Vì mục tiêu phát triển bền vững ngành thủy sản

Gỡ cảnh báo “thẻ vàng” là yêu cầu cấp thiết

Thực hiện chủ trương của Trung ương về việc gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC), cũng như triển khai những nội dung quan trọng của Chỉ thị số 32-CT/TƯ về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định và phát triển bền vững ngành thủy sản”, các tỉnh, thành phố có biển cho biết, thời gian qua, các địa phương đã triển khai quyết liệt nhiều giải pháp ngăn chặn việc khai thác thủy sản bất hợp pháp.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Cao Tường Huy cho biết, tỉnh đã hoàn thành việc thống kê, đưa vào quản lý và thực hiện đăng ký, đăng kiểm, cấp phép cho 5.556 tàu cá trên địa bàn, đạt gần 99,5%. Đến nay, 100% tàu cá có chiều dài trên 15 mét đã được lắp thiết bị giám sát hành trình, vì thế tỉnh không có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

“Chúng tôi đã thiết lập 10 điểm kiểm tra, kiểm soát đối với tàu cá tại các bến, cảng trên địa bàn tỉnh. Công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm trên biển được tăng cường; thiết lập đường dây nóng, nhóm Zalo để kịp thời kiểm tra, xác minh các tin báo nhằm xử lý các vi phạm và bảo vệ nguồn lợi thủy sản theo quy định”, đồng chí Cao Tường Huy thông tin.

Tỉnh Kiên Giang có 100% tàu cá đã được đăng ký, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Các sở, ngành, địa phương của tỉnh và lực lượng chức năng Trung ương đã mở nhiều đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát và xử phạt nghiêm những hành vi khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định. Các lực lượng Trung ương đóng trên địa bàn tỉnh đã tổ chức nhiều tàu tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên vùng biển giáp ranh giữa Việt Nam và các nước trong khu vực nên đã hạn chế tình trạng tàu cá Kiên Giang vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài.

Tuy nhiên, theo các địa phương, khó khăn lớn nhất hiện nay là cơ sở hạ tầng nghề cá và việc kiểm soát hoạt động tàu cá, sản lượng khai thác, truy xuất nguồn gốc chưa đáp ứng yêu cầu. Trong khi đó, công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát, phối hợp, phát hiện, xử lý vi phạm chưa nghiêm, chưa thường xuyên, đồng bộ… nên vẫn còn xảy ra hoạt động đánh bắt trái phép, không báo cáo và không được quản lý.

Nhấn mạnh việc gỡ cảnh báo “thẻ vàng” là yêu cầu cấp thiết để phát triển bền vững ngành thủy sản, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Phạm Anh Tuấn đề xuất Trung ương chỉ đạo các lực lượng chấp pháp trên biển tăng cường tuần tra, kiểm soát; đặc biệt là kiểm tra, xử lý nghiêm đối với các tàu cá hoạt động sai vùng, sai tuyến và tại các vùng biển giáp ranh với các nước trong khu vực để kịp thời bảo vệ, ngăn chặn và xử lý tàu cá vi phạm.

“Cần tăng cường công tác tuyên truyền, kết hợp kiểm tra, kiểm soát, quản lý nghiêm đối với nhóm tàu cá ngoài tỉnh xuất, nhập bến thường xuyên tại các địa phương, đặc biệt là các tàu cá có chiều dài dưới 15 mét hoạt động ở vùng lộng không lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, để phòng ngừa, hạn chế, ngăn chặn tàu cá vi phạm khai thác thủy sản trái phép ở vùng biển nước ngoài”, đồng chí Phạm Anh Tuấn nhấn mạnh.

Sớm cấu trúc lại ngành thủy sản

Trước yêu cầu cấp thiết trên, tại hội nghị triển khai những nội dung quan trọng của Chỉ thị số 32-CT/TƯ đến 28 tỉnh, thành phố có biển trên cả nước mới đây, Ban Bí thư Trung ương chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội tập trung thực hiện tốt 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách để phát triển bền vững ngành thủy sản nước ta thời gian tới. Trong đó, Trung ương xác định công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa lâu dài đối với phát triển bền vững ngành thủy sản. Đây cũng là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Trước hết là các cấp ủy, tổ chức Đảng, người đứng đầu ở ngành, địa phương có trách nhiệm trực tiếp đối với công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tạo sự thống nhất, đồng bộ, quyết tâm cao thực hiện mục tiêu gỡ cảnh báo “thẻ vàng” trong năm 2024.

Cùng với chỉ đạo trên, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho rằng, cần kiện toàn, nâng cao năng lực, ý thức trách nhiệm của lực lượng kiểm ngư và các cơ quan chức năng quản lý hoạt động thủy sản. Đồng thời, cơ quan chức năng và chính quyền các địa phương cần chú trọng đến công tác tuyên truyền, vận động nhằm tạo chuyển biến tích cực về nhận thức và hành động của các doanh nghiệp, ngư dân trong việc chấp hành pháp luật về khai thác thủy sản.

Để triển khai các nội dung của Chỉ thị số 32-CT/TƯ, Chính phủ đã ban hành Chương trình hành động của Ban Cán sự đảng Chính phủ với 7 nhiệm vụ, giải pháp đến tháng 5-2024 trong chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định, gỡ cảnh báo “thẻ vàng”. Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định yêu cầu xác định rõ vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức Đảng, các cấp chính quyền, nhất là người đứng đầu, và bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố ven biển trực thuộc Trung ương và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đối với công tác này.

Trong đó, việc cần làm là sớm hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan để xử lý dứt điểm tàu cá vi phạm; nâng cao năng lực thực thi pháp luật, xử lý nghiêm hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Đồng thời, cơ quan chức năng cần triển khai đồng bộ, quyết liệt pháp luật về thủy sản trong quản lý đội tàu; tàu cá trên biển, tại cảng, xuất, nhập bến phải tuân thủ đầy đủ theo quy định pháp luật.

Theo Ban Bí thư Trung ương, Chỉ thị số 32-CT/TƯ xác định nhiệm vụ quan trọng trước mắt cũng như lâu dài để phát triển bền vững ngành thủy sản nước ta. Nếu chỉ một trong số 28 tỉnh, thành phố làm không tốt sẽ ảnh hưởng đến việc gỡ cảnh báo “thẻ vàng” chung của cả nước. Nếu vẫn còn “thẻ vàng” sẽ không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế mà còn tác động đến sự phát triển bền vững của ngành thủy sản và hoạt động của 82.000 tàu cá cùng với cuộc sống của hàng triệu ngư dân cả nước.

“Dù còn nhiều thách thức nhưng nếu chúng ta hành động đầy đủ, thực thi quyết liệt thì sẽ đạt được kết quả... Lâu dài hơn, cần phải quan tâm cấu trúc lại ngành thủy sản theo hướng minh bạch, bền vững, quan tâm tạo sinh kế phù hợp, nâng cao cuộc sống của ngư dân, người lao động có liên quan”, lãnh đạo Ban Bí thư Trung ương nhấn mạnh.

Ban Bí thư Trung ương lưu ý, các bộ, ngành và địa phương cần quan tâm đến 4 vấn đề để tháo gỡ “thẻ vàng”. Cụ thể là: Tiếp tục hoàn thiện thể chế; quản lý và theo dõi đội tàu khai thác thủy sản; chứng nhận truy xuất nguồn gốc; thực thi pháp luật có hiệu quả. Việc triển khai hiệu quả Chỉ thị số 32-CT/TƯ cần chú trọng tạo sự đồng thuận, quan tâm hỗ trợ, động viên cho người dân, người lao động có liên quan; quan trọng nhất là phải bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của ngư dân.

Đồng thời, đề nghị cấp ủy các địa phương nhanh chóng đưa Chỉ thị số 32-CT/TƯ của Ban Bí thư Trung ương và Chương trình hành động của Chính phủ đi vào cuộc sống một cách thiết thực, tiến tới gỡ bỏ “thẻ vàng” trong năm nay, đưa ngành thủy sản phát triển nhanh, bền vững và ngư dân sẽ có cuộc sống ổn định hơn. Trong đó, việc gỡ “thẻ vàng” của EC mới chỉ là bước đầu, về lâu dài cần quan tâm đến vấn đề minh bạch trong khai thác thủy sản, có sinh kế bền vững cho người dân để hướng đến phát triển thủy sản bền vững.