Ý thức là trên hết, trước hết

Nguyên nhân vụ việc đang được cơ quan chức năng điều tra, kết luận và tất nhiên sai phạm (nếu có) sẽ được xử lý nghiêm. Nhưng điều đáng nói hơn là ngay sau khi vụ tai nạn xảy ra đã có nhiều ý kiến tranh cãi liên quan đến vụ việc, từ việc chất lượng đầu tư hạ tầng đến cách điều khiển phương tiện và tổ chức giao thông trên các tuyến đường cao tốc…

Tuy nhiên, dù với ý kiến gì thì một lần nữa có thể thấy, việc bảo đảm an toàn giao thông trên hết, trước hết vẫn phải xuất phát từ ý thức tuân thủ quy định và nguyên tắc điều khiển phương tiện. Rõ ràng, với đường cao tốc 2 làn xe hay nhiều làn xe chạy thì nguyên tắc đầu tiên mà bất kỳ lái xe nào cũng phải tuân thủ là giữ phương tiện đi đúng làn và đúng tốc độ. Với đường chỉ có 1 làn xe chạy/chiều, lái xe phải bình tĩnh, kiên nhẫn chờ tới đoạn được phép vượt (thường là đoạn được mở rộng và có biển báo cho phép vượt) mới được điều khiển phương tiện vượt lên.

Đường cao tốc dù 4 hay 6 làn xe mà lái xe không có ý thức tuân thủ quy định và giữ nguyên tắc lưu thông thì nguy cơ xảy ra tai nạn vẫn cao. Bổ sung biển báo, đèn chiếu sáng hay lắp camera để giám sát, phạt nguội… cũng chỉ là biện pháp tăng cường an toàn, không thể thay thế cho ý thức của người tham gia giao thông.

Đáng tiếc, việc tuân thủ quy định và nguyên tắc điều khiển phương tiện tham gia giao thông còn là điểm yếu. Không ít lái xe vẫn quên những bài học cơ bản, như tuân thủ biển báo; thắt dây an toàn khi ngồi trên xe; không vượt bên phải; tốc độ thấp đi vào làn trong, nhường làn ngoài cho xe tốc độ cao… Trong đô thị, việc phương tiện tranh giành đường, “đè” nhau để vượt lại càng phổ biến. Khi không có cảnh sát giao thông, phương tiện ngang nhiên vượt đèn đỏ, đi ngược chiều. Có người đã nói, giao thông trong đô thị giống như trò chơi “điền vào ô trống”, mà không có bất kỳ một nguyên tắc nào. Ô tô dàn hàng ngang chiếm hết lòng đường, xe máy đi lên vỉa hè…

Có thể khẳng định, việc thiếu ý thức tuân thủ quy định vẫn là nguyên nhân chính dẫn đến các vụ tai nạn giao thông. Vì vậy, xây dựng ý thức tham gia giao thông an toàn hay văn hóa giao thông an toàn là điều vô cùng quan trọng, vừa mang tính cấp bách vừa mang tính lâu dài. Văn hóa giao thông an toàn đơn giản là tuân thủ pháp luật, quy định, nguyên tắc khi tham gia giao thông. Khi tuân thủ luật, quy định, nguyên tắc tham gia giao thông, mỗi người đã giữ an toàn cho chính bản thân và xã hội, góp phần giảm tai nạn và ùn tắc giao thông, chung tay xây dựng giao thông văn minh, đô thị văn minh.

Xây dựng ý thức, văn hóa giao thông an toàn không phải chuyện một sớm một chiều mà đòi hỏi sự bền bỉ; lực lượng chức năng vừa phải tuyên truyền, hướng dẫn, vừa kiểm tra, giám sát và xử phạt nghiêm vi phạm. Văn hóa giao thông an toàn phải được hình thành ngay từ những đứa trẻ bằng những bài giảng trong các nhà trường và người lớn phải làm gương.

Nguyên nhân vụ tai nạn trên rồi sẽ được kết luận. Tổ chức giao thông trên cao tốc Cam Lộ - La Sơn, trên hệ thống giao thông cả nước, nhất là với các tuyến cao tốc chỉ có hai làn xe, không có làn dừng khẩn cấp, sẽ được rà soát theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ. Song nếu lái xe vẫn không chấp hành nghiêm pháp luật về trật tự an toàn giao thông thì sẽ còn xảy ra những vụ tai nạn đáng tiếc, để lại hậu quả lớn cho gia đình và xã hội.