Xây dựng hình ảnh đẹp của nghệ sĩ trước công chúng

Ứng xử chưa đúng chuẩn mực

Phát biểu đề dẫn hội thảo, Nghệ sĩ nhân dân Bùi Thanh Trầm cho rằng, trong bối cảnh nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế, cùng với tính “đa chiều đa diện” của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, bên cạnh những điều kiện thuận lợi, không ít nghệ sĩ đang đứng trước thách thức trên con đường nghệ thuật để khẳng định vị thế, hình ảnh, uy tín của mình trước công chúng. Thậm chí, một số nghệ sĩ có biểu hiện dao động về tư tưởng chính trị, có những hành vi lệch chuẩn trong giao tiếp, ứng xử; thiếu chuẩn mực trong lối sống...

Nhà văn, tác giả Nguyễn Hiếu cho rằng, nghệ sĩ là người của công chúng, là thần tượng của không ít người trẻ. Nhất cử nhất động, lời ăn, tiếng nói trong nghệ thuật và cả đời sống thường nhật của họ đều được công chúng để ý, đánh giá và thậm chí làm theo. Vì vậy, ứng xử của họ trong đời sống tác động đến công chúng ở cả hai chiều tích cực và tiêu cực.

Nhiều nghệ sĩ lớn đã khắc sâu tên tuổi trong nền văn học, nghệ thuật, có cuộc đời, sự nghiệp và thái độ ứng xử trước công chúng luôn được đồng nghiệp, người hâm mộ tôn trọng, cảm phục, như Nghệ sĩ nhân dân Trà Giang, Nghệ sĩ nhân dân Thu Hiền, Nghệ sĩ nhân dân Đặng Thái Sơn, Nghệ sĩ nhân dân Quý Dương… 

Nghệ sĩ nhân dân Hoàng Dũng được khán giả gọi là “bố Phan Quân” (vai diễn trong phim “Người phán xử”), nhắc nhiều những câu nói ấn tượng của ông trong phim. Nghệ sĩ nhân dân Minh Hòa từng tâm sự, những trang phục bà mặc trong phim được khá nhiều người khán giả bắt chước mặc theo. Vì vậy, nghệ sĩ luôn ý thức để có hình ảnh, diện mạo chỉn chu, đẹp mắt trước công chúng. 

Tuy nhiên, hiện nay, không ít nghệ sĩ ứng xử thiếu chuẩn mực ảnh hưởng không tốt đến khán giả, làm xấu đi hình ảnh của nghệ sĩ trong mắt công chúng. Nhiều ví dụ được các đại biểu nêu rõ và phân tích tại hội thảo, như chuyện một số ca sĩ thiếu minh bạch trong việc quyên góp làm từ thiện; tham gia quảng cáo sản phẩm sai mục đích, chức năng, gây hậu quả cho người tiêu dùng; nghệ sĩ sa vào tệ nạn xã hội; có những phát ngôn trên mạng xã hội thiếu văn hóa, xúc phạm, miệt thị đồng nghiệp và khán giả… 

Tiến sĩ, nhà lý luận, phê bình sân khấu Cao Ngọc cho rằng, nghệ sĩ hiện đang có nhiều nguồn thu nhập hơn ngoài lĩnh vực của chính họ là biểu diễn, sáng tác. Đáng tiếc là một số nghệ sĩ thiếu bản bản lĩnh, vì lợi ích cá nhân mà tham gia vào những hoạt động không đúng đắn, gây phản ứng tiêu cực trong xã hội. Họ đã vi phạm quy tắc ứng xử có văn hóa vốn rất cần thiết của những gương mặt đại diện cho văn hóa, nghệ thuật nước nhà. 

Để xây dựng hình ảnh đẹp

Nghệ sĩ nhân dân Trần Quốc Chiêm, Chủ tịch Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật Hà Nội nhận định, là những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, nghệ sĩ chân chính có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng trong đời sống cộng đồng. Để phát huy truyền thống vẻ vang của nền văn nghệ cách mạng mà các nghệ sĩ đi trước dày công xây dựng cũng như khắc phục những hạn chế trong đời sống nghệ thuật thời gian qua, nhất là những hành vi “lệch chuẩn” của một số nghệ sĩ, các cơ quan, ban ngành, những người có trách nhiệm cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.

Cụ thể, Nghệ sĩ nhân dân Trần Quốc Chiêm cho rằng, mỗi nghệ sĩ cần ý thức sâu sắc về sứ mệnh nghệ thuật cao cả mà mình đang đảm trách; phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện đạo đức; nâng cao trình độ năng lực chuyên môn; kiên trì, nỗ lực trong sáng tạo, trình diễn. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, mỗi nghệ sĩ cần thực hiện tốt nghĩa vụ, quyền hạn của một người công dân, tăng cường ý thức tuân thủ pháp luật, có lối sống lành mạnh, trong sáng; có ứng xử phù hợp với quy tắc, chuẩn mực đạo đức của cộng đồng, xã hội; gương mẫu thực hiện tốt hai Quy tắc ứng xử của thành phố Hà Nội, Quy tắc ứng xử dành cho người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật…

Cùng với đó, các bộ, ngành, cơ quan trực tiếp quản lý hoạt động sáng tạo nghệ thuật, các cấp hội văn học nghệ thuật ở Trung ương và địa phương cần làm tốt công tác giáo dục, định hướng tư tưởng, nâng cao bản lĩnh chính trị, trách nhiệm nghề nghiệp, ý thức công dân cho đội ngũ văn nghệ sĩ; phát hiện kịp thời những tư tưởng, hành vi lệch chuẩn, vi phạm thuần phong mỹ tục, đạo đức xã hội, chuẩn mực nghề nghiệp của một số nghệ sĩ để uốn nắn, chấn chỉnh và nghiêm khắc xử lý, tránh những hiện tượng, vụ việc đáng tiếc xảy ra.

Nghệ sĩ Ngọc Dương (Nhà hát Chèo Việt Nam) cho rằng, có nhiều cách để nghệ sĩ xây dựng hình ảnh đẹp, ghi lại dấu ấn trong lòng khán giả. Nghệ sĩ nên trau dồi nghề nghiệp, tận dụng không gian biểu diễn để sáng tạo những tác phẩm, vai diễn để công chúng yêu quý, nhớ đến.

Nhà báo Nguyễn Thúy Hiền (Báo Văn hóa) chia sẻ, nghệ sĩ phải tạo “barie” cho chính mình. Muốn giữ được hình ảnh và sự trân trọng, yêu mến của khán giả, nghệ sĩ cần có bản lĩnh, ý thức trách nhiệm, có những phát ngôn hay, chia sẻ tích cực thay vì lan truyền những phát ngôn, hình ảnh phản cảm, nhất là trên không gian internet, mạng xã hội. Điều này còn giúp tạo môi trường văn hóa trong lành cho xã hội, định hướng phát triển nhân cách cho công chúng.