Xã hội hóa xây dựng nông thôn mới ở Hà Nội:Huy động sức dân, phát huy nội lực cộng đồng

Từ những mô hình tiêu biểu cho thấy, khi người dân trở thành chủ thể, cộng đồng là động lực, chương trình xây dựng nông thôn mới sẽ phát huy hiệu quả…

Những điểm sáng xã hội hóa nguồn lực

Tại xã Phú Cát (huyện Quốc Oai), với đặc thù bán sơn địa, diện tích tự nhiên lớn, địa hình trải rộng, hệ thống giao thông dài, việc xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu cần nguồn kinh phí rất lớn để đầu tư cho hạ tầng. Để đạt kết quả cao, bên cạnh sự quan tâm của thành phố và huyện, xã Phú Cát đã phát huy tối đa các nguồn lực với quan điểm “lấy sức dân để lo cho dân”.

Chủ tịch UBND xã Phú Cát Nguyễn Trọng Hoàn cho biết, nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, tạo sự đồng thuận cao, nhân dân Phú Cát đã nhiệt tình hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới. Tính từ năm 2011 đến nay, xã đã huy động được gần 500 tỷ đồng. Trong đó, từ năm 2015 đến nay, người dân địa phương đã hiến 5.000m² đất ở, đất vườn và khoảng 3ha đất nông nghiệp để làm đường và các công trình phụ trợ, phục vụ nhu cầu đi lại của nhân dân. Nhờ đó, năm 2021, Phú Cát trở thành xã đầu tiên của huyện Quốc Oai được thành phố công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và đến năm 2023 là xã đầu tiên đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.

Không riêng Phú Cát, việc xã hội hóa xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố Hà Nội thời gian qua xuất hiện nhiều điểm sáng. Tại thôn Giẽ Hạ (xã Phú Yên, huyện Phú Xuyên), phong trào chung sức xây dựng nông thôn mới lan tỏa mạnh mẽ trong nhân dân. Nhờ đó, hạ tầng của thôn được đầu tư khang trang, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, đồng thời giúp xã Phú Yên đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2023 và đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu trong các lĩnh vực y tế, du lịch vào năm 2024.

Theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội, tính riêng từ năm 2021 đến hết năm 2024, thành phố đã huy động được hơn 86.800 tỷ đồng cho xây dựng nông thôn mới, đạt hơn 120% kế hoạch đề ra. Trong đó, nguồn vốn huy động ngoài ngân sách đạt hơn 4.000 tỷ đồng. Với sự đồng lòng lớn từ người dân, đến nay, toàn thành phố đã có 100% số xã và huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Trong đó, 229/382 xã và 5 huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 109 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.

Tăng cường minh bạch, tạo sự đồng thuận

Về kinh nghiệm huy động sức dân, Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Giẽ Hạ (xã Phú Yên, huyện Phú Xuyên) Đỗ Quang Bằng chia sẻ, ông cùng cán bộ trong thôn đã tích cực vận động nhân dân tham gia xây dựng nông thôn mới. Đặc biệt, để người dân tin tưởng, ủng hộ, cán bộ, đảng viên phải gương mẫu đi đầu. Riêng gia đình ông đã hiến 32m² đất thổ cư, trị giá khoảng 1 tỷ đồng để mở rộng đường xóm Đình rộng 4,5m, giúp người dân đi lại thuận tiện.

Tại xã Phú Cát, Chủ tịch UBND xã Nguyễn Trọng Hoàn chia sẻ, địa phương luôn đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu đúng về mục tiêu, ý nghĩa của chương trình. Hằng năm, xã phát động nhiều phong trào như: “Toàn dân chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Khu dân cư sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn, văn minh”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”… Các bộ phận phụ trách các tiêu chí thường xuyên bám sát cơ sở để đôn đốc, hướng dẫn thực hiện hiệu quả.

Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội Ngọ Văn Ngôn nhấn mạnh: “Các mô hình như ở Phú Yên, Phú Cát đã chứng minh rằng, xã hội hóa nguồn lực là xu thế tất yếu. Không chỉ giảm gánh nặng cho ngân sách, cách làm này còn tạo sự đồng thuận và phát huy nội lực bền vững của cộng đồng”. Tuy nhiên, để việc xã hội hóa phát huy hiệu quả, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách minh bạch trong huy động, tiếp nhận và sử dụng nguồn lực. Việc vận động người dân, doanh nghiệp cần bảo đảm nguyên tắc tự nguyện, công khai, tránh gây áp lực. Có như vậy mới xây dựng được niềm tin xã hội, tạo nền tảng cho phát triển bền vững…

Chương trình xây dựng nông thôn mới không chỉ nhằm nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng, mà còn là giải pháp căn cơ giúp nâng cao chất lượng sống, khôi phục giá trị văn hóa truyền thống, gắn kết cộng đồng. Trong bối cảnh Hà Nội đang đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 15-NQ/TƯ ngày 5-5-2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, khu vực nông thôn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra nguồn lực, không gian và động lực phát triển mới cho Thủ đô.

Trong giai đoạn phát triển mới, Hà Nội cần tiếp tục hoàn thiện chính sách, đẩy mạnh truyền thông, tôn vinh các điển hình tiên tiến… để sức dân trở thành trụ cột vững chắc, đưa chương trình xây dựng nông thôn mới đi xa hơn, sâu hơn và bền vững hơn.