Việt Nam chủ trì cuộc họp về vai trò của UNCLOS trong bảo tồn bền vững biển và đại dương

Giáo sư luật quốc tế người Anh Malcolm Evans là diễn giả chính được mời trao đổi trước các đại sứ, trưởng phái đoàn và đại diện của hơn 120 nước thành viên LHQ.

Giáo sư Evans cho hay UNCLOS, “Hiến chương của đại dương”, là khuôn khổ điều chỉnh tất cả các hoạt động trên biển và đại dương, bảo đảm cân bằng giữa nhu cầu khai thác nguồn lợi từ biển và quyền tự do trên biển, quản trị biển phục vụ lợi ích chung. Cơ chế giải quyết tranh chấp thành lập theo UNCLOS giúp giải quyết hòa bình tranh chấp giữa các nước, thúc đẩy hiểu biết về UNCLOS.

Do UNCLOS phản ánh phần lớn quy tắc của luật tập quán quốc tế có tính ràng buộc với tất cả các nước, nên nội dung giải thích, áp dụng UNCLOS do các tòa án và tòa trọng tài nêu ra sẽ có ý nghĩa quan trọng với cả quốc gia thành viên và không phải thành viên UNCLOS.

Bên cạnh đó, UNCLOS có thể được thường xuyên cập nhật, đáp ứng thách thức hiện tại và tương lai trong lĩnh vực biển và đại dương như an toàn, an ninh biển, ô nhiễm môi trường biển, khai thác tài nguyên dưới đáy biển và đa dạng sinh học. 

Liên quan đến thực hiện SDG 14, Giáo sư Evans cho rằng các mục tiêu SDG 14 chủ yếu tập trung vào vấn đề “sự sống dưới nước”, lợi ích cho các nước đang phát triển và kém phát triển từ hoạt động đánh bắt cá, song nên được mở rộng, đáp ứng các nhu cầu phát triển bền vững mới nảy sinh như khai thác nguồn tài nguyên dưới đáy biển, ứng phó với thách thức do biến đổi khí hậu, nước biển dâng.

Các ý kiến phát biểu đánh giá cao chủ đề thảo luận phù hợp với mối quan tâm của LHQ về thúc đẩy thực hiện đầy đủ UNCLOS trong quá trình thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững số 14 về bảo tồn và sử dụng bền vững biển và đại dương. Các nước khẳng định vai trò trung tâm của UNCLOS, nguyên tắc hòa bình giải quyết tranh chấp, đánh giá cao vai trò của cơ chế giải quyết tranh chấp thành lập theo UNCLOS trong thúc đẩy trật tự pháp lý trên biển dựa trên luật lệ, góp phần vào thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững.

Một số ý kiến bày tỏ mong muốn sớm khôi phục tiến trình đàm phán văn kiện về đa dạng sinh học ngoài vùng quyền tài phán, quan tâm đến việc sử dụng công nghệ, khoa học trong nghiên cứu, khai thác và bảo tồn biển và đại dương.

Các nước cũng chia sẻ thách thức như ô nhiễm môi trường biển, các hành vi sử dụng biển và đại dương thiếu bền vững, thách thức từ biến đổi khí hậu, nước biển dâng, tác động của các tranh chấp trên biển đối với phát triển bền vững.

Đại sứ Đặng Đình Quý, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ, cảm ơn các nước đã ủng hộ và tham dự cuộc họp của Nhóm bạn bè; cho biết Nhóm bạn bè sẽ duy trì hoạt động thường xuyên, qua đó giúp tăng cường hiểu biết về UNCLOS, chia sẻ thực tiễn tốt, đáp ứng quan tâm chung của cộng đồng quốc tế. 

Nhóm bạn bè của UNCLOS được thành lập ngày 30-6-2021 theo đề xuất của 12 nước sáng lập, bao gồm Việt Nam, Đức và các nước khác đại diện cho tất cả các khu vực địa lý. Đến nay, có 107 nước thành viên LHQ là thành viên Nhóm bạn bè, trong đó bao gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ và nhiều nước trong khu vực Đông Nam Á.