn gửi UBND TP HCM, Ban quản lý đường sắt đô thị thành phố cho biết, tuyến metro số 1 dài gần 20 km (Bến Thành - Suối Tiên) có tổng mức đầu tư được duyệt vào năm 2007 là hơn 17.300 tỷ đồng (hơn 1,09 tỷ USD). Bốn năm sau, tổng mức đầu tư dự án này được điều chỉnh lên hơn 47.300 tỷ đồng (hơn 2,49 tỷ USD), tăng 30.000 tỷ đồng (87% so với ban đầu).

Trong đó, 40% là do biến động giá nguyên - nhiên liệu, việc tăng lương tối thiểu từ năm 2006 đến 2009; còn lại là do tăng khối lượng dự án nhằm đem lại hiệu quả đầu tư và khai thác cao hơn cho dự án (đầu tư cho đầu máy, toa xe, trang thiết bị nhà ga, áp dụng các trang thiết bị, hệ thống tiên tiến...).

Bên cạnh đó, việc cập nhật tỷ giá Yên Nhật và Việt Nam Đồng, tỷ lệ tính toán các chi phí dự phòng, rủi ro trượt giá cập nhật theo quy định mới cũng làm cho tổng mức đầu tư tăng đáng kể.

Đối với tuyến metro số 2 dài hơn 11 km (Bến Thành - Tham Lương), tổng mức đầu tư được duyệt vào năm 2010 là hơn 26.100 tỷ đồng (hơn 1,3 tỷ USD). Đến nay, tổng mức đầu tư của dự án được cập nhật là khoảng 40.000 tỷ đồng (hơn 2 tỷ USD), tăng khoảng 14.000 tỷ đồng (51% so với ban đầu).

Trong đó, gần 240 triệu USD là do trượt giá và lạm phát trong 5 năm (2010-2015), nguyên vật liệu và tiền lương. Số còn lại do tối ưu hóa thiết kế, bổ sung khối lượng như thiết kế ga ngầm có tường dày hơn, ga dài hơn, bổ sung giao cắt với các tuyến metro khác... Ngoài ra, việc thay đổi tỷ giá giữa tiền Việt Nam với USD, EURO cũng khiến tổng vốn tăng đáng kế.

Báo cáo của Ban quản lý đường sắt đô thị cũng cho biết, tuyến metro số 5 giai đoạn 1 dài gần 9 km (ngã tư Bảy Hiền - Cầu Sài Gòn) khi đăng ký danh mục dự án ODA chỉ ước khoảng 833 triệu EURO (năm 2011). Tuy nhiên, tính đến nay tổng mức đầu tư dự án này ước khoảng hơn 1,5 tỷ EURO (87%).

Nguyên nhân làm thay đổi tổng mức đầu tư của tuyến metro số 5, giai đoạn 1, là do tính toán lại khối lượng toàn bộ dự án, bổ sung 5% chi phí quản lý dự án, 7% chi phí tư vấn xây dựng theo quy định mới...

Đánh giá về nguyên nhân đội vốn, Ban quản lý đường sắt đô thị TP HCM cho rằng do chủ đầu tư, các tư vấn lập dự án và tư vấn thẩm tra trong nước chưa có kinh nghiệm, dẫn đến việc tính toán chưa sát thực tế. Các chi phí xây dựng, giải phóng mặt bằng, quản lý dự án tính theo quy định trong nước nên rất thấp. Đồng thời do các dự án chậm triển khai nên chịu ảnh hưởng của trượt giá, lạm phát.

Qua tính toán, suất vốn đầu tư 1 km của các tuyến metro tại TP HCM gồm: tuyến số 1 là 93,9 triệu USD/km; tuyến số 2 là 130,8 triệu USD/km và tuyến số 5 là 117,5 triêu USD/km.

Theo ban quản lý đường sắt đô thị, so sánh với suất đầu tư của các dự án nước ngoài khác thì suất đầu tư tính trên km của các dự án đường sắt đô thị thành phố không cao.