Xả trạm, dừng thu phí nếu chưa hoàn thành thu phí không dừng

Về vấn đề thu phí không dừng được đại biểu Đặng Hồng Sỹ (Đoàn Bình Thuận) chất vấn, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể khẳng định, việc áp dụng thu phí không dừng sẽ giúp việc đi lại thuận lợi; công khai, minh bạch việc thu phí. Tuy nhiên, việc thu phí không dừng chưa bảo đảm tiến độ đề ra vì còn nhiều vướng mắc, khó khăn như do thói quen của người dân, công nghệ có một số sơ sót về kỹ thuật… Hiện nay đã dán được khoảng 3,2 triệu thẻ thu phí không dừng, chiếm khoảng 69% số xe ô tô trên toàn quốc.

Theo Bộ trưởng, cả nước hiện có 113 trạm thu phí, hơn 400 làn đường nên không thể đáp ứng kịp về ứng dụng công nghệ. Đến năm 2019, cơ bản các dự án BOT đã có ít nhất 2 làn thu phí không dừng. Tuy nhiên, còn 28 trạm thu phí của Tổng công ty Đường cao tốc Việt Nam do vướng mắc về tái cơ cấu nên không có kinh phí triển khai, đến thời điểm này mới giải quyết xong về cơ chế, ký hợp đồng tín dụng để triển khai thu phí không dừng. 

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đến ngày 30-6-2022, toàn bộ các trạm BOT (trừ các trạm của Tổng công ty Đường cao tốc Việt Nam) phải hoàn thành lắp đặt đầy đủ làn thu phí không dừng, chỉ trừ lại 2 làn ở mỗi chiều đường để giải quyết những tình huống phức tạp. Riêng các trạm thuộc Tổng công ty Đường cao tốc Việt Nam, đến ngày 31-7-2022 phải hoàn thành toàn bộ thu phí không dừng.

“Nếu ngày 30-6, các trạm BOT không thuộc Tổng công ty Đường cao tốc Việt Nam chưa hoàn thành thì chúng tôi sẽ cho dừng thu phí, khi nào hoàn thiện xong mới cho thu phí lại. Riêng các trạm thuộc Tổng công ty Đường cao tốc Việt Nam cũng như vậy, đến ngày 31-7, không hoàn thành thu phí không dừng thì phải xả trạm”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định.

Về giải pháp, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải nêu rõ, Bộ triển khai thành công thí điểm chỉ thu phí không dừng trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng làm cơ sở mở rộng cho các tuyến cao tốc khác. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, khuyến khích các phương tiện dán thẻ tham gia dịch vụ để phát huy tối đa hiệu quả hệ thống; tiếp tục chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ tập trung rà soát, kịp thời khắc phục các lỗi trong quá trình vận hành hệ thống; thực hiện đúng quy định hợp đồng BOT đã ký, cho phép các dự án được áp dụng mức phí theo lộ trình trong hợp đồng trong năm 2022…

Tranh luận với Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) cho biết, cử tri đặt câu hỏi, liệu có “lợi ích nhóm” trong việc chậm trễ hoàn thành thu phí không dừng hay không?

Lý giải vì sao trước đây, Bộ Giao thông Vận tải xác định thời điểm hoàn thành thu phí tự động vào năm 2019, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nêu rõ, theo Đề án của Chính phủ đã giao, mỗi trạm BOT có ít nhất 2 làn xe thu phí tự động, nếu dán thẻ không được nhiều thì việc đi trên các làn đường này cũng khó khăn. Việc thực hiện dán thẻ, từ năm 2016 đến nay mới được 3,2 triệu ô tô.

Theo Đề án của Chính phủ, tất cả các trạm đều có 2 làn xe thu phí không dừng, bảo đảm đúng theo tiến độ dự án. Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho biết, tiến độ thực hiện cũng phải từng bước mở rộng dần ra, chứ không thể nào không có thẻ, chưa dán thẻ mà đã làm nhiều thì cũng không thể sử dụng được.

Bộ trưởng cũng khẳng định, đây là dự án liên quan đến người dân, các cơ quan chức năng, kể cả Bộ Công an cũng rất quan tâm đến vấn đề này. “Chúng tôi hiện nay chưa phát hiện lợi ích nhóm giữa các cơ quan nhà nước câu kết với các nhà đầu tư vì các nhà đầu tư hầu như độc lập toàn bộ. Nếu cá nhân nào vi phạm thì phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, chúng ta có bộ máy để kiểm tra, giám sát việc này”, Bộ trưởng nói.

Đối với câu hỏi của đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn Bình Định) về dỡ bỏ trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài, Bộ trưởng cho biết, đây là dự án có nhiều bức xúc ở Hà Nội, Bộ cũng đã có phương án kết thúc thu phí tại trạm BOT này. Tuy nhiên, do dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến doanh thu của trạm, nên Bộ đang rà soát, kiểm tra lại để bảo đảm công bằng giữa nhà đầu tư và người dân, khi đủ các điều kiện theo hợp đồng sẽ cho dừng thu phí ngay, không để trạm ở vị trí hiện tại.

Về tranh luận của đại biểu Nguyễn Hải Trung (Đoàn Hà Nội) về việc khi nào dừng thu phí tại trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, chỉ có hai giải pháp, nếu kết thúc theo giao ước hợp đồng thì phải cho phép nhà đầu tư tiếp tục thu phí như đang thực hiện; còn nếu muốn kết thúc thu phí ngay thì phải mua lại một phần, bởi theo hợp đồng đã ký thì chưa thu đủ giao kết.