Yemen: Bất đồng khó hàn gắn

Cùng thời điểm chính quyền của ông A.Saleh công bố, tại thủ đô Sanaa, lực lượng an ninh Yemen đã bắn đạn thật vào những người biểu tình đòi Tổng thống từ chức. Ít nhất 15 người đã thiệt mạng từ các vụ đụng độ này. Đáp lại, ngày 3-6, phe đối lập đã nã rốc két vào dinh Tổng thống khiến 11 người thiệt mạng và 124 người bị thương, trong đó có Tổng thống A.Saleh. Trong khi đó, chi nhánh al-Qaeda tại Bán đảo Arập đã chiếm giữ một cảng biển ở tỉnh Abyan, miền Nam Yemen, sau hai ngày giao tranh ác liệt với lực lượng an ninh chính phủ. Lực lượng al-Qaeda chiếm giữ cảng biển này với mục tiêu đưa thêm nhiều tay súng nước ngoài vào Yemen… Từ tình hình ấy, dư luận cho rằng, rất khó có khả năng, hai bên có thể đạt được thỏa thuận do GCC làm trung gian hòa giải.

Nhìn lại quá trình từ tháng hai vừa qua, làn sóng biểu tình do phe đối lập, gồm các thủ lĩnh bộ tộc, cộng đồng Hồi giáo và lực lượng cánh tả, đòi Tổng thống Saleh từ chức sau 33 năm cầm quyền đã bùng phát tại nhiều thành phố lớn ở Yemen khiến cộng đồng quốc tế lo ngại về nguy cơ đẩy quốc gia nghèo khó trên bán đảo Arab này vào nội chiến. GCC đã đề xuất kế hoạch hòa bình, theo đó, Tổng thống A.Saleh có 30 ngày để từ chức sau khi ký thỏa thuận được miễn truy tố. Sau đó, phe đối lập sẽ thành lập một chính phủ đoàn kết dân tộc trong vòng bảy ngày và chính phủ mới sẽ tiến hành bầu cử tổng thống và quốc hội trong vòng 60 ngày sau đó. Tuy nhiên, Tổng thống A.Saleh liên tiếp từ chối ký vào thỏa thuận. Bạo lực liên tiếp nổ ra sau đó gây thương vong lớn. Với nỗ lực của GCC, ngày 28-5, Chính phủ Yemen và lực lượng bộ tộc đã đạt được thỏa thuận nhằm chấm dứt tình trạng đối đầu, bao gồm việc các tay súng bộ tộc rút khỏi những tòa nhà chính quyền mà họ đang chiếm giữ và tiến tới việc khôi phục đời sống bình thường tại quận Hasaba ở thủ đô Sanaa sau khi giao tranh giữa hai bên trong tuần qua đã khiến 115 người thiệt mạng. Tuy nhiên, chỉ hai ngày sau khi có hiệu lực, ngày 31-5, thỏa thuận này đã bị phá vỡ sau khi xảy ra giao tranh ác liệt giữa hai bên, khiến 21 người thiệt mạng.

Bởi vậy, trở lại với tuyên bố mới đây của Tổng thống A.Saleh sẵn sàng ký vào bản thỏa thuận do GCC làm trung gian, vẫn khiến cho phe đối lập nghi hoặc. Cho dù thông cáo phát đi ngày 2-6 của GCC đã khẳng định các nước Vùng Vịnh sẽ tiếp tục nỗ lực hỗ trợ Yemen đạt được một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột, nhưng trong bối cảnh hiện nay, thật khó tìm được giải pháp tối ưu để hàn gắn mối bất đồng vốn đang ngày một sâu sắc ở quốc gia Tây Nam Á này.