Vi phạm của hãng dược phẩm Gedeon Richter: Vô tình hay cố ý?

Ông Ritter Tama  trưởng Đại diện Gedeon Richter tại Việt Nam giải đáp những thắc mắc về viên tránh thai khẩn cấp Postinor 2

Gần đây, chúng tôi nhận được một số thông tin xung quanh việc hãng Dược phẩm Gedeon Richter (có Văn phòng đại diện tại số 4 Dã Tượng, Hà Nội) đã có những sai phạm trong hoạt động quảng cáo thuốc tại Việt Nam. Qua điều tra thực tế, phóng viên báo Hànộimới đã có những bằng chứng để kết luận những thông tin trên là có cơ sở.

Gedeon Richter là hãng dược phẩm của Hung-ga-ri đã có mặt ở thị trường Việt Nam từ 50 năm nay. Nhiều sản phẩm thuốc như Depersolon, Cavinton, Klion... đã trở nên quen thuộc trên thị trường, góp phần không nhỏ vào việc chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng và được người bệnh tin dùng. Tuy nhiên, thời gian gần đây sản phẩm thuốc tránh thai khẩn cấp Postinor 2 của Gedeon Richter có nhiều dấu hiệu vi phạm Quy chế thông tin, quảng cáo thuốc và mỹ phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người của Bộ Y tế. Đây là một điều đáng lo ngại vì ngoài những mặt đóng góp tích cực của Postinor 2 cho ngành dân số, làm giảm tỷ lệ nạo phá thai thì thuốc Postinor 2 có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe con người nếu sử dụng không đúng.

Trong những buổi tư vấn sức khỏe sinh sản tại các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn Hà Nội, các trình dược viên của hãng này đã phát những tờ rơi dành cho cán bộ y tếđể giới thiệu thuốc Postinor 2 cho sinh viên. Do đây là tài liệu chỉ dành cho các cán bộ y tế (những người có chuyên môn), nên khi phát cho sinh viên (những đối tượng không có chuyên môn) mà thông tin về thuốc đưa ra không đủ là điều hết sức nguy hiểm, vì họ sẽ không hiểu rõ về thuốc, nhất là các tác dụng không mong muốn.

Sự sai phạm của hãng dược phẩm này không chỉ dừng lại ở đó mà còn thể hiện ở việc các tờ rơi này chưa được các cơ quan chức năng cho phép lưu hành. Theo quy định của Bộ Y tế, mọi tờ rơi quảng cáo chỉ có giá trị trong thời hạn một năm. Trong khi đó, giấy phép quảng cáo về sản phẩm Postinor được Cục Quản lý dược Việt Nam ra công văn cấp phép quảng cáo số 2879/QLD ngày 21-5-2001 đã hết hạn từ lâu nhưng hiện nay hãng vẫn dùng số đăng ký cấp phép cũ này để sử dụng cho tờ rơi quảng cáo thuốc Postinor 2 mà không xin phép. Hãng Gedeon Richter tự ý thay đổi cả nội dung và hình thức của tờ rơi quảng cáo về sản phẩm Postinor để quảng cáo cho sản phẩm Postinor 2. Trong những tờ rơi này, Hãng Gedeon Richter đã cắt bỏ đi những thông tin rất quan trọng liên quan đến việc sử dụng thuốc hợp lý, an toàn đối với thầy thuốc và người sử dụng, như “thuốc này đặc biệt chỉ dùng cho những trường hợp ngừa thai khẩn cấp..., không được sử dụng thường xuyên”; thuốc có thể gây “nhũn vú, choáng váng, mệt mỏi”. Mặt khác, trong mỗi viên thuốc Postinor hay Postinor 2 đều chứa duy nhất một hoạt chất là 0,75mg Levonorgestrel (các tá dược khác thêm vào chỉ có tác dụng hỗ trợ mà không làm giảm bớt đi bất kỳ một tác dụng phụ nào). Mà thành phần này (Levonorgestrel) đã được xếp vào danh mục thuốc “độc bảng B” hiện hành. Chiểu theo Điều 28 của “Quy chế thông tin, quảng cáo thuốc và mỹ phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người” nghiêm cấm “không được quảng cáo cho công chúng các thuốc độc..., thuốc phải kê đơn” thì rõ ràng Gedeon Richter đã vi phạm. Hãng Gedeon Richter đã không biết hay “phớt lờ” quy chế của Bộ Y tế để dẫn đến các sai phạm trên ?

Một quan chức của Cục Quản lý dược Việt Nam cho biết, thuốc này được bán tự do ngoài thị trường, người sử dụng khi mua thường ít khi đòi hỏi bác sĩ hướng dẫn cụ thể. Như vậy, người sử dụng là những em học sinh, sinh viên không hiểu rõ những tác hại không mong muốn mà thuốc mang lại, từ đó lạm dụng việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp thì hậu quả thật khôn lường.

Ông Trần Quốc Hùng - trưởng phòng Quản lý dược (Sở Y tế) cho biết: Hãng dược phẩm này tự giới thiệu thuốc ở các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn Hà Nội, trong khi chưa xin phép Sở Y tế, như vậy là sai phạm. Thạc sĩ Bùi Văn Đạm - trưởng phòng Quản lý thông tin - quảng cáo (Cục Quản lý dược Việt Nam) cũng khẳng định, việc hãng Gedeon Richter tự ý thay đổi nội dung và hình thức tờ rơi, phát cho sinh viên trong khi chưa có sự đồng ý của cơ quan chức năng cũng là sai quy chế.

Ngày 22-10, chúng tôi đã làm việc với ông Tamas Ritter - trưởng đại diện Hãng Gedeon Richter tại Việt Nam. Trong buổi làm việc, chúng tôi rất ngạc nhiên về thái độ của ông Tamas Ritter. Khi được hỏi việc các tờ rơi quảng cáo về Postinor 2 đã xin phép các cơ quan chức năng Việt Nam chưa, ông loay hoay hỏi nhân viên, cứ thế người này hỏi người khác, cuối cùng người trợ lý cho biết: “Hãng đã gửi hồ sơ xin phép từ 10 hôm nay nhưng chưa có ý kiến của Cục Quản lý dược Việt Nam”. Nhưng theo như chúng tôi đã nói ở trên thì các tờ rơi quảng cáo này đã được phát tán từ lâu ở các trường đại học và các hiệu thuốc (điều mà Bộ Y tế hoàn toàn nghiêm cấm). Như vậy, Gedeon Richter đã “tiền trảm hậu tấu” và có lẽ nếu “hậu tấu” không xuôi thì hãng vẫn cứ “trảm” (?!).

Thiết nghĩ, thuốc là một loại hàng hóa đặc biệt liên quan đến sức khỏe con người, nên phải mang tính phục vụ con người là chính. Nhưng Gedeon Richter đã đặt mục đích kinh doanh, thu lợi nhuận (qua việc quảng cáo) hơn là mục đích giáo dục sức khỏe sinh sản. Đây là dấu hiệu vi phạm đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động quảng cáo thuốc, điều không nên có ở một hãng dược đã có danh tiếng 50 năm trên thị trường Việt Nam như Gedeon Richter. Các cơ quan chức năng cần có những biện pháp để hãng dược phẩm này chấm dứt những hoạt động vi phạm nhằm bảo vệ sức khỏe cho người dân.

HNM